Μετά από δίμηνη διαπραγμάτευση, Κίεβο και Μόσχα υπέγραψαν στην Κωνσταντινούπολη συμφωνία που θα επιτρέψει την εξαγωγή των ουκρανικών σιτηρών που είναι μπλοκαρισμένα στα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Η συμφωνία επιτεύχθηκε παρουσία του γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες και μάλιστα την χαρακτήρισε «μια συμφωνία για τον πλανήτη».
Όπως δήλωσε ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η συμφωνία αυτή θα αποτρέψει μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση που απειλούσε τις αναπτυσσόμενες χώρες κυρίως από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Βάσει αυτής της συμφωνίας θα γίνει εξαγωγή 20 εκατομμυρίων τόνων σιτηρών που ήταν μπλοκαρισμένα από την Ρωσία στην Ουκρανία.
Την περασμένη εβδομάδα, οι δύο πλευρές κατέληξαν σε μια δοκιμαστική συμφωνία στη βάση ενός σχεδίου του ΟΗΕ που θα επιτρέψει στην Ουκρανία να εξάγει 22 εκατομμύρια τόνους σιτηρών και άλλων γεωργικών προϊόντων που έχουν κολλήσει στα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας λόγω του πολέμου.
Η απεμπλοκή των αποθεμάτων σιτηρών θα βοηθήσει στην ανακούφιση της επισιτιστικής κρίσης που έχει εκτοξεύσει τις τιμές ζωτικών αγαθών στα ύψη, όπως το σιτάρι και το κριθάρι. Η συμφωνία αναμένεται να υπογραφεί σε λίγες ώρες στην Κωνσταντινούπολη, στο Παλάτι του Ντολμάμπαχτσέ, παρουσία του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες και προβλέπει:
-Την σύσταση κέντρου συντονισμού και ελέγχου με έδρα την Κωνσταντινούπολη.
Στο κέντρο θα συμμετέχουν εκπρόσωποι των τριών πλευρών, ένας Ουκρανός, ένας Ρώσος, ένας Τούρκος, καθώς και ένας εκπρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών και οι ομάδες τους.
Θα είναι επιφορτισμένο με την κατάρτιση του χρονοδιαγράμματος εναλλαγής των πλοίων στην Μαύρη Θάλασσα.
Σύμφωνα με ειδικούς που συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις, θα χρειασθούν ακόμη τρεις έως τέσσερις εβδομάδες για να ολοκληρωθούν οι προετοιμασίες και να ξεκινήσει η λειτουργία του.
-Την πραγματοποίηση επιθεωρήσεων των πλοίων κατά την αναχώρησή τους από τα ουκρανικά λιμάνια και κατά την άφιξή τους στην Τουρκία.
Η επιθεώρηση των πλοίων που θα μεταφέρουν τα φορτία των σιτηρών αποτελούσε απαίτηση της Μόσχας που ήθελε να αποκλείσει την παράλληλη μεταφορά όπλων στην Ουκρανία.
Για πρακτικούς λόγους, οι επιθεωρήσεις δεν θα γίνονται εν πλω, ενδεχόμενο που είχε εξετασθεί, αλλά στην Τουρκία, πιθανότατα στην Κωνσταντινούπολη, η οποία διαθέτει δύο σημαντικά εμπορικά λιμάνια, το Χαϊντάρπασά, στην είσοδο του Βοσπόρου και το Αμπαρλι, στην Θάλασσα του Μαρμαρά.
Οι επιθεωρήσεις θα γίνονται από εκπροσώπους των τεσσάρων πλευρών κατά τον απόπλου και τον κατάπλου.
-Ασφαλείς διάδρομοι ναυσιπλοΐας
Ρώσοι και Ουκρανοί δεσμεύονται να σεβασθούν του διαδρόμους ναυσιπλοΐας που θα διασχίζουν την Μαύρη Θάλασσα και θα εξαιρούνται από κάθε στρατιωτική δραστηριότητα.
Βάσει της συμφωνίας, εάν χρειασθεί αποναρκοθέτηση, θα πρέπει να γίνει από «τρίτη χώρα» - άλλη από τις τρεις εμπλεκόμενες - η οποία δεν έχει ορισθεί.
Κατά την αναχώρηση από την Ουκρανία, τα πλοία θα συνοδεύονται από ουκρανικά (μάλλον πολεμικά) πλοία, ανοίγοντας τον δρόμο μέχρι την έξοδο από τα ουκρανικά χωρικά ύδατα.
-Τετράμηνη ανανεώσιμη ισχύς
Η συμφωνία θα έχει ισχύ τεσσάρων μηνών που θα ανανεώνεται αυτόματα. Αν 20 έως 25 τόνοι σιτηρών βρίσκονται σήμερα αποκλεισμένοι στα σιλό των ουκρανικών λιμανιών, με έναν ρυθμό μεταφοράς 8 τόνων τον μήνα, οι τέσσερις μήνες θα αρκέσουν για την μεταφορά του συνόλου των αποθεμάτων και την εκκένωση των σιλό.
-Μνημόνιο για τα ρωσικά σιτηρά και λιπάσματα
Μνημόνιο που θα συνοδεύει την συμφωνία και θα υπογράφεται από τον ΟΗΕ και την Ρωσία θα εγγυάται ότι οι δυτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας δεν θα αφορούν τα σιτηρά και τα λιπάσματα κατά άμεσο ή έμμεσο τρόπο.
Η πρόβλεψη αυτή αποτελεί απαραίτητο όρο για την υπογραφή της συμφωνία από την Μόσχα.
