Πολύ δύσκολες προδιαγράφονται οι συζητήσεις για το πλαφόν στο φυσικό αέριο στη σημερινή Σύνοδο των Υπουργών Ενέργειας, που ξεκινά σε λίγες ώρες στις Βρυξέλλες, στην ατζέντα της οποίας βρίσκονται δυο σχέδια Κανονισμών.
Το πρώτο σχέδιο αφορά στο προτεινόμενο πλαφόν 275 ευρώ/MWh στο συμβόλαιο επόμενου μήνα στο TTF το οποίο έχει προκαλέσει βαθύ ρήγμα στην ΕΕ και θεωρείται απίθανο να ψηφιστεί σήμερα. Το δεύτερο σχέδιο εμπεριέχει τα υπόλοιπα μέτρα με βασικότερο τους «υποχρεωτικούς μηχανισμούς αλληλεγγύης» (δηλαδή να μειώσει μια χώρα την κατανάλωση φυσικού αερίου της για να στηρίξει μια άλλη που αντιμετωπίζει πρόβλημα επάρκειας). Η «σαλαμοίηση» των Κανονισμών δεν είναι τυχαία και αποσκοπεί στο να δώσει περισσότερη ευελιξία στις διαπραγματεύσεις. Δεν είναι όμως ξεκάθαρο αν η διάσταση απόψεων για το πλαφόν θα παρεμποδίσει και την επίτευξη συμφωνίας για τα υπόλοιπα μέτρα για τα οποία υπάρχει ευρεία συναίνεση.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Politico που επικαλείται τρεις διπλωματικές πηγές στις Βρυξέλλες, ομάδα χωρών επιδιώκει να συγκροτήσει μέτωπο για να μπλοκάρει τη συμφωνία αν δεν αντιμετωπιστούν από κοινού τα δυο θέματα (που εμπεριέχονται σε δυο ξεχωριστά σχέδια Κανονισμού). Δεν έχει όμως αποσαφηνιστεί εάν το μέτωπο είναι αρκετά ευρύ για να «περάσει» το βέτο, καθώς άλλοι μιλούν για επτά χώρες και άλλες για τουλάχιστον εννέα. Εάν δεν υπάρξει πρόοδος-που είναι ένα πολύ πιθανό σενάριο-, η τσεχική προεδρία της ΕΕ ίσως συγκαλέσει ένα ακόμα έκτακτο συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας στα μέσα Δεκεμβρίου. Στο χρονικό διάστημα που θα μεσολαβήσει, θα υπάρξει νέος «γύρος» διαπραγματεύσεων, με σκοπό να βρεθεί μία αμοιβαία αποδεκτή λύση.
Χάσμα Βορρά Νότου
Οι υπέρμαχοι του πλαφόν -μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα- δεν αποδέχονται την πρόταση της Κομισιόν θεωρώντας το πλαφόν υπερβολικά υψηλό και προσέρχονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων επιδιώκοντας να επιτύχουν ουσιώδη βελτίωση των όρων. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι χθεσινές δηλώσεις του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα ότι το πλαφόν των 275 ευρώ/MWH δεν είναι ικανοποιητικό απηχούν και τη θέση των υπολοίπων 14 κρατών-μελών που συμφωνούν με την ανάγκη για ένα «ταβάνι» στην τιμή του καυσίμου. «Δώρον άδωρον» χαρακτήρισε ένα πλαφόν σε αυτά τα επίπεδα και ο επικεφαλής της MYTILINEOS, Ευάγγελος Μυτιληναίος χθες, εξηγώντας ότι «μεταφράζεται» σε χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρισμού 600-700 ευρώ/MWh που δεν είναι προφανώς ανεκτές για τις ευρωπαϊκές οικονομίες.
Με την ακριβώς αντίθετη άποψη «κατεβαίνει» το μπλοκ Γερμανίας, Αυστρίας, Ολλανδίας, Δανίας που εξαρχής υποστήριζε πως ένα χαμηλότερο πλαφόν θα εγκυμονούσε κινδύνους στην επάρκεια τροφοδοσίας της Ευρώπης με καύσιμο. Ανάλογη στάση θα υιοθετήσει προφανώς και η Κομισιόν που πρότεινε το συγκεκριμένο πλαφόν -το οποίο δεν θα εφαρμοζόταν ούτε στην κορύφωση της κρίσης τιμών στα τέλη Αυγούστου-, με ορισμένους διπλωμάτες να υποστηρίζουν ότι η Επιτροπή έχει ταχθεί ανοιχτά με τη Γερμανία.
