Από τον Ιούλιο του 2021, η πολιτική της ΕΕ για τις μεταφορές κυριαρχείται από τη δέσμη μέτρων «Fit for 55», τον οδικό χάρτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για να διασφαλίσει ότι η Ένωση θα μειώσει τις εκπομπές κατά 55% έως το 2030, αλλά τι προβλέπεται για το υπόλοιπο του έτους;
Η νομοθετική δέσμη βρίσκεται πλέον στο τελικό της στάδιο, με προσωρινές συμφωνίες μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για όλους τους φακέλους. Όμως, με τις ευρωπαϊκές εκλογές να έχουν προγραμματιστεί για τον Ιούνιο του 2024, ορισμένα θέματα της πολιτικής μεταφορών της ΕΕ παραμένουν στον αέρα.
Euro 7
Σύμφωνα με την καινούργια νομοθεσία, τα νέα αυτοκίνητα και φορτηγά που θα πωλούνται μετά το 2035 πρέπει να είναι απαλλαγμένα τις εκπομπές άνθρακα, σηματοδοτώντας το τέλος των βενζινοκίνητων και πετρελαιοκίνητων επιβατικών οχημάτων.
Πριν το 2035 όμως, η Επιτροπή θέλει να αυστηροποιήσει τα αποδεκτά επίπεδα ρύπανσης των νέων αυτοκινήτων που θα πωλούνται από το 2025 και τα βαρέα οχήματα που θα πωλούνται από το 2027.
Σε αντίθεση με τη νομοθεσία για τις εκπομπές CO2, η νομοθεσία για τα οχήματα Euro 7 επικεντρώνεται στους ρύπους που είναι επιβλαβείς για την υγεία, όπως τα σωματίδια, το οξείδιο του αζώτου και το μονοξείδιο του άνθρακα.
Η νομοθεσία έχει αποδειχθεί αμφιλεγόμενη, χαρακτηρίστηκε πολύ αδύναμη για τους υποστηρικτές της πράσινης εκστρατείας και πολύ δαπανηρή και ξαφνική για την αυτοκινητοβιομηχανία.
Στο Συμβούλιο της ΕΕ, ένας συνασπισμός χωρών έχει συνασπιστεί για να προσπαθήσει να αμβλύνει τους νέους κανόνες (αν όχι να τους καταργήσει εντελώς), υποστηρίζοντας ότι θα επιβαρύνουν απαράδεκτα οικονομικά τη βιομηχανία με ελάχιστη απόδοση.
Με αυτά τα δεδομένα, η πορεία για τα Euro 7 είναι ασαφής: η ισπανική Προεδρία θα χρειαστεί να επιστρατεύσει όλες τις διπλωματικές της δυνάμεις για να βρει μια θέση με την οποία θα συμφωνήσουν τα περισσότερα κράτη.
Στο Κοινοβούλιο, ο Alexandr Vondra, αρμόδιος διαπραγματευτής για το νομοθετικό φάκελο και μέλος της εθνικιστικής ομάδας ECR, έσπευσε να επικρίνει το σχέδιο νόμου.
«Το προτεινόμενο πρότυπο Euro 7 θα βλάψει τους καταναλωτές και τους κατασκευαστές. Ο αρνητικός αντίκτυπός του είναι δυσανάλογος με τις θετικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις του», δήλωσε.
Η επικριτική του θέση υποστηρίζεται σθεναρά από τον Jens Gieseke, κεντροδεξιό νομοθέτη της ομάδας του ΕΛΚ.
Ωστόσο, άλλοι ευρωβουλευτές αγωνίζονται για ένα ισχυρότερο Euro 7.
Η Christel Schaldemose από την κεντροαριστερή ομάδα S&D και ο Bas Eickhout από τους Πράσινους ζήτησαν μεγαλύτερη φιλοδοξία, κατακεραυνώνοντας τη Δεξιά που αντιτίθεται στη νομοθεσία που, όπως λένε, είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα στις πόλεις.
Ως αποτέλεσμα της διαίρεσης, η κεντρώα ομάδα Renew βρίσκεται σε σημαντική θέση – το αν θα ευθυγραμμιστεί με τη δεξιά ή την αριστερά θα επηρεάσει σημαντικά την τύχη του φακέλου.
Πρότυπα CO2 για τα βαρέα οχήματα
Ένας άλλος νομοθετικός φάκελος που εξακολουθεί να βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη είναι τα πρότυπα CO2 για τα βαρέα οχήματα, όπως τα φορτηγά και τα λεωφορεία.
Πολλοί κατασκευαστές οχημάτων ανακουφίστηκαν όταν ανακοινώθηκε ότι η πρόταση της Επιτροπής για τα πρότυπα CO2 των βαρέων οχημάτων δεν θα περιλάμβανε εντολή για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 100%, όπως ίσχυε για τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά.
