Κατά την παρουσίαση της υπερσύγχρονης μονάδας διαχείρισης αποβλήτων της Τέρνα Ενεργειακή στο Παλαιοχούνη Αρκαδίας, πριν περίπου 14 μήνες, το Νοέμβριο του 2023, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε τονίσει πως «στόχος είναι έως το 2027 να έχουν ολοκληρωθεί οι Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) σε όλη τη χώρα».
Στο πλαίσιο της στόχευσης που έθεσε ο κ. Μητσοτάκης, είναι σε εξέλιξη ένα μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα για τη δημιουργία πολλών τέτοιων μονάδων ανά την Ελλάδα, ενώ ήδη έχουν ολοκληρωθεί αρκετές που έχουν τεθεί σε λειτουργία. Την ίδια ώρα, στον κλάδο λαμβάνει χώρα ένα κρεσέντο συνεργασιών, εξαγορών και μετοχικών ανακατατάξεων στις εταιρείες που πρωτοστατούν στο συγκεκριμένο κλάδο.
Σε ό,τι αφορά τη μονάδα στο Παλαιοχούνη, είναι από τις τρεις πιο σύγχρονες στη διαχείρισης αποβλήτων της Ελλάδας και μεταξύ των πλέον σύγχρονων της Ευρώπης, διαχειρίζεται με επιτυχία περισσότερο από το 50% των παραγομένων αστικών στερεών αποβλήτων της Περιφέρειας Πελοποννήσου, ενώ το υπόλοιπο 50% το διαχειρίζονται οι Μεταβατικές Μονάδες της Μεσσηνίας και της Λακωνίας.
Οι επενδύσεις
Οι επενδύσεις στο συγκεκριμένο τομέα ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ, ενώ το 2025 και το 2026 θα είναι μια «γεμάτη» διετία όπου θα παραδοθούν πολλές τέτοιες μονάδες, μετά τη δοκιμαστική τους λειτουργία. Πέριξ όμως των επενδύσεων για τις συγκεκριμένες μονάδες, θα δημιουργηθεί ένα ολόκληρο οικοσύστημα παράπλευρων επενδύσεων είτε για ενεργειακή αξιοποίηση και άλλες βοηθητικές διαδικασίες, που θα ανεβάζουν το συνολικό οικονομικό αποτύπωμα του συγκεκριμένου τομέα.
Ο κλάδος – Παραμένει ουραγός η Ελλάδα
Πλέον στη χώρα μας λειτουργούν 13 μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, ενώ κατασκευάζονται άλλες 23. Το 2025 θεωρείται κομβικό έτος για το «τρέξιμο» αυτών των διαδικασιών από τη χώρα μας, προκειμένου να πετύχει στόχους και να καλύψει το χαμένο έδαφος, δεδομένου ότι παραμένει ουραγός στην Ευρώπη.
Σημειώνεται πως οι διαγωνισμοί που βρίσκονται σε εξέλιξη για έργα διαχείρισης απορριμμάτων προσεγγίζουν σε αξία το 1,5 δισ. ευρώ, με τις προοπτικές για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο να είναι μεγάλες. Και αυτό διότι η Ελλάδα παραμένει ουραγός στην ανακύκλωση, καθώς ακόμα, σε συντριπτικό ποσοστό (75 - 80%) χρησιμοποιεί ως λύση την εδαφική τοποθέτηση των απορριμμάτων σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤΑ), ενώ σε μεγάλο βαθμό χρησιμοποιούνται και οι χώροι ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων (ΧΑΔΑ). Δηλαδή μόλις το 20% των αστικών αποβλήτων ανακυκλώνεται, έναντι στόχου 55% έως το τέλος του 2025.
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η δημόσια υγεία και οι σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Είναι και οικονομικό. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει κατά καιρούς επιδικάσει στη χώρα μας πρόστιμα εκατομμυρίων ευρώ, για το γεγονός ότι εξακολουθεί παρανόμως να διατηρεί λειτουργία χωματερών, την ώρα που έχει εισπράξει ευρωπαϊκά κονδύλια προκειμένου να τις κλείσει και να τις αντικαταστήσει με άλλες μεθόδους διαχείρισης αποβλήτων.
