Η Σλοβακία πρέπει να δαπανήσει πάνω από το 30% των κονδυλίων της για τη συνοχή -συνολικά 4,3 δισεκατομμύρια ευρώ- αλλά έχοντας ήδη λιγότερο από επτά μήνες πριν από την καταληκτική ημερομηνία, 800 εκατομμύρια ευρώ, ή 5% του συνολικού ποσού, πρόκειται να χαθούν.
Ενώ η προηγούμενη κυβέρνηση τηρούσε σιγή ιχθύος για την αναμενόμενη κρίση, οι νέοι τεχνοκράτες υπουργοί παρουσίασαν υπολογισμούς ένα μήνα μετά την ανάληψη των καθηκόντων τους. Το σχέδιό τους περιλαμβάνει τη μετακίνηση κονδυλίων και τη διεύρυνση του αποθέματος ασφαλείας για τα αποτυχημένα έργα. Παρόλα αυτά, 800 εκατ. ευρώ, ή 5% του συνολικού ποσού, πρόκειται να χαθούν.
«Δεν θα χάσουμε δισεκατομμύρια. Αλλά το να ξοδέψουμε ολόκληρο το κονδύλι είναι μη ρεαλιστικό», παρατήρησε η αναπληρώτρια πρωθυπουργός για τα κονδύλια της ΕΕ, Lívia Vašáková.
Οι τεχνοκράτες σχεδιάζουν να εκτρέψουν 1,04 δισ. ευρώ από τα χρήματα που δεν έχουν δαπανηθεί στους λογαριασμούς ενέργειας των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Αυτό κατέστη δυνατό με τη νέα ευελιξία που εισήχθη κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων REPowerEU πέρυσι. Τότε ο πρωθυπουργός Eduard Heger καταγράφηκε λέγοντας ότι η χώρα θα «κατέρρεε οικονομικά» εάν η εξαίρεση, που ονομάστηκε SAFE, δεν γινόταν δυνατή.
Ένα άλλο ποσό ύψους 315 εκατ. ευρώ προορίζεται για τους Ουκρανούς πρόσφυγες, χρησιμοποιώντας ένα άλλο εργαλείο αντιμετώπισης κρίσεων, το FAST CARE. Με τις κινήσεις αυτές η Σλοβακία θα φτάσει στο 80% της εφαρμογής του κονδυλίου 2014-2020. Αυτό αφήνει ακόμα 2,94 δισ. ευρώ για να δαπανηθούν φέτος.
Όπως είναι ο κανόνας, τα έργα προγραμματίστηκαν να καλύψουν περισσότερο από το διατιθέμενο ποσό, ως ρυθμιστικό περιθώριο. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει δυνατότητα να δαπανηθούν 5,3 δισ. ευρώ, άνετα περισσότερα από τα αναγκαία.
Ωστόσο, τα προβλήματα με τη διοίκηση και την υλοποίηση είναι τέτοια που η κυβέρνηση εξακολουθεί να αναμένει την επιστροφή σχεδόν 1 δισ. ευρώ. Ένα ζήτημα είναι ότι σε αυτό το σημείο, η δυνατότητα μετακίνησης οικονομικών πόρων από προγράμματα με κακές επιδόσεις σε άλλα έχει χαθεί.
Τα πολλαπλά προγράμματα είναι εξαιρετικά προβληματικά, ιδιαίτερα στους τομείς του περιβάλλοντος, των υποδομών, της ψηφιακής τεχνολογίας, της κοινωνίας και του πολιτισμού. Μεγάλα χρηματικά ποσά μοιράζονται σε πολλά μικρά προγράμματα και η αύξηση του κόστους των δομικών υλικών σημαίνει ότι ορισμένα προγράμματα δεν είναι πλέον εφικτά. Οι δαπάνες για τις περιθωριοποιημένες κοινότητες είναι επίσης ιστορικά χαμηλές, καθώς ο δομικός ρατσισμός εμποδίζει τους τοπικούς πολιτικούς να αναλάβουν έργα.
Σύμφωνα με πηγές της EURACTIV Σλοβακίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρνήθηκε να μεταθέσει την προθεσμία της Σλοβακίας. Η παρουσία μια χαλαρής εποπτείας θα φαινόταν άσχημο όταν πρόκειται να παλέψει για έναν προϋπολογισμό συνοχής μετά το 2027. Παρόλο που έδωσε στη Σλοβακία περισσότερο χρόνο στην προηγούμενη περίοδο προγραμματισμού, έπρεπε να επιστρέψει περίπου 500 εκατομμύρια ευρώ.
Η κυβέρνηση έχει πολλούς άσους στο μανίκι της, αλλά αυτά είναι απίθανο να φέρουν τις δαπάνες στο 100%. 25 εκατομμύρια ευρώ μπορεί να μετατραπούν από δωρεές σε χρηματοδοτικά μέσα, για να επενδυθούν σε οικονομικά προσιτή στέγαση. Θα εφαρμοστεί επίσης σταδιακή κατανομή, όπου είναι δυνατόν, με κατανομή των δαπανών μεταξύ δύο περιόδων προγραμματισμού.
Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι ο αγώνας για την εξοικονόμηση των εναπομεινάντων κονδυλίων εμποδίζει τους υπαλλήλους να δώσουν προσοχή στο κονδύλιο 2020-2027. Τρία χρόνια μετά την έναρξή του, η Σλοβακία δεν έχει ακόμη υποβάλει προσκλήσεις για τα κύρια προγράμματα συνοχής, θέτοντας σε κίνδυνο και τις μελλοντικές της δαπάνες.
Πηγή: euractiv.gr