Ο προτεινόμενος στόχος του 90% έως το 2040 σημαίνει ότι η βιομηχανία μπορεί να συνεχίσει να παράγει τα συμβατικά φορτηγά και λεωφορεία με κινητήρα εσωτερικής καύσης, αν και σε μειωμένη ποσότητα.
Με την πρόταση αυτή, η Κομισιόν θέλει να τονώσει την αγορά οχημάτων με μπαταρίες και υδρογόνο. Ο κανονισμός περιλαμβάνει επίσης αυστηρότερα πρότυπα για τα αστικά λεωφορεία, επιβάλλοντας τη μετάβαση σε τεχνολογία μηδενικών εκπομπών έως το 2030.
Το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν ζήτησε να τερματιστεί η χρήσης μηχανής εσωτερικής καύσης χαιρετίστηκε από τον Γερμανό ευρωβουλευτή Jens Gieseke, ο οποίος δήλωσε ότι κάτι τέτοιο είναι απόδειξη ότι η Επιτροπή «επιτέλους εγκαταλείπει την ιδεολογία της απαγόρευσης».
Ωστόσο, ο εισηγητής του φακέλου, Yannick Jadot των Πρασίνων, θέλει να θεσπίσει όριο 100% από το 2040, υποστηρίζοντας ότι δεν είναι μόνο περιβαλλοντικά σημαντικό αλλά και απαραίτητο για να παραμείνει ανταγωνιστική η βιομηχανία της ΕΕ.
Στο Συμβούλιο έχουν ανοίξει οι γνωστές διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των χωρών που πιέζουν για μεγαλύτερες φιλοδοξίες και εκείνων που θέλουν η πρόταση να είναι «πιο ρεαλιστική».
Χώρες, μεταξύ των οποίων η Δανία και η Ολλανδία, επιθυμούν την επίτευξη στόχου 100% το αργότερο έως το 2040.
Άλλες όμως, όπως η Τσεχία, η Πολωνία και η Ιταλία, υποστηρίζουν ότι τα πρότυπα ήδη προχωρούν πολύ γρήγορα.
Πιο πράσινες οι εμπορευματικές μεταφορές πιο πράσινες
Στα μέσα Ιουλίου, η Επιτροπή κατέθεσε τη «Δέσμη μέτρων για το πρασίνισμα των εμπορευματικών μεταφορών».
Η δέσμη περιλαμβάνει διάφορα μεμονωμένα χαρτοφυλάκια και αποσκοπεί στη μετατόπιση των φορτίων από το οδικό στο σιδηροδρομικό και το πλωτό δίκτυο, στην παροχή κινήτρων για την αγορά φορτηγών με χαμηλές εκπομπές ρύπων και στην ευκολότερη και ακριβέστερη υπολογισμό του αποτυπώματος άνθρακα των εμπορευματικών μεταφορών.
Προς το παρόν, οι κοινοβουλευτικές ομάδες και τα κράτη μέλη της ΕΕ δεν έχουν ακόμη διαμορφώσει τις θέσεις τους, καθώς εξακολουθούν να μελετούν τη δέσμη μέτρων.
Ωστόσο, ο κλάδος έχει ήδη εντοπίσει τους τομείς στους οποίους θα ήθελε να δει αλλαγές, αποστέλλοντας μια σειρά από σημεία συζήτησης.
Η CER, μια μεγάλη ευρωπαϊκή ένωση σιδηροδρομικών επιχειρήσεων, εξέφρασε «σοβαρή ανησυχία» για την κίνηση της Επιτροπής να επιτρέψει μεγαλύτερα και βαρύτερα φορτηγά στους δρόμους της ΕΕ, προειδοποιώντας ότι αυτό «ενέχει τον κίνδυνο αντίστροφης μετατόπισης του τρόπου μεταφοράς» από τις σιδηροδρομικές στις οδικές εμπορευματικές μεταφορές.
Εν τω μεταξύ, η IRU, μια επαγγελματική ένωση που εκπροσωπεί τους φορείς εκμετάλλευσης εμπορευματικών μεταφορών, επαίνεσε την Επιτροπή για την προαιρετική δημοσιοποίηση του αποτυπώματος άνθρακα από τις εταιρείες.
Αναμένεται ότι η πολιτική συζήτηση σχετικά με τους φακέλους εμπορευματικών μεταφορών θα οξυνθεί με το άνοιγμα των θεσμών ύστερα από τις καλοκαιρινές διακοπές.
Νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ
Οι επιδοτήσεις που χορηγούν οι ΗΠΑ στο πλαίσιο του «νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού» έχουν προκαλέσει αναστάτωση σε πολλούς κλάδους της ΕΕ, ιδίως όσον αφορά τις διατάξεις του που ευνοούν την εγχώρια παραγωγή. Όσον αφορά τα ηλεκτρικά οχήματα, ωστόσο, η ΕΕ εξακολουθεί να ελπίζει να επιτύχει μια καλύτερη συμφωνία για τους κατασκευαστές αυτοκινήτων και μπαταριών της.
