Το 2009 η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ανακήρυξε την 29η Αυγούστου ως Διεθνή Ημέρα κατά των Πυρηνικών Δοκιμών. Σε κοινό άρθρο τους για τη Διεθνή Ημέρα κατά των Πυρηνικών Δοκιμών, ο πρόεδρος της 78ου Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ πρέσβης Ντένις Φράνσις και ο εκτελεστικός γραμματέας του Οργανισμού της Συνθήκης για την Πλήρη Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών Δρ Ρόμπερτ Φλόιντ επισημαίνουν πως η ημερομηνία αυτή υπενθύμισε το επίσημο κλείσιμο του πεδίου δοκιμών πυρηνικών όπλων Σεμιπαλατίνσκ στο σημερινό Καζακστάν στις 29 Αυγούστου 1991. Μόνο σε αυτό το πεδίο είχαν γίνει 456 πυρηνικές δοκιμές μεταξύ 1949 και 1989.Μεταξύ 1954 και 1984 γινόταν κατά μέσο όρο τουλάχιστον μία δοκιμή πυρηνικών όπλων κάπου στον κόσμο κάθε εβδομάδα, οι περισσότερες με έκρηξη που ξεπερνούσε κατά πολύ τον βομβαρδισμό της Χιροσίμα. Πυρηνικά όπλα εκρήγνυντο στον αέρα, στο έδαφος, στο υπέδαφος και στη θάλασσα. Η ραδιενέργεια από αυτές τις δοκιμαστικές εκρήξεις εξαπλώθηκε σε όλο τον πλανήτη, βαθιά στο περιβάλλον. Μπορεί ακόμη και σήμερα να εντοπιστεί και να μετρηθεί, στους χαυλιόδοντες των ελεφάντων, στα κοράλλια του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Υφάλου και στις βαθύτερες τάφρους των ωκεανών, σημειώνουν στο άρθρο τους.
Εν τω μεταξύ, τα αποθέματα πυρηνικών όπλων αυξήθηκαν εκθετικά. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 υπήρχαν περίπου 60.000 πυρηνικά όπλα, τα περισσότερα πολύ ισχυρότερα από τις βόμβες που χρησιμοποιήθηκαν στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Υπενθυμίζουν ότι μέχρι τη δεκαετία του 1960 είχε συμφωνηθεί κατ' αρχήν ότι ο τερματισμός των εκρηκτικών πυρηνικών δοκιμών θα αποτελούσε ζωτικό φρένο στην ανάπτυξη πυρηνικών όπλων και θα προωθούσε έτσι τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων και τον αφοπλισμό. Το προοίμιο της Συνθήκης για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων του 1968 μιλούσε με τόλμη για την επίτευξη «της παύσης όλων των δοκιμαστικών εκρήξεων πυρηνικών όπλων για πάντα». Αλλά στη συνέχεια χρειάστηκαν άλλα τριάντα σχεδόν χρόνια και εκατοντάδες πυρηνικές δοκιμαστικές εκρήξεις μέχρι να συμφωνηθεί η Συνθήκη για την Πλήρη Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών (CTBT) το 1996.
Πρόκειται για μια από τις συνθήκες-ορόσημα στον κόσμο, τονίζουν και διερωτώνται: Τι αποτελέσματα έχει φέρει; Μεταξύ 1945 και 1996 έγιναν περισσότερες από δύο χιλιάδες δοκιμές πυρηνικών όπλων. Στα 28 χρόνια από το 1996, έγιναν λιγότερες από δώδεκα. Σε αυτόν τον αιώνα έχουν πραγματοποιηθεί μόνο έξι δοκιμές, όλες από τη Βόρεια Κορέα. Η Συνθήκη βασίζεται σε ένα δίκτυο 300 και πλέον επιστημονικών εγκαταστάσεων παρακολούθησης σε όλο τον κόσμο που μπορούν να ανιχνεύσουν γρήγορα μια πυρηνική δοκιμή, σημαντικά μικρότερη από την έκρηξη της Χιροσίμα, και να εντοπίσουν τη θέση της. Κανένα κράτος οπουδήποτε στη Γη δεν μπορεί να πραγματοποιήσει μυστικά δοκιμή πυρηνικών όπλων. Η CTBT έχει σχεδόν τη καθολική διεθνή υποστήριξη. 187 κράτη την έχουν υπογράψει και 178 την έχουν επικυρώσει. Με δέκα νέες επικυρώσεις από το 2021, υπάρχει παγκόσμια δυναμική κατά της ανανέωσης των πυρηνικών δοκιμών, με τον ενθουσιασμό μεταξύ των μικρότερων κρατών να είναι ιδιαίτερα υψηλός.
Παρά τα κέρδη αυτά, η τρέχουσα διεθνής αβεβαιότητα αμφισβητεί τον παγκόσμιο κανόνα κατά των πυρηνικών δοκιμών που έχει δημιουργήσει η CTBT, υπογραμμίζουν οι Ντένις Φράνσις και Ρόμπερτ Φλόιντ και επισημαίνουν: Τι θα συμβεί αν δούμε νέες πυρηνικές δοκιμές ή ακόμη και τη χρήση πυρηνικού όπλου σε μια σύγκρουση; Θα αντιμετωπίζαμε μια καταστροφική κατάρρευση της διεθνούς εμπιστοσύνης και αλληλεγγύης. Μια επιστροφή στις ημέρες των ανεξέλεγκτων πυρηνικών δοκιμών δεν θα άφηνε κανένα κράτος ασφαλές, καμία κοινότητα ασφαλής, κανέναν στη Γη ανεπηρέαστο. Πάντα λέμε ότι μαθαίνουμε από τα λάθη μας. Σε αυτή την περίπτωση ας μάθουμε από τις επιτυχίες μας. Η CTBT συνδυάζει την καλύτερη διπλωματία με την πιο σύγχρονη τεχνολογία για ένα αδιαμφισβήτητο κοινό παγκόσμιο καλό. Χτίζει τη διαφάνεια και την εμπιστοσύνη, ακριβώς τη στιγμή που η διαφάνεια και η εμπιστοσύνη φαίνεται να μειώνονται. Την Παγκόσμια Ημέρα κατά των Πυρηνικών Δοκιμών θα συγκληθεί η συνεδρίαση υψηλού επιπέδου της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών. Με την ευκαιρία αυτή, ο πρόεδρος της 78ου Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και ο εκτελεστικός γραμματέας του Οργανισμού της Συνθήκης για την Πλήρη Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών καλούν όλα τα κράτη να είναι ανοιχτά στις τολμηρές αλλά με αρχές αποφάσεις που απαιτούνται για την επίτευξη μιας τελικής παγκόσμιας συναίνεσης στο πλαίσιο της Συνθήκης για την πλήρη απαγόρευση των πυρηνικών δοκιμών. «Για να τερματιστούν οι πυρηνικές δοκιμές μια για πάντα. Ως εδώ και μη παρέκει» διαμηνύουν.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