Υπενθυμίζεται ότι σε χθεσινές δηλώσεις του ο Έλληνας υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας υποστήριξε την αναγκαιότητα καθορισμού του πλαφόν κάτω από τα 200 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, κάνοντας λόγο για «παράλογα επίπεδα που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή». Χαρακτηρισμός που δείχνει ξεκάθαρα πως παραμένει αγεφύρωτο το χάσμα των δύο «στρατοπέδων», με συνέπεια να υπάρχουν από ελάχιστα (έως μηδενικά) περιθώρια για την επίτευξη συμφωνίας για το συγκεκριμένο θέμα
«Επιδίωξη της Ελλάδας είναι να υιοθετηθούν και οι δύο κανονισμοί μαζί (κανονισμός αλληλεγγύης και κανονισμός διόρθωσης τιμών) και θα προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε τις απαραίτητες συμμαχίες», σημείωσε ο κ. Σκρέκας, δίνοντας το στίγμα των πυρετωδών διεργασιών που διενεργούνται στο παρασκήνιο. Σύμφωνα με αναλυτές, το αδιέξοδο στις συζητήσεις για το ανώτατο όριο στην τιμή του αερίου είναι πιθανό να «βάλει στον πάγο» και την έγκριση του άλλου Κανονισμού, παραπέμποντας τη λήψη των συνολικών αποφάσεων για το Δεκέμβριο.
Η θέση της Αθήνας
Υπενθυμίζεται ότι πίσω από την σφοδρή αντίθεση στο ύψος του πλαφόν, βρίσκονται οι εκ διαμέτρου αντίθετες για το σενάριο (και τον χρονικό ορίζοντα) χρήσης του. Έτσι, η δήλωση του κ. Σκρέκα για ένα «ταβάνι» στα 150-200 ευρώ ανά Μεγαβατώρα υποδηλώνει πως το πλαφόν θα πρέπει να βρίσκεται ουσιαστικά σε εφεδρεία τον χειμώνα που ξεκινά. Και τούτο διότι καθώς το TTF κινείται ήδη γύρω στα 120 ευρώ/MWh, η πτώση του υδραργύρου το επόμενο διάστημα μπορεί κάλλιστα να αυξήσει τις τιμές σε αυτά τα επίπεδα. Σε αυτό το πλαίσιο, προσδοκία της ελληνικής πλευράς θα ήταν η Ευρώπη να «θωρακιστεί» με το πλαφόν όσο το δυνατόν πιο σύντομα, Το πιο ευνοϊκό σενάριο για την Ελλάδα θα ήταν να υπάρξει σήμερα συμφωνία για ένα ρεαλιστικό «ταβάνι», ώστε το μέτρο να εγκριθεί στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής, στα τέλη του μήνα.
Παράλληλα, θέση της Αθήνας είναι πως το πλαφόν πρέπει να οριστεί σε πιο χαμηλά επίπεδα, ώστε να απηχεί πραγματικά τις αντοχές των ευρωπαϊκών κρατών στη στήριξη των οικονομιών και των κοινωνιών τους, έναντι των συνεπειών της κρίσης. Έτσι, ένα «ταβάνι» στα 275 ευρώ/MWh δίνει λανθασμένο «σήμα» στις αγορές, ότι μία τιμή του αερίου π.χ. στα 220 ευρώ/MWh είναι βιώσιμη για την Ε.Ε. Η Κομισιόν ωστόσο έχει ξεκαθαρίσει ότι το πλαφόν δεν έχει σχεδιαστεί ως εργαλείο για διαρθρωτική πτώση των τιμών του φυσικού αερίου -ως τέτοια θεωρεί μόνο τα μέτρα μείωσης της ζήτησης και αύξησης της προσφοράς του καυσίμου-, αλλά κυρίως ως αποτρεπτικό μέσο για να αποφευχθούν ακραίες διακυμάνσεις.
