Οι Διευθύνσεις Μεγάλων Επιχειρήσεων των τραπεζών καλούνται να συμβάλουν στον μετασχηματισμό των κυπριακών επιχειρήσεων και της οικονομίας, στηρίζοντας επενδύσεις που προάγουν την πράσινη μετάβαση και τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα από τις επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Οι Διευθύνσεις Μεγάλων Επιχειρήσεων των τραπεζών, τα γνωστά επιτελικά τμήματα corporate banking, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των χρηματοδοτήσεων της οικονομίας, καλούνται να διαθέσουν την υπερβάλλουσα ρευστότητα που διαθέτουν στα ταμεία τους σε υγιείς επιχειρήσεις και επενδύσεις και να στηρίξουν τους Κύπριους επιχειρηματίες για να υλοποιήσουν τους επιχειρηματικούς τους σχεδιασμούς. Αυτά τα τμήματα των τραπεζών, μέσω των χρηματοδοτήσεων κυρίως σε μεγάλες επιχειρήσεις, καλούνται να συμβάλουν και στον μετασχηματισμό των κυπριακών επιχειρήσεων και κατά προέκταση της οικονομίας, καθώς επίσης να στηρίξουν τη χρηµατοδότηση σηµαντικών επενδύσεων που ενισχύουν την ανάπτυξη και δηµιουργούν νέες θέσεις εργασίας.
Στόχος είναι μέσα στην επόμενη πενταετία το 20% με 30% των χρηματοδοτήσεών τους να υποστηρίζει πράσινες επενδύσεις, προς την κατεύθυνση μηδενισμού των εκπομπών άνθρακα σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Όπως επισημαίνουν τραπεζικές πηγές, η πράσινη μετάβαση προϋποθέτει επενδύσεις μεγάλης κλίμακας σε κρίσιμους τομείς, όπως είναι οι υποδομές, η ενέργεια, οι μεταφορές, η υγεία, ο ανασχεδιασμός των κτηριακών χώρων, τα ξενοδοχεία και ευρύτερα ο τουρισμός, η ναυτιλία. Υπογραμμίζουν ότι η επίτευξη του στόχου σε ολόκληρη την οικονομία απαιτεί θεμελιώδεις αλλαγές στις εταιρείες με μεγαλύτερο ανθρακικό αποτύπωμα και φυσικά την επαρκή χρηματοδότησή τους.
Το ενδιαφέρον μέχρι τώρα των τμημάτων Corporate Banking για χρηματοδοτήσεις επικεντρώνεται σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας, όπως είναι η υγεία, ο τουρισμός, το εμπόριο ή χρηματοδοτήσεις μεγάλων αναπτύξεων και έργων υποδομής ή ακόμη και τα κοινοπρακτικά δάνεια.
Εξειδικευμένα τμήματα
Τα τραπεζικά ιδρύματα που έχουν παρουσία στην Κύπρο ποντάρουν στους εταιρικούς πελάτες, δίνοντας το παρόν τους στην αγορά μέσα από εξειδικευμένα τμήματα και προσωπικό, για να προσφέρουν σειρά από δανειακά και καταθετικά προϊόντα, χρηματοδοτικές λύσεις προσαρμοσμένες στις ανάγκες των μεγάλων επιχειρήσεων, για τη διαχείριση των προσωπικών και επενδυτικών αναγκών τους.
Τα τραπεζικά στελέχη του Corporate Banking δεν παραλείπουν να τονίσουν σε κάθε ευκαιρία, μέσω των παρουσιάσεων που γίνονται, ότι οι δυνατότητες που παρέχονται σήμερα στις επιχειρήσεις είναι πολυδιάστατες και καλύπτουν τις ανάγκες τους σε ένα περιβάλλον που διαρκώς μεταβάλλεται και γίνεται όλο και πιο ανταγωνιστικό.
