του Αλέξανδρου Μπαρότσι
Χρεώσεις ανάλογες με την «πράσινη» ποσότητα ενέργειας που θα αρνείται να περικόψει ο παραγωγός ΑΠΕ θα προβλέπει η εισήγηση την οποία θα υποβάλει την επόμενη εβδομάδα στην ΡΑΑΕΥ ο ΑΔΜΗΕ. Επί της ουσίας το «πέναλτι» έρχεται να συμπληρώσει τον μηχανισμό για αναγκαστικές περικοπές της πλεονάζουσας παραγωγής ΑΠΕ σε συνθήκες χαμηλής ζήτησης, ζήτημα που έχει αναδείξει καιρό τώρα ο Διαχειριστής, προκειμένου να προστατεύσει την ευστάθεια του συστήματος.
Η ποινή θα προκύπτει με ξεχωριστή φόρμουλα, δηλαδή έναν αλγόριθμο, ο οποίος θα συνυπολογίζει την αξία της ποσότητας, την οποία ζήτησε ο ΑΔΜΗΕ από τον συγκεκριμένο παραγωγό να περικοπεί, αλλά εκείνος αρνήθηκε να το κάνει. Εάν για παράδειγμα ζητηθεί από κάποιον η περικοπή ενέργειας 100 MWh αλλά εκείνος κόψει μόνο 20 MWh, για τις υπόλοιπες 80 MWh θα κληθεί να καταβάλει ένα πρόστιμο βάσει ενός μαθηματικού τύπου, ο οποίος θα καθοριστεί σε δεύτερο στάδιο μεταξύ του ΑΔΜΗΕ και της Αρχής.
Η εισήγηση του ΑΔΜΗΕ θα εξηγεί το μηχανισμό τεκμηρίωσης ως προς τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ο παραγωγός δεν συμμορφώνεται με την εντολή περικοπών. Και θα προβλέπει ότι σε δεύτερο στάδιο θα οριστεί και η σχετική χρέωση, η οποία δεν θα είναι αμελητέα, καθώς διαφορετικά ακυρώνεται όλη η φιλοσοφία του μέτρου.
Στο ερώτημα κατά πόσο η ανακοίνωση του «πέναλτι» θα πυροδοτήσει αντιδράσεις εκ μέρους των παραγωγών ΑΠΕ, η απάντηση συνδέεται προφανώς με το ύψος του. Σύμφωνα πάντως με μια ερμηνεία, οι όποιες αντιδράσεις θα είναι ελεγχόμενες, καθώς το μέτρο θεωρείται δίκαιο. Διαφορετικά, θα ζημιώνεται αυτός που συμμορφώνεται, ενώ ο παραβάτης θα μένει ατιμώρητος.
Σημειωτέον ότι τα αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα που συνδέονται με τον ΑΔΜΗΕ είναι υποχρεωμένα βάσει των συμβάσεων σύνδεσής τους με το σύστημα να έχουν εγκαταστήσει μηχανισμό, ικανό να υλοποιεί εντολές παραγωγής μέχρι ένα μέγιστο όριο απορρόφησης. Ηδη από τη δεκαετία του 2000, προβλέπεται στην σύμβαση σύνδεσης ένας όρος ότι ανά πάσα στιγμή ο ΑΔΜΗΕ θα μπορεί, ανάλογα με την ζήτηση, να στέλνει στον παραγωγό ΑΠΕ ένα ταβάνι παραγωγής. Πάνω από αυτό, ο παραγωγός είναι υποχρεωμένος να θέτει σε λειτουργία τον μηχανισμό περικοπής της παραγωγής.
Εχει πάντως παρατηρηθεί ότι όταν κατά το προηγούμενο διάστημα δόθηκαν παρόμοιες εντολές, κάποιοι παραγωγοί επικαλέστηκαν αδυναμία λόγω αδράνειας του μηχανισμού. Στο εξής, μόλις θεσμοθετηθεί η χρέωση μη συμμόρφωσης, όσοι έχουν εγκαταστήσει το μηχανισμό αλλά τελεί σε αδράνεια θα πρέπει να τον επανεργοποιήσουν.
Βάσει όσων έχουν γίνει γνωστά, η βραχυπρόθεσμη λύση που προκρίνει ο Διαχειριστής είναι οι οριζόντιες και αναλογικές περικοπές, σύμφωνα με την ισχύ παραγωγής κάθε σταθμού ΑΠΕ. Κριτήριο δηλαδή για το ύψος της περικοπής είναι η εκάστοτε ισχύς παραγωγής, και όχι η εγκατεστημένη ισχύς κάθε μονάδας.
Εάν π.χ. η συνολική ισχύς ηλεκτροπαραγωγής στο Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ) είναι 7.000 Μεγαβάτ και αποφασιστεί πως χρειάζεται να περιορισθεί κατά 800 Μεγαβάτ, τότε θα εφαρμόζεται ένα οριζόντιο «ψαλίδι» 11% στην παραγωγή κάθε σταθμού εν λειτουργία.
Θυμίζουμε ότι οι οριζόντιες και αναλογικές περικοπές ικανοποιούν την τεχνική ανάγκη να μπορεί να περισταλεί άμεσα η «πράσινη» ηλεκτροπαραγωγή λόγω υπερδυναμικότητας και να αντιμετωπισθεί η ανισορροπία με τη μειωμένη κατανάλωση ρεύματος. Εως σήμερα οι έκτακτες περικοπές γίνονται αποκλειστικά και μόνο για λόγους ενεργειακού ισοζυγίου, και όχι εξαιτίας συνθηκών του ηλεκτρικού συστήματος.
Είναι δεδομένο πως οι έκτακτες περικοπές θα πυκνώνουν όσο θα αυξάνεται η διείσδυση των ΑΠΕ. Μια νέα πραγματικότητα η οποία θα κρατήσει πολλά ακόμη χρόνια, μέχρι να ωριμάσουν οι τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας και να διεισδύσουν σε μεγάλο βαθμό στο sύστημα.
Εκτακτες περικοπές ΑΠΕ γίνονται ήδη σε αρκετές ακόμη χώρες της Ευρώπης. Καθώς αυξάνεται η διείσδυση των πράσινων τεχνολογιών στο ενεργειακό μείγμα, ολοένα και περισσότερες χώρες, όπως πρόσφατα η Τσεχία, καλούνται να αντιμετωπίσουν περιπτώσεις «ανισορροπίας» μεταξύ ηλεκτροπαραγωγής και κατανάλωσης.