Η κινητικότητα στις εταιρείες και η ισχυροποίηση σχημάτων
Ο κλάδος διαχείρισης αποβλήτων στην Ελλάδα είναι ένας δύσκολος ασφαλώς κλάδος, τόσο από πλευράς επιχειρησιακής διαδικασίας, όσο και από πλευράς δυστοκίας ανεύρεσης προσωπικού να στελεχώσει τις μονάδες, σε μια συγκυρία που ακόμη και δημοφιλέστεροι τομείς, αδυνατούν να βρουν αξιόμαχο προσωπικό. Όμως, δεδομένου ότι οι μονάδες δημιουργούνται (και) στην επαρχία και πολλούς νομούς, σε κάθε περίπτωση συμβάλουν στις τοπικές οικονομίες, καθώς απασχολούν προσωπικό, ενώ το αποτύπωμα μεγαλώνει αν ζυγιστούν όλες οι παράμετροι στην «αλυσίδα» της διαδικασίας.
Ηλέκτωρ, Μεσόγειος, WATT
Πιο πρόσφατη – και μεγαλύτερη – κίνηση που έχει γίνει στον κλάδο, είναι η εξαγορά της Ηλέκτωρ που ανήκε στην Ελλάκτωρ και πλέον αποκτήθηκε από τη Motor Oil, με την έγκριση και της Επιτροπής Ανταγωνισμού, έναντι 114,7 εκατ. ευρώ. Προ διετίες η Motor Oil είχε αποκτήσει και την εταιρεία Thalis που δραστηριοποιείται στον ίδιο τομέα, με αποτέλεσμα τώρα να κατέχει ηγετικό ρόλο στο χώρο.
Το Νοέμβριο του 2023, ήτοι πριν από περίπου 14 μήνες, υπήρξαν μετοχικές ανακατατάξεις στην πρωτοπόρα εταιρεία Μεσόγειος Α.Ε., καθώς οι ιδρυτές της εταιρείας Διονύσης Γεωργόπουλος και η σύζυγός του, Αγγελική Κάτσιου, απέκτησαν το μειοψηφικό πακέτο μετοχών (50%) που κατείχε η εφοπλιστική οικογένεια Λασκαρίδη. Μετά την εξαγορά των μετοχών με τίμημα 19,8 εκατ. ευρώ, το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας διαμορφώνεται ως εξής: Ο CEO και Ιδρυτής της Διονύσης Γεωργόπουλος μαζί με τη σύζυγό του Αγγελική Κάτσιου κατέχουν το 28,5%, η Ελεωνόρα Αλέγρα, κόρη του εκλιπόντος συνιδρυτή της εταιρείας, Γιώργου Αλέγρα κατέχει το 21,5% και τα 50% είναι πλέον ίδιες μετοχές στην εταιρεία Μεσόγειος Α.Ε.
Πριν ένα χρόνο, τον Ιανουάριο του 2024, ο μεγάλος όμιλος τσιμέντων Ηρακλής, προχώρησε στην εξαγορά της εταιρείας WATT Recycling. Η τελευταία διαθέτει πλέον δύο υπερσύγχρονα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) στη Φυλή και το Κορωπί Αττικής, με δυναμικότητα επεξεργασίας άνω των 150.000 τόνων αστικών αποβλήτων ετησίως.
Η WATT Recycling προέκυψε από τη διάσπαση της εταιρείας W.A.T.T. AE, με επικεφαλής τον Αθανάσιο Κατρή, η οποία κατέχει ηγετική θέση στην αγορά των Κέντρων Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (KΔAY), ενώ κατά τη διάρκεια του 2021 είχε εκφράσει ενδιαφέρον για εισαγωγή στο Χρηματιστήριο, κίνηση που δεν προχώρησε.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο η ΜΕΤΚΑ του ομίλου Metlen, προχώρησε στην εξαγορά της εταιρείας MT ATE, έναντι 14 εκατ. ευρώ, κάνοντας δυναμικό περαιτέρω άνοιγμα στις καινοτόμες λύσεις της κυκλικής οικονομίας μέσω της διαχείρισης αποβλήτων, στοχεύοντας και στην απόκτηση σημαντικών έργων ΣΔΙΤ από τα δεκάδες που προκηρύσσονται τα τελευταία χρόνια.
