Με τις προθεσμίες πληρωμών του φυσικού αερίου Απριλίου να αρχίζουν να λήγουν μέσα στις επόμενες εβδομάδες, οι ευρωπαικές εταιρείες παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους επιχειρώντας να βγουν από το δίλημμα τήρησης των κανόνων Πούτιν ή αντιμετώπιση της προοπτικής δελτίου στο φυσικό αέριο, λόγω των ελλείψεων.
Παρακάμπτοντας τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και διαπραγματευόμενες απευθείας με την Ρωσική πλευρά η μια μετά την άλλη οι μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες του κλάδου επιχειρούν να βγάλουν από την δύσκολη θέση τις χώρες τους και τους εαυτούς τους.
Ο ιταλικός ενεργειακός κολοσσός Eni SpA προετοιμάζει ήδη βήματα που θα του επιτρέψουν ενδεχομένως να συμμορφωθεί υπό προϋποθέσεις, ενώ η γερμανική Uniper SE πιστεύει ότι μπορεί να συνεχίσει να αγοράζει φυσικό αέριο χωρίς να παραβιάσει τις κυρώσεις, ενώ δήλωσε ανοιχτά ότι διαπραγματεύεται με την Gazprom.
Ακόμα περισσότερες εταιρείες που τα ονοματά τους δεν ανακοινώθηκαν συνεχίζουν να αναζητούν λύσεις -- και οι οδηγίες από την ΕΕ την περασμένη εβδομάδα μπορεί να τις ενθαρρύνουν. Η Κομισιόν δημοσίευσε ένα έγγραφο που έλεγε ότι οι εταιρείες θα πρέπει να συνεχίσουν να πληρώνουν σε ευρώ, αλλά ότι το ρωσικό διάταγμα που καθόριζε τους νέους κανόνες δεν απέκλειε τις εξαιρέσεις.
Πρότεινε ότι οι εταιρείες θα πρέπει να ζητήσουν επιβεβαίωση από τη Μόσχα ότι μια συναλλαγή θα μπορούσε να θεωρηθεί κλειστή μόλις γίνει η πληρωμή σε ευρώ, ακόμη και αν επρόκειτο να μετατραπεί αργότερα σε ρούβλια.
Το πρόβλημα
Τον περασμένο μήνα, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν σόκαρε τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τις αγορές απαιτώντας το αέριο να πληρώνεται σε ρούβλια -- μέσω ενός περίπλοκου μηχανισμού που περιλαμβάνει τη δημιουργία δύο συνδεδεμένων τραπεζικών λογαριασμών για τη διαχείριση της συναλλαγής συναλλάγματος.
Όταν ανακοίνωσε για πρώτη φορά τη ζήτηση, ο Πούτιν είπε ότι η στροφή στα ρούβλια θα βοηθούσε στην προστασία των τεράστιων εσόδων της Ρωσίας από φυσικό αέριο από κυρώσεις ή κατάσχεση από την ΕΕ. Η κίνηση φάνηκε επίσης να στοχεύει στο να διασφαλίσει ότι η Gazprombank, μια από τις λίγες μεγάλες κρατικές τράπεζες που δεν θα πληγούν από τις αυστηρότερες κυρώσεις, θα παραμείνει σε μεγάλο βαθμό ανέγγιχτη.
Ο Πούτιν έχει επίσης επανειλημμένα τονίσει το οικονομικό και πολιτικό κόστος των υψηλότερων τιμών της ενέργειας στην Ευρώπη, υποδεικνύοντας ότι το Κρεμλίνο μπορεί να πιστεύει ότι οι δυτικές κυβερνήσεις δεν θα μπορέσουν να αντέξουν την πίεση στο εσωτερικό μιας αποκοπής όσο μπορεί η Μόσχα.
Οι αντιδράσεις
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προειδοποίησε την Τετάρτη τις εταιρείες να μην υποκύψουν στις απαιτήσεις της Ρωσίας να πληρώσουν το φυσικό αέριο σε ρούβλια, καθώς η ήπειρος αγωνίζεται για μια ενιαία απάντηση στην οπλοποίηση των ενεργειακών της πόρων από τη Μόσχα.
Η Gazprom PJSC έκλεισε τις βρύσες προς την Πολωνία και τη Βουλγαρία την Τετάρτη σε μια δραματική κλιμάκωση, αποκαθιστώντας την απειλή για διακοπή των προμηθειών εάν οι πληρωμές δεν πραγματοποιηθούν σε ρούβλια. Η προσοχή στρέφεται τώρα στο πώς αντιδρούν οι μεγάλοι καταναλωτές Γερμανία και Ιταλία, με τον Γερμανό υπουργό Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ να προειδοποιεί ότι ο κίνδυνος περισσότερων περικοπών πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη.
Η Ευρώπη προσπαθεί να διατηρήσει ένα ενιαίο μέτωπο, αλλά ήδη δοκιμάζεται.
Σύμφωνα με ένα πρόσωπο κοντά στη Gazprom, ορισμένες ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν πλέον ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ο «εκβιασμός»
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν λέει ότι η κίνηση της Ρωσίας να σταματήσει την παράδοση φυσικού αερίου σε ορισμένα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι μια μορφή εκβιασμού. «Η εποχή των ρωσικών ορυκτών καυσίμων στην Ευρώπη πλησιάζει στο τέλος της», πρόσθεσε.
«Οι εταιρείες με τέτοια συμβόλαια δεν θα πρέπει να ανταποκριθούν στις ρωσικές απαιτήσεις», είπε η φον ντερ Λάιεν. «Αυτό θα ήταν παραβίαση των κυρώσεων, άρα υψηλός κίνδυνος για τις εταιρείες».
Η Γερμανία επανέλαβε επίσης ότι οι εταιρείες θα πρέπει να συνεχίσουν να πληρώνουν σε ευρώ, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ, και ο Χάμπεκ είπε ότι η ήπειρος πρέπει να είναι έτοιμη για μια ευρύτερη αποκοπή.
«Η Ρωσία δείχνει ότι είναι έτοιμη να σοβαρευτεί, ότι εάν κάποιος δεν συμμορφωθεί με τις συμβάσεις προμήθειας ή τις πληρωμές, είναι έτοιμη να σταματήσει τις παραδόσεις φυσικού αερίου», είπε. «Πρέπει να το λάβουμε σοβαρά υπόψη, και αυτό ισχύει και για άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το παίρνω στα σοβαρά».
.Ο Χάμπεκ είπε ότι δεν είναι ακόμη σαφές πώς θα αντιδράσει η Ρωσία εάν οι εταιρείες πληρώσουν σε ευρώ.
Τα προγράμματα πληρωμών είναι κλιμακωτά και η Πολωνία φαίνεται να ήταν μεταξύ των πρώτων των οποίων ο λογαριασμός εξοφλήθηκε σε ρούβλια. Άλλοι έχουν περισσότερο χρόνο: η Uniper, για παράδειγμα, δεν πρέπει να πληρώσει μέχρι τα τέλη Μαΐου.
Η Βαρσοβία ήταν επίσης ιδιαίτερα θορυβώδης στην κριτική της προς τη Ρωσία καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου και ήταν μεταξύ εκείνων που ασκούσαν εδώ και καιρό πιέσεις για ενεργειακές κυρώσεις. Ενώ η ΕΕ έχει μέχρι στιγμής προστατεύσει τις περισσότερες ενεργειακές προμήθειες από περιορισμούς, το μπλοκ πλησιάζει τώρα σε μια σταδιακή απαγόρευση του πετρελαίου.
