Σκόπια, του Bojan Stojkovski
H ΒΑΡΔΑΞ ΑΕ, εταιρεία που λειτουργεί τον πετρελαιαγωγό που συνδέει τη Θεσσαλονίκη με τα Σκόπια υπέβαλε στις 23 Νοεμβρίου αίτημα στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Βόρειας Μακεδονίας προκειμένου να λάβει άδεια για την επαναλειτουργία του αγωγού, ο οποίος από το 2013 παραμένει ανενεργός.
Το 80% της ΒΑΡΔΑΞ ΑΕ ανήκει στην ΕΛΠΕΤ-ΒΑΛΚΑΝΙΚΗ (100% θυγατρική της HELLENiQ ENERGY-μέχρι πρότινος ΕΛΠΕ) και το 20% στην κρατική εταιρεία της Βόρειας Μακεδονίας, NAVTOVOD.
Ο πετρελαιαγωγός. κατασκευάστηκε το 2002, προκειμένου να συνδέσει τα διυλιστήρια της Θεσσαλονίκης με το διυλιστήριο της εταιρείας ΟΚΤΑ στα Σκόπια, την οποία έχουν εξαγοράσει τα Ελληνικά Πετρέλαια το 1998.
Η λειτουργία του αγωγού διακόπηκε το 2013, όταν τα Ελληνικά Πετρέλαια έκριναν ότι η λειτουργία του ήταν οικονομικά ασύμφορη. Παράλληλα, τα «Ελληνικά Πετρέλαια» υπέβαλαν αγωγή κατά των Σκοπίων για καταβολή αποζημίωσης, λόγω μη συμμόρφωσης με τη ρήτρα για την αγορά αυστηρά καθορισμένων ποσοτήτων καυσίμων από την ελληνική εταιρεία την περίοδο 2008-2011. Για την περίοδο 2008 – 2011, το ποσό αυτό ανέρχεται σε 32 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με τη Ρυθμιστική Επιτροπή Ενέργειας της χώρας, το χρονικό διάστημα για το οποίο η έκδοση άδειας άσκησης δραστηριοτήτων και μεταφοράς πετρελαιοειδών μέσω αγωγού προϊόντων είναι 35 έτη.
Στο μεταξύ, ο αγωγός έχει καθαριστεί -καθώς δεν χρησιμοποιείται πια για μεταφορά αργού- και σε περίπτωση επαναλειτουργίας του θα μεταφέρει στη Βόρεια Μακεδονία προϊόντα πετρελαιοειδών.
Ο αγωγός Θεσσαλονίκης-Σκοπίων έχει μήκος 213,5 χιλιόμετρα και αναμένεται να έχει μεταφορική ικανότητα 2,5 εκατομμυρίων τόνων ντίζελ ετησίως.
Ο διευθυντής της εταιρείας της Βόρειας Μακεδονίας “Naftovod”, Εσάντ Ράχιτς δήλωσε στα τοπικά ΜΜΕ ότι ο αγωγός έχει τη δυνατότητα να παραδίδει ετησίως ένα εκατομμύριο τόνους ντίζελ στη Βόρεια Μακεδονία και το Κοσσυφοπέδιο, και αυτό θα σήμαινε μεγάλο ποσό για το κράτος από τη συλλογή των μεταφορών.
«Το έργο ξεκίνησε επιτέλους προς τη σωστή κατεύθυνση. Είναι ένα στρατηγικό σχέδιο που δεν θα μπορούσε να μείνει απέξω. Εκτός από το οικονομικό όφελος, η χώρα θα πάρει φθηνότερο και καλύτερης ποιότητας πετρέλαιο. Ωστόσο, αυτή είναι μόνο η αρχή, πρέπει να εγκριθούν και να τροποποιηθούν αρκετοί ακόμη νομικοί και κανονισμοί για να ξεκινήσουν οι εργασίες», είπε, προσθέτοντας ότι οι διαδικασίες συνεχίζονται.
Τα οφέλη από την επαναλειτουργία
Το σχέδιο επαναλειτουργίας προβλέπει την αναβάθμιση του αγωγού, για τη μεταφορά προϊόντων διύλισης στη Βόρεια Μακεδονία, τα οποία θα αποθηκεύονται στο πρώην διυλιστήριο της ΟΚΤΑ, που στο ενδιάμεσο έχει μετατραπεί σε αποθηκευτικό χώρο.
Από το 2013 η Βόρεια Μακεδονία τροφοδοτείται οδικώς με καύσιμα, με συνέπεια το κόστος ανεφοδιασμού να είναι υψηλό. Επίσης, η διακίνηση καυσίμων οδικώς καθιστά πιο εύκολη τη λαθρεμπορία, η οποία «μεταφράζεται» σε απώλεια εσόδων.
Αντίθετα, με την επαναλειτουργία του αγωγού, η Βόρεια Μακεδονία θα μπορούσε να ανεφοδιάζεται με υψηλής ποιότητας καύσιμα, και με μικρότερο κόστος. Παράλληλα, η HELLENiQ ENERGY θα μπορούσε να αξιοποιήσει τις εγκαταστάσεις της ΟΚΤΑ ως κέντρο διακίνησης καυσίμων στην ευρύτερη περιοχή και κυρίως προς το Κόσοβο και τη Σερβία.
