Κατά 19,22% έχει αυξηθεί σε μηνιαία βάση η τιμή του φυσικού αερίου στον Ολλανδικό Δείκτη TTF, καθώς όπως φαίνεται πέρα από τις γεωπολιτικές συνθήκες και την έλευση του χειμώνα και η αδυναμία απόφασης για μια συγκροτημένη πολιτική διαχείριση του θέματος σε επίπεδο ΕΕ δημιουργεί “αναστάτωση” στην εν λόγω αγορά αναφοράς, που ούτως ή άλλως είναι εκτός θεσμικού ελέγχου.
Οι τιμές, συγκεκριμένα, είναι περιξ της περιοχής των 120-125 ευρώ ανά μεγαβατώρα, επίπεδα που αν και ανεβασμένες σε σχέση με λίγες μέρες πριν, δεν ενέχουν ακόμη κινδύνους για τα δημοσιονομικά των κρατών μελών αλλά και της Ελλάδας. Μάλιστα οι προβολές είναι θετικές, εφόσον ο χειμώνας κυλήσει ομαλά, όπως μέχρι τώρα. Εκτιμάται, ότι βραχυπρόθεσμα, δε θα υπάρξει ζήτημα.
Άλλωστε οι αποθήκες της Ευρώπης είναι γεμάτες για φέτος με φυσικό αέριο, ενώ καταγράφεται πτώση ζήτησης σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου Οκτωβρίου 2019 -21 στο επίπεδο του 25%. Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Οκτώβριο εισήχθησαν στην Ευρώπη μόλις μόλις στα 2 bcm (δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα) από τη Ρωσία.
Ωστόσο του χρόνου είναι το μεγαλύτερο ζήτημα, κάτι βέβαια, που θα επηρεάσει τις τιμές στα τέλη του πρώτου εξαμήνου του 2023 και συνακόλουθα την πορεία υλοποίησης του Προϋπολογισμού 2023, που έχει βασιστεί σε σενάριο τιμής μέχρι τα 200 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Οι προβλέψεις
Να σημειωθεί ότι η Goldman Sachs εκτιμά πως οι ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου θα υποχωρήσουν κατά περίπου 30% τους επόμενους μήνες, καθώς τα κράτη ανακτούν σταδιακά τον έλεγχο του ενεργειακού εφοδιασμού τους.
Ειδικότερα Goldman Sachs αναμένει ότι η τιμή θα πέσει στα 85 ευρώ η μεγαβατώρα το α' τρίμηνο του 2023. Σύμφωνα με ερευνητικό σημείωμα, αυτή η μείωση της τιμής θα ήταν μια σημαντική αλλαγή σε σχέση με τα επίπεδα του Αυγούστου, όταν οι πιέσεις στο ενεργειακό μείγμα της Ευρώπης από τη συνεχιζόμενη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ώθησαν τις τιμές σε ιστορικό ρεκόρ, πάνω από 340 ευρώ η μεγαβατώρα.
Όπως σημειώνει, πρόσφατες αναφορές έκαναν λόγο για περίπου 60 πλοία που περιμένουν να εκφορτώσουν το LNG τους στην Ευρώπη. Ορισμένα από αυτά τα φορτία αγοράστηκαν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Gas Infrastructure Europe, τα επίπεδα πληρότητας στις αποθήκες της Ευρώπης βρίσκονται στο 94%.
Σήμα κινδύνου
Παρά, όμως, την αισιοδοξία για χαμηλότερες τιμές φυσικού αερίου βραχυπρόθεσμα, η Goldman Sachs βλέπει νέα άνοδο μέχρι το επόμενο καλοκαίρι, ώσπου να αποκατασταθούν μεσοπρόθεσμα τα επίπεδα πληρότητας στις αποθήκες. Οι προβλέψεις των αναλυτών κάνουν λόγο για εκτίναξη τιμών λίγο κάτω από τα 250 ευρώ η μεγαβατώρα μέχρι το τέλος Ιουλίου.
Όπως αναφέρεται, οι τιμές του φυσικού αερίου αναμένεται να αυξηθούν μετά το α' τρίμηνο του 2023 εξαιτίας διαφόρων παραγόντων.
