του Αλέξανδρου Μπαρότσι
Πού θα χωρέσουν σε ένα τόσο κορεσμένο ηλεκτρικό χώρο, όπως ο ελληνικός, τα «πράσινα» γιγαβάτ των στόχων του ΕΣΕΚ, μαζί με εκείνα που θα εξαχθούν στη χώρα μας μέσω των διασυνδέσεων με Β. Αφρική και Μ. Ανατολή;
Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι τα αιολικά, φωτοβολταϊκά και οι άλλες τεχνολογίες που έχουν αυτή τη στιγμή προσφορές σύνδεσης αντιστοιχούν σε ηλεκτρικό χώρο ισχύος 24- 25 GW, όταν ο στόχος του εθνικού σχεδίου για την ενέργεια μέχρι το 2030 μιλά για «πράσινα» έργα 29 GW. Αυτή και μόνο η διαπίστωση αποκλείει με το «καλημέρα» ένα τεράστιο αριθμό έργων που δρομολογούνται αυτή τη περίοδο, αλλά και μεγαλόπνοα σχέδια διακρατικών διασυνδέσεων, όπως το καλώδιο Ελλάδας - Αιγύπτου (GREGY), αρχικής χωρητικότητας 3 GW, με στόχο να φτάσει τα 9 GW.
Υπάρχει λύση ή μήπως εκατοντάδες επενδύσεις βρίσκονται στον αέρα; Τόσο το Πολυτεχνείο, όσο και ο ΑΔΜΗΕ καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα. Τα προς ανάπτυξη έργα, δηλαδή όσα έχουν ήδη πάρει προσφορές σύνδεσης και βρίσκονται καθ’ οδόν προς την κατασκευή και λειτουργία, χρειάζεται να προσθέσουν μπαταρίες μικρής διάρκειας, για τη προμήθεια των οποίων θα πρέπει να επιδοτηθούν.
Μόνο έτσι θα καταστεί δυνατό να βελτιωθεί η αξιοποίηση του λιγοστού διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου στην περιοχή όπου πρόκειται να αναπτυχθούν τα έργα ΑΠΕ, να αποφευχθούν φαινόμενα συμφόρησης και να μπορέσει το εθνικό σύστημα να υποδεχθεί ακόμη περισσότερες «πράσινες» επενδύσεις.
Η ιδέα ακούγεται πολύ ελκυστική. Είναι ρεαλιστική; Η υλοποίηση της απαιτεί καινοτόμες λύσεις, είτε επιδότηση των επενδυτών αυτών για την αγορά της μπαταρίας, είτε προσαύξηση στην ταρίφα που θα εισπράττουν, ώστε να αντισταθμιστεί το κόστος αγοράς του συστήματος αποθήκευσης. Από που θα μπορούσαν να βρεθούν κεφάλαια; Από το Ταμείο Ανάκαμψης και το REPowerEU, είναι μια ιδέα, όπως λένε όσοι έχουν ασχοληθεί με το αντικείμενο.
Επίσης, η ιδέα για τις μπαταρίες έρχεται και «κουμπώνει» με τις περικοπές στην ηλεκτροπαραγωγή, οι οποίες πρόκειται να θεσπισθούν για τα νέα έργα, ακριβώς για να δεσμεύεται λιγότερος χώρος στο σύστημα. Επί της ουσίας, όταν θα τεθούν σε ισχύ οι περικοπές, ένα έργο ΑΠΕ, για παράδειγμα 100 MW, θα δεσμεύει τελικά χώρο 70 MW. Αν όμως το συγκεκριμένο έργο συνδυαζόταν με μπαταρία, τότε αφενός θα δέσμευε ακόμη λιγότερο «χώρο», της τάξεως των 50 Μεγαβάτ, αφετέρου η αποθήκευση θα επέτρεπε τη διάθεση της ενέργειας στο σύστημα κάποιες άλλες ώρες της ημέρας, όταν αυτό θα της είχε ανάγκη.