Η εξαγορά αυτή εντάσσεται στο στρατηγικό σχεδιασμό της METKA για την διεύρυνση της δραστηριότητάς της στον τομέα των περιβαλλοντικών έργων (διαχείριση υγρών και στερεών αποβλήτων, μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων και ανάκτησης ανακύκλωσης, συντηρήσεις κάθε είδους περιβαλλοντικών έργων) αλλά και για την περαιτέρω αναβάθμιση και αύξηση του δυναμικού της στην πολλά υποσχόμενη νέα γενιά ιδιωτικών και δημόσιων κτιριακών έργων.
Ο όμιλος ΓΕΚ Τέρνα έχει ισχυρή παρουσία, μέσω της Τέρνα Ενεργειακή στον κλάδο διαχείρισης απορριμμάτων, ενώ μετά την εξαγορά της τελευταίας από το αραβικών συμφερόντων Masdar, η μητρική ΓΕΚ Τέρνα θα αποκτήσει τον βραχίονα διαχείρισης απορριμμάτων συνεχίζοντας τη διεκδίκηση έργων, και διαχείρισης των ήδη υπαρχόντων.
Οι 23 μονάδες που θα ολοκληρωθούν τη διετία
Όπως προαναφέρθηκε, ήδη έχουν ολοκληρωθεί και λειτουργούν 13 μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, ενώ κατασκευάζονται άλλες 23. Αυτές που λειτουργούν βρίσκονται σε Κοζάνη, Χανιά, Ήπειρο, Σέρρες, Ηλεία, Αλεξανδρούπολη, Θήβα, Αμάρι, Αρκαδία, Μεσσηνία, Λακωνία, Κεφαλονιά και Αρχάνες. Αυτές που ετοιμάζονται είναι:
ΜΕΒΑ Άμφισσας: κόστους 6,5 εκατ. ευρώ περίπου, ανάδοχος MYBAA.E. – SICAP S.A., έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή και αναμένεται να ξεκινήσει η λειτουργία της το α τρίμηνο του 2025.
ΜΕΑ Ζακύνθου: προϋπολογισμού 12 εκατ. ευρώ, εκτελούνται τα έργα κατασκευής, τα οποία αναμένεται να ολοκληρωθούν τον Απρίλιο του 2026.
ΜΕΒΑ Ιεράπετρας: προϋπολογισμού 1,8 εκατ. ευρώ, ανάδοχος ΘΑΛΗΣ, έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή και η λειτουργία της μονάδας αναμένεται τον Μάρτιο του 2025.
ΜΕΒΑ Προσοτσάνης: προϋπολογισμού 617,5 χιλιάδες ευρώ, ανάδοχος ΕΔΑΚΑΤ Α.Ε., έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή και αναμένεται τον Ιανουάριο του 2025 η σύμβαση για την προμήθεια εξοπλισμού.
ΜΕΑ Χερσονήσου: προϋπολογισμού 33,6 εκατ. ευρώ, ανάδοχος ΗΛΕΚΤΩΡ, η κατασκευή θα ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2025.
ΜΕΑ Δυτικής Θεσσαλίας – Τρικάλων: προϋπολογισμού 28,3 εκατ. ευρώ, ανάδοχος ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ, το έργο ολοκληρώνεται τον Ιούλιο του 2025.
ΜΕΒΑ Άρτας: προϋπολογισμού 2 εκατ. ευρώ, ανάδοχος ΤΕΔΡΑ, ολοκληρώθηκε η δοκιμαστική λειτουργία τέλος 2024.
ΜΕΑ Σητείας: προϋπολογισμού 20 εκατ. ευρώ, ανάδοχος ΘΑΛΗΣ, βρίσκεται σε αρχικό στάδιο κατασκευής. Εκτιμάται να ολοκληρωθεί η κατασκευή του έργου τον Ιούλιο του 2026.