Στις 20 Ιουλίου, τα κράτη μέλη της ΕΕ έδωσαν πράσινο φως στις διαπραγματεύσεις για μια «συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ για κρίσιμα ορυκτά», η οποία «θα πρέπει να επιτρέπει στα σχετικά κρίσιμα ορυκτά που εξάγονται ή επεξεργάζονται στην ΕΕ να υπολογίζονται για την εκπλήρωση των απαιτήσεων» του αμερικανικού συστήματος φορολογικής πίστωσης για τα ηλεκτρικά οχήματα, σύμφωνα με την εντολή διαπραγμάτευσης.
Η Επιτροπή «στοχεύει στην ολοκλήρωσή τους το συντομότερο δυνατό», δήλωσε εκπρόσωπος στη EURACTIV. Ωστόσο, οι αυτοκινητοβιομηχανίες λένε ότι αυτό λύνει μόνο το μισό πρόβλημα, καθώς η τελική συναρμολόγηση των αυτοκινήτων εξακολουθεί να πρέπει να γίνεται στην Αμερική για να λάβουν οι καταναλωτές την έκπτωση φόρου.
«Μια τέτοια συμφωνία θα είχε να αντιμετωπίσει μόνο ένα ζήτημα, την έκπτωση φόρου για τα κρίσιμα ορυκτά», δήλωσε στη EURACTIV εκπρόσωπος της γερμανικής ένωσης αυτοκινητοβιομηχανίας VDA. «Οι άλλες προϋποθέσεις – ιδίως η συναρμολόγηση του οχήματος στη Βόρεια Αμερική και η μη υπέρβαση των προβλεπόμενων ορίων τιμών – πρέπει να εξακολουθούν να πληρούνται ανεξάρτητα από μια πιθανή συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ για τις πρώτες ύλες, η οποία δεν θα μπορούσε να διορθώσει αυτά τα σημεία», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος.
Ανακυκλωσιμότητα των αυτοκινήτων
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε κανονισμό για τα οχήματα στις 13 Ιουλίου, παρουσιάζοντας νέους κανόνες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να αντιμετωπίζονται τα αυτοκίνητα όταν έχουν φτάσει στο τέλος του κύκλου της ζωής τους.
Η πρόταση αποσκοπεί στο να διευκολύνει την ανακύκλωση των οχημάτων, θέτοντας νέους κανόνες σχεδιασμού και πιέζοντας για μεγαλύτερη ανάκτηση και επαναχρησιμοποίηση πολύτιμων υλικών.
«Η νέα μας πρόταση θα στηρίξει τη μετάβαση του βιομηχανικού οικοσυστήματος της αυτοκινητοβιομηχανίας στην κυκλικότητα, θα δώσει ώθηση στη βιομηχανία ανακύκλωσης δημιουργώντας παράλληλα περισσότερες από 22.000 θέσεις εργασίας και θα βελτιώσει τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς», δήλωσε ο Thierry Breton, Επίτροπος για την εσωτερική αγορά.
Ο φάκελος θα διαβιβαστεί τώρα στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.
Ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί
Ένας πολυσυζητημένος κανονισμός που δεν έχει ακόμη κατατεθεί είναι η πρωτοβουλία για τις πολυτροπικές ψηφιακές υπηρεσίες κινητικότητας (MDMS), ένας νόμος που θα διευκολύνει την κράτηση σιδηροδρομικών ταξιδιών μεγάλων αποστάσεων σε ολόκληρη την ΕΕ, καθώς και θα καταστήσει απλούστερο τον συνδυασμό μέσων μεταφοράς.
Η MDMS έχει ήδη προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, με τις αεροπορικές και σιδηροδρομικές εταιρείες να συγκρούονται με τρίτους πωλητές εισιτηρίων για την παροχή ταξιδιωτικών δεδομένων. Το αρχείο αναμένεται να παρουσιαστεί τον Σεπτέμβριο, αν και, όπως πάντα, αυτό μπορεί να αλλάξει.
Η πρωτοβουλία για το πρασίνισμα των εταιρικών στόλων, η οποία θα ωθήσει τις εταιρείες να στραφούν σε καθαρά οχήματα, έχει επίσης προγραμματιστεί να κυκλοφορήσει πριν το 2023.
Δυστυχώς, η νομοθεσία για τη ρύθμιση του Hyperloop – της πολυδιαφημισμένης τεχνολογίας που υπόσχεται να μεταφέρει τους ανθρώπους μέσα από σφραγισμένους σωλήνες με απίστευτες ταχύτητες – έχει αναβληθεί. Αυτό πιθανώς οφείλεται στο γεγονός ότι δεν υπάρχουν ακόμη πρότυπα του εν λόγω τρόπου μεταφοράς.
Πηγή: EURACTIV