Ακριβούτσικος ο δανεισμός
Μπορεί οι τράπεζες να έχουν πολύ ρευστό από καταθέσεις και να θέλουν να το δανείσουν στον επιχειρηματικό κόσμο, αλλά υπάρχουν και ορισμένα εμπόδια, τα οποία περιορίζουν τις χρηματοδοτήσεις. Δυο είναι κυρίως οι λόγοι που οι νέες πιστώσεις δίνονται με πολλή προσοχή ή και με το σταγονόμετρο. Πολλές επιχειρήσεις έχουν παγώσει τα επενδυτικά τους σχέδια, κυρίως λόγω του αυξημένου κόστους των επιτοκίων και της αβεβαιότητας στην οικονομική και γεωπολιτική πραγματικότητα διεθνώς, ενώ από την άλλη οι τράπεζες έχουν θέσει τον πήχη πιστοδοτικής αυστηρότητας σε ψηλά επίπεδα.
Τα τελευταία στοιχεία που ανακοινώθηκαν από την Κεντρική Τράπεζα δείχνουν ότι οι επιχειρήσεις είναι προσεχτικές έως διστακτικές στη ζήτηση νέων πιστώσεων και επιπλέον καταφεύγουν συνεχώς σε αναδιαρθρώσεις του δανειακού τους χαρτοφυλακίου, για να ανταπεξέλθουν στο αυξημένο κόστος και στις υποχρεώσεις αποπληρωμής.
Το 2023 τα νέα δάνεια που δόθηκαν στον επιχειρηματικό κόσμο, έως €1 εκατ., ήταν της τάξης των €525,7 εκατ., σε σχέση με €530,6 εκατ. το 2022.
Στα δάνεια άνω του €1 εκατ. η εικόνα είναι τελείως διαφορετική, δείχνοντας ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν κάνουν εύκολα επενδυτικά ανοίγματα, με αποτέλεσμα η διαφορά να είναι ιδιαίτερα αισθητή. Η αξία των νέων δανείων το 2023 ήταν €1,39 δισ., σε σύγκριση με €3,05 δισ. το 2022.
Πρέπει να επισημανθεί ότι πλέον οι επιχειρήσεις δανείζονται με ψηλότερο κόστος από τις τράπεζες σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια και αυτός είναι ένας από τους λόγους που διατηρείται η ζήτηση χρηματοδοτήσεων σε χαμηλά επίπεδα.
Μπορεί το επιτόκιο που αφορά δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά μέχρι €1 εκατ. να παρουσίασε μείωση τον Δεκέμβριο του 2023 στο 5,62%, σε σύγκριση με 6,00% τον προηγούμενο μήνα, αλλά βρίσκεται σε ψηλά επίπεδα, αν συγκριθεί με τον Δεκέμβριο του 2022 που ήταν μειωμένο κατά 4,71% και κατά 3,25% το Δεκέμβριο του 2021.
Το επιτόκιο που αφορά δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά άνω του €1 εκατ. κατέγραψε αύξηση τον Δεκέμβριο του 2023 στο 5,73%, σε σύγκριση με 5,59% τον προηγούμενο μήνα και 3,65% το Δεκέμβριο του 2022.
Πράσινος και ψηφιακός μετασχηματισμός
Σήμερα, ο δρόμος του επιχειρείν προς την επιτυχία είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την τεχνολογική εξέλιξη, και για τον λόγο αυτό υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ των τραπεζών για το ποια θα προσφέρει καλύτερες, σύγχρονες και ευέλικτες ψηφιακές προτάσεις προς τους πελάτες τους, για να μπορούν να λειτουργούν σε ένα ψηφιακό περιβάλλον.
Μια επίσκεψη στις ιστοσελίδες των τραπεζών αναδεικνύει τη βαρύτητα που δίνουν οι τράπεζες στο Corporate Banking, προσφέροντας εξειδικευμένα προϊόντα και πιστοδοτικές λύσεις για τις σύγχρονες ανάγκες των κυπριακών μικρομεσαίων επιχειρήσεων και εταιρειών μεσαίου ή μεγαλύτερου μεγέθους.