Τα μεγαλεπήβολα σχέδια και η δυσάρεστη πραγματικότητα
Προτάσεις, όπως η παραπάνω, βρίσκονται ακόμη σε πολύ αρχικό στάδιο. Και ουδείς γνωρίζει αν το ΥΠΕΝ θα κάνει πράξη τη παραπάνω πρόταση, κατά πόσο θα προχωρήσει σε διαγωνισμό, καθώς και τι ποσά θα απαιτηθούν ως επιδότηση.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι μία τέτοια κατεύθυνση, όπως η επιδότηση για μπαταρίες σε έργα ΑΠΕ με προσφορές σύνδεσης, συμφέρει συνολικά σε επίπεδο κόστους-οφέλους. Χαρακτηριστική είναι η νέα μελέτη που παρουσίασε στο συνέδριο Power & Gas Forum, ο καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Σταύρος Παπαθανασίου.
Στόχος της μελέτης ήταν να αποτυπώσει τις ανάγκες αποθήκευσης του ελληνικού διασυνδεδεμένου συστήματος σε συνθήκες υψηλής διείσδυσης ΑΠΕ της τάξης του 80%, σύμφωνα με το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ με ορίζοντα το 2030.
Η μελέτη συμπεραίνει ότι η επαρκής χωρητικότητα είναι προϋπόθεση για την χρονική μετάθεση παραγωγής ΑΠΕ (διαχείριση συμφόρησης και μείωση περικοπών) και ότι το βέλτιστο μείγμα αποθήκευσης οδηγεί σε χαμηλές περικοπές ΑΠΕ (<5% ανά τεχνολογία).
Ποιο είναι επομένως το βέλτιστο μείγμα αποθήκευσης; Οφείλει, κατά τη μελέτη, να περιλαμβάνει συνολικά 2,5 – 3 GW / 17-21 GWh αποθηκευτικών σταθμών. Στη περίπτωση της αντλησιοταμίευσης, το βέλτιστο μέγεθος της τεχνολογίας προσδιορίζεται στα 2000-2500 MW/ 8-h, ενώ για τις μπαταρίες πρέπει να είναι έως 1000 MW / 2-3h.
Το ΥΠΕΝ θα πρέπει να πάρει στα σοβαρά τις προτάσεις του ΑΔΜΗΕ και του Πολυτεχνείου, αφού ο κίνδυνος οι υπερφιλόδοξοι στόχοι για τις ΑΠΕ το 2030 να παραπεμφθούν για την επόμενη δεκαετία είναι υπαρκτός, πολλώ δε μάλλον όταν κρίσιμα έργα στα δίκτυα ηλεκτρισμού, σέρνονται για χρόνια.
Την ίδια στιγμή που φανταζόμαστε ηλεκτρικούς διαδρόμους προς την Ευρώπη, δεν είμαστε σε θέση να κάνουμε τους διαδρόμους που χρειαζόμαστε σε εθνικό επίπεδο. Πως θα φτάσουμε να εξάγουμε ρεύμα από την Β. Αφρική προς την Ευρώπη, όταν ακόμη και σήμερα ο περίφημος «Δυτικός Διάδρομος» της Πελοποννήσου, το έργο που υποτίθεται ότι θα αποσυμφόριζε το κορεσμένο δίκτυο της περιοχής και το οποίο μπλόκαραν δικαστικά επί χρόνια μερικές μοναχές, δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί;
Η' πως μπορούμε να μιλάμε για την Ελλάδα σε ρόλο εξαγωγέα ρεύματος προς την Γερμανία, όταν εδώ και πάνω από 15ετία παλεύουμε να φτιάξουμε το νέο ΚΥΤ Αργυρούπολης; Ένα έργο που επείγει για λόγους ασφάλειας να κατασκευαστεί, αφού το υφιστάμενο είναι τόσο προβληματικό, ώστε όταν το 2021 έπιασε πυρκαγιά, έμειναν για ώρες χωρίς ρεύμα αρκετές περιοχές της Αττικής;
