Σκόπια, του Bojan Stojkovski
Μετά από 11 αποτυχημένες προσπάθειες κατά τη διάρκεια των τελευταίων 30 ετών, οι αρχές της Βόρειας Μακεδονίας ελπίζουν τελικά ότι το πολυαναμενόμενο έργο υδροηλεκτρικής ενέργειας Cebren θα γίνει πραγματικότητα. Εννέα εταιρείες, μεταξύ των οποίων η κοινοπραξία της ΔΕΗ με την Archirodon της Ελλάδας, υπέβαλλαν προσφορά για το έργο αξίας άνω των 600 εκατομμυρίων ευρώ.
Μεταξύ των υπόλοιπων διαγωνιζόμενων περιλαμβάνονται οι κινεζικοί γίγαντες Gezhouba και Power Construction Corporation, η γαλλική EDF, η Ιταλική WEBUILD SPA ITALIA, η Ισπανική Κοινοπραξία COBRA - COBRA HIDRAULIK, η αυστριακή κοινοπραξία EVN και Verbund, και οι τουρκικές κοινοπραξίες ENKA-Kolin και Ozaltin-Yapi Merkezi.
Υπενθυμίζεται ότι η ΔΕΗ έχει ήδη παρουσία στη γειτονική χώρα μέσω της εταιρείας εμπορίας και προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας EDS που εξαγόρασε τον Απρίλιο του 2018 έναντι 4,8 εκατ. ευρώ.
Το παρελθόν
Το έργο πέρασε από τα χίλια κύματα στο παρελθόν. Παρά την σύνταξης μιας σειράς μελετών, οι προηγούμενες προσπάθειες δεν ήταν επιτυχείς, καθώς κανείς δεν μπορούσε να επιλεγεί για την κατασκευή μονάδων υδροηλεκτρικής ενέργειας στον ποταμό Crna Reka (Μαύρος Ποταμός). Μερικοί από τους λόγους πίσω από τις αποτυχημένες προσπάθειες ήταν ότι το έργο που είχε προβλεφθεί εκείνη τη στιγμή ήταν πολύ ογκώδες και μεγάλο, και δεν υπήρχε τόσο πολύ νερό όσο χρειαζόταν για την υλοποίησή του.
Το αρχικό έργο που ονομάζονταν «σταθμοί υδροηλεκτρικής ενέργειας Cebren και Galishte» αρχικά περιλάμβανε την κατασκευή υδροηλεκτρικής μονάδας 1000 MW, αλλά επειδή ο ποταμός δεν είχε αυτό το δυναμικό, το έργο χωρίστηκε σε δύο ξεχωριστές μονάδες υδροηλεκτρικής ενέργειας - Cebren και Galishte.
Οι ειδικοί ανέφεραν επίσης τους αρνητικούς χρηματοοικονομικούς δείκτες που έλαβαν οι αρχές για την υλοποίηση ενός τόσο μεγαλόπρεπου έργου, καθώς τέτοιες εγκαταστάσεις πρέπει επίσης να θεωρηθούν ως στρατηγικές εθνικές υποδομές με πολλαπλά οφέλη, όπως άρδευση, ύδρευση, τουρισμός και αναψυχή.
Ο νέος διαγωνισμός
Το 2020, ξεκίνησε μια νέα προσπάθεια για συνεργασία δημόσιου-ιδιωτικού τομέα με την κρατική εταιρεία ESM για την υδροηλεκτρική μονάδα Cebren. Ήδη το πρώτο στάδιο έχει ολοκληρωθεί και εννέα από τις δέκα εταιρείες που πληρούσαν τις προϋποθέσεις της προεπιλογής βρίσκονται στο επόμενο στάδιο. Πλέον, η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας ελπίζει ότι το έργο θα ολοκληρωθεί.
«Η επιλογή για το ποιος θα είναι εταίρος της ESM στη σύμπραξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα θα είναι γνωστή τον Δεκέμβριο, όταν θα ολοκληρωθούν όλες οι προθεσμίες για την υποβολή προσφορών, καταγγελιών και δημοπρασιών» είχε αναφέρει η κρατική ESM ε.
«Το Cebren είναι το μεγαλύτερο έργο και μετά από 30 χρόνια και 11 αποτυχημένες προσπάθειες, αυτή τη φορά έχουμε μια ιστορική ευκαιρία να το ολοκληρώσουμε. Εννέα εταιρείες έχουν περάσει την πρώτη φάση, με την ικανότητα και την ετοιμότητά τους να κατασκευάσουν ένα μεγάλο έργο αξίας μεταξύ 600 και 800 εκατομμυρίων ευρώ με χωρητικότητα άνω των 300, 330 MW τόνισε ο Πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Ζόραν Ζάεφ στις αρχές του έτους.
Το έργο
Το εργοστάσιο υδροηλεκτρικής ενέργειας Cebren προβλέπεται να έχει εγκατεστημένη ισχύ μεταξύ 333 και 458 MW, για ετήσια παραγωγή 1000 έως 1200 GW ηλεκτρικής ενέργειας.
Το έργο θα καλύπτει το 5% των τρεχουσών αναγκών ηλεκτρικής ενέργειας της Βόρειας Μακεδονίας και θα προσφέρει ακόμη μεγαλύτερα οφέλη αντισταθμίζοντας τις ταχείες διακυμάνσεις και την απρόβλεπτη ανανεώσιμη πηγή ενέργειας από φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα.