Στο χαρτοφυλάκιο της Υπηρεσίας Μεγάλων Επιχειρήσεων συμπεριλαμβάνονται εταιρείες διαφόρων δραστηριοτήτων. Εκ των πραγμάτων, όλες οι τράπεζες στηρίζουν και χρηματοδοτούν κάθε εταιρεία η οποία παρουσιάζει ολοκληρωμένο και βιώσιμο επιχειρηματικό πλάνο, αξιολογούνται με αυστηρά κριτήρια δανεισμού και δίνεται έμφαση στην ικανότητα αποπληρωμής, στη βάση αποτελεσματικής διαχείρισης της ρευστότητας της επιχείρησης.
Στην εποχή του ψηφιακού μετασχηματισμού, ο τομέας του Corporate Banking ενισχύεται συνεχώς, μέσω καινοτόμων ηλεκτρονικών εργαλείων για αυτοματοποίηση των επιχειρησιακών διαδικασιών και ελέγχου στις συναλλαγές των επιχειρήσεων. Στις ιστοσελίδες οι τράπεζες δίνουν αναλυτική πληροφόρηση για τις υπηρεσίες που προσφέρουν στους εταιρικούς τους πελάτες για να μπορούν να έχουν τον ψηφιακό έλεγχο της επιχείρησης, να έχουν πρόσβαση στα υπόλοιπα στο ιστορικό κινήσεων, στην κατάσταση συναλλαγών, δημιουργία μισθοδοσίας, ηλεκτρονικών πληρωμών, προκειμένου να αξιοποιούν στην καθημερινότητά τους όλες τις δυνατότητες που τους παρέχει ο ψηφιακός μετασχηματισμός. Σ’ αυτό το κομμάτι, οι τράπεζες έχουν προχωρήσει αρκετά στον τομέα του corporate banking και με την συμβολή εξειδικευμένων υπαλλήλων προσφέρουν ψηφιακές λύσεις για τον σύγχρονο τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων.
Την ίδια στιγμή, η πράσινη μετάβαση αποτελεί σοβαρό στοίχημα για όλους και οι επιχειρήσεις καλούνται αφενός να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας και κατά συνέπεια το λειτουργικό κόστος και αφετέρου να υιοθετήσουν πιο «πράσινες» πρακτικές, μειώνοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμα τους, προς όφελος των ιδίων αλλά και του πλανήτη. Οι τράπεζες μέσω των διευθύνσεων μεγάλων επιχειρήσεων κατευθύνουν τους πελάτες τους προς τη βιώσιμη ανάπτυξη και την εφαρμογή των κριτηρίων ESG (Environment, Social, Governance). Στόχος είναι να καθοδηγήσουν τους πελάτες προς τη μετάβαση σ’ ένα βιώσιμο μέλλον μέσω της παροχής προϊόντων και λύσεων που προάγουν τη βιωσιμότητα στους επιχειρηματικούς σχεδιασμούς των πελατών, τους κατευθύνουν προς τις αρχές της βέλτιστης εταιρικής διακυβέρνησης αλλά και να είναι φιλικές προς το περιβάλλον.
Μπορεί οι τράπεζες να κάνουν πολλά προς αυτή την κατεύθυνση τα τελευταία χρόνια αλλά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχει επανειλημμένα τονίσει ότι οι τράπεζες στην Ευρωζώνη δεν κάνουν αρκετά για να προετοιμαστούν για τον αντίκτυπο των ακραίων καιρικών φαινομένων στην αξία των στοιχείων του ισολογισμού ή τις πιστωτικές απώλειες, εάν οι δανειολήπτες με μεγάλο αποτύπωμα άνθρακα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τις δραστηριότητές τους.