ΜΕΒΑ Παγγαίο: προϋπολογισμού 758,3 χιλιάδες ευρώ, ανάδοχο σχήμα Δ.ΤΙΜΟΣΙΔΗΣ – Χ.ΜΠΟΝΙΑ, έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή και μέχρι το τέλος του 2024 θα γινόταν η παράδοση της προμήθειας εξοπλισμού και θα έμπαινε η μονάδα σε δοκιμαστική λειτουργία.
ΜΕΒΑ Αιγίου: προϋπολογισμού 7,4 εκατ. ευρώ, ανάδοχος ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ, αναμένεται η ολοκλήρωση του έργου τον φετινό Αύγουστο.
ΜΕΒΑ Λήμνου: προϋπολογισμού 370,5 χιλιάδες ευρώ, ανάδοχο σχήμα ΒΛΑΧΟΣ – Χ. ΛΑΖΑΡΟΣ με ολοκλήρωση τέλος 2024.
ΜΕΑ Χίου: προϋπολογισμού 2,8 εκατ. ευρώ, ανάδοχος ΘΑΛΗΣ, αναμένεται η ολοκλήρωση τον Φεβρουάριο του 2025.
ΜΕΒΑ Δράμας: προϋπολογισμού 1,3 εκατ. ευρώ, ανάδοχος ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ.
ΜΕΒΑ Μήλου: προϋπολογισμού 3 εκατ. ευρώ, ανάδοχος ΗΛΕΚΤΩΡ, αναμένεται να ολοκληρωθεί η κατασκευή τον Σεπτέμβριο του 2025.
ΜΕΒΑ Κυθήρων: προϋπολογισμού 450 χιλιάδες ευρώ, ανάδοχος GREEN MEDIA, έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή και αναμενόταν να ολοκληρωθεί η προμήθεια εξοπλισμού έως τέλος 2024.
ΜΕΑ Ηρακλείου Κρήτης: προϋπολογισμού 40,1 εκατ. ευρώ, ανάδοχος ΘΑΛΗΣ, αναμένεται να ολοκληρωθεί η κατασκευή του έργου τον Ιούνιο του 2026.
ΜΕΒΑ Καρπάθου: προϋπολογισμού 2,1 εκατ. ευρώ, ανάδοχο σχήμα ΕΡΓΩΝΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΙΚΕ – ΕΡΓΟΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΙΚΕ, οι εργασίες κατασκευής του έργου αναμένεται να ξεκινήσουν από φέτος.
ΜΕΑ Βόλου: προϋπολογισμού 34,5 εκατ. ευρώ, ανάδοχο σχήμα ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ Α.Ε. – ΘΑΛΗΣ, οι εργασίες κατασκευής ήταν προγραμματισμένο να ξεκινήσουν Ιανουάριο ‘25.
ΜΕΑ Λευκάδας: προϋπολογισμού 7,9 εκατ. ευρώ, ανάδοχος ΗΛΕΚΤΩΡ, οι εργασίες κατασκευής του έργου αναμένεται να ξεκινήσουν μέσα στο 2025.
ΜΕΒΑ Λέρου: προϋπολογισμού 4,7 εκατ. ευρώ, ανάδοχος WATT, βρίσκεται σε στάδιο εκπόνησης μελετών εφαρμογής και σύντομα θα ξεκινήσουν οι εργασίες κατασκευής. Εκτιμάται να ολοκληρωθεί η κατασκευή του έργου τον Ιανουάριο του 2026.
ΜΕΑ Τήνου: προϋπολογισμού 6,3 εκατ. ευρώ, ανάδοχος ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ, βρίσκεται σε στάδιο εκπόνησης μελετών εφαρμογής και σύντομα θα ξεκινήσουν οι εργασίες κατασκευής, με εκτιμώμενο ορίζοντα ολοκλήρωσης τον Ιανουάριο του 2026.
ΜΕΑ Άνδρου: προϋπολογισμού 10,6 εκατ. ευρώ, ανάδοχος ΗΛΕΚΤΩΡ, δεν έχει ξεκινήσει η κατασκευή της μονάδας λόγω προσφυγής.
ΜΕΑ Αχαΐας: προϋπολογισμού 43 εκατ. ευρώ, ανάδοχος ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ, κατασκευάζεται στη θέση Φλόκα του Δήμου Δυτικής Αχαΐας και αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Μάιο του 2026.