Δεν είναι μόνο κυπριακό φαινόμενο
Τα δάνεια «με το σταγονόμετρο» στις επιχειρήσεις δεν είναι μόνο κυπριακό φαινόμενο αλλά πανευρωπαϊκό. Η αυστηροποίηση των πιστωτικών προτύπων, σε συνδυασμό με τα υψηλά επιτόκια, έχει σημαντική επίπτωση στη ζήτηση για δάνεια στη ζώνη του ευρώ, αν και η εικόνα δείχνει σημάδια βελτίωσης, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τον τραπεζικό δανεισμό.
Ειδικότερα, η έρευνα αναφέρει ότι τα πιστωτικά πρότυπα –δηλαδή οι εσωτερικές κατευθυντήριες γραμμές των τραπεζών ή τα κριτήρια έγκρισης δανείων– για δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις έγιναν πιο αυστηρά, αν και μέτρια, στο τέλος του 2023.
Από τα στοιχεία που ανακοινώνει η Κεντρική Τράπεζα, προκύπτει ότι η μείωση της καθαρής ζήτησης επιχειρηματικών δανείων τέλος του 2023 συνεχίζει να αντανακλά την αρνητική επίδραση των υψηλότερων δανειστικών επιτοκίων, λόγω της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ, καθώς και τη μειωμένη ζήτηση για χρηματοδότηση πάγιων επενδύσεων. Σημειώνεται ακόμα ότι οι επιχειρήσεις επιδεικνύουν αναβλητικότητα στην προώθηση μακροπρόθεσμων επενδυτικών σχεδίων, με τη ζήτηση του δανεισμού τους να εστιάζεται κυρίως στις αυξημένες ανάγκες τους για χρηματοδότηση αποθεμάτων και κεφαλαίων κίνησης, λόγω αυξημένων λειτουργικών εξόδων.
ΜΕΓΑΛΕΣ – ΜΕΣΑΙΕΣ – ΜΙΚΡΕΣ, ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΡΙΣΜΟ
Τα τμήματα Corporate Banking των τραπεζών απευθύνονται σε μεγάλες επιχειρήσεις. Αλλά πόσες μεγάλες επιχειρήσεις υπάρχουν στην Κύπρο με βάση τον ευρωπαϊκό ορισμό; Μάλλον ο αριθμός είναι πολύ μικρός, αν ληφθούν υπόψη τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Πολύ μικρή επιχείρηση είναι αυτή που απασχολεί από 0 ως 10 άτομα προσωπικό και ο ετήσιος κύκλος εργασιών της, όπως και ο ισολογισμός της, δεν υπερβαίνουν τα €2 εκατ. Μικρή επιχείρηση είναι αυτή που απασχολεί λιγότερα από 50 άτομα προσωπικό και ο ετήσιος κύκλος εργασιών της και ο ισολογισμός δεν υπερβαίνουν τα €10 εκατ. Μεσαία επιχείρηση είναι αυτή που απασχολεί λιγότερα από 250 άτομα προσωπικό και ο ετήσιος κύκλος εργασιών δεν υπερβαίνει τα €50 εκατ., ενώ ο ετήσιος ισολογισμός της δεν υπερβαίνει τα €43 εκατ. Μεγάλη επιχείρηση είναι αυτή που απασχολεί περισσότερα από 250 άτομα προσωπικό, ο ετήσιος κύκλος εργασιών υπερβαίνει τα €50 εκατ., ενώ ο ετήσιος ισολογισμός της υπερβαίνει τα €43 εκατ.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, ο αριθμός των επιχειρήσεων στην Κύπρο είναι 109.220. Αυτές που απασχολούν από 0-9 εργαζόμενους είναι 103.836 και το μερίδιο στην αγορά ανέρχεται στο 95,1%. Οι επιχειρήσεις που απασχολούν από 10-49 άτομα είναι 4.550 έχοντας μερίδιο 4,2%. Οι επιχειρήσεις που απασχολούν από 50 ως 249 άτομα είναι 714 και το μερίδιο τους στην αγορά είναι μόνο 0,6%. Οι επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 250 άτομα είναι 120 και το μερίδιο τους στην αγορά είναι μόλις 0,1%.
Πηγή: Φιλελεύθερος