Ο Fatih Birol, εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, δήλωσε την Παρασκευή στο CNBC ότι μόνο μια πολύ μικρή ποσότητα νέου LNG θα διοχετευθεί στην αγορά το επόμενο έτος. "Εάν η οικονομία της Κίνας ανακάμψει, το 2023 οι εισαγωγές της σε LNG μπορεί επίσης να αυξηθούν", σημείωσε.
Η Κίνα ήταν ο κορυφαίος εισαγωγέας LNG στον κόσμο το 2021, σύμφωνα με την αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας. Ωστόσο, λόγω της αυστηρής πολιτικής αντιμετώπισης του κορονοϊού, η κινεζική οικονομία επιβαρύνθηκε από μια σειρά lockdown. Οποιαδήποτε αλλαγή σε αυτή την προσέγγιση θα αυξήσει τη ζήτηση για LNG και θα ωθήσει προς τα πάνω τις τιμές και για τους Ευρωπαίους αγοραστές.
Επιπλέον, η αποθήκευση φυσικού αερίου έχει βοηθηθεί από τις ρωσικές προμήθειες, από τις οποίες η ΕΕ θα απεξαρτηθεί. Ο Xavier Bettel, πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου, παραδέχθηκε τον Οκτώβριο ότι οι ευρωπαϊκές αποθήκες ήταν γεμάτες με ρωσικό αέριο. Οι ρωσικές προμήθειες έχουν έκτοτε μειωθεί σημαντικά και στόχος της Ευρώπης είναι να απαλλαγεί πλήρως από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.
Ο Miguel Stilwell d'Andrade, CEO της EDP, της εταιρείας κοινής ωφέλειας της Πορτογαλίας, ανέφερε στο CNBC την Παρασκευή: "Σίγουρα βρισκόμαστε σε πολύ καλύτερη θέση από ό,τι πριν μερικούς μήνες, αλλά θα πρέπει να περιμένουμε μεγάλη μεταβλητότητα στο μέλλον".
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Mytilineos κ Ευάγγελος Μυτιληναίος, επεσήμανε τον κίνδυνο την ερχόμενη Άνοιξη να υπάρξει ένα νέο ανοδικό σερί τιμών στο φυσικό αέριο την ερχόμενη Άνοιξη.
Ειδικότερα μιλώντας στο περιθώριο εκδήλωσης για την παρουσίαση του προγράμματος «Έξυπνη Πόλη» της MYTILINEOS στα Άσπρα Σπίτια, ο κ Μυτιληναίος ανέφερε ότι ένα πλαφόν στα 275 ευρώ οδηγεί σε τιμές 600 ευρώ ανά μεγαβατώρα στο ρεύμα.
Όπως εξήγησε, βέβαια η επιβολή ορίων στις τιμές είναι εξαιρετικά δύσκολο θέμα «γιατί θα πρέπει να οριστεί σε ένα επίπεδο που αφενός θα προσελκύει φορτία, αφετέρου θα οδηγήσει σε φθηνότερες τιμές φυσικού αερίου, διαφορετικά γιατί να μπει». Το προτεινόμενο επίπεδο προφανώς δεν πληροί αυτές τις προϋποθέσεις την ώρα, δε, που υπάρχουν πολλά πλοία LNG που αναζητούν τερματικούς σταθμούς, φαινόμενο που εντείνει την ανάγκη για αναζήτηση μιας ορθολογικής ισορροπίας στις τιμές.
Αναφορικά με τις κλιμακώσεις του φυσικού αερίου υπενθύμισε την πρόβλεψη που είχε κάνει προ διμήνου (και που επαληθεύτηκε) για υποχώρηση στα επίπεδα των 100 ευρώ/MWh, προειδοποιώντας παράλληλα για το ενδεχόμενο «επιστροφής» της κρίσης τιμών την άνοιξη του 2023, ιδίως εάν η γεωπολιτική ένταση παραμείνει «στο κόκκινο».
Εξέφρασε την άποψη ότι οι ισορροπίες στην αγορά αερίου είναι οριακές και ότι αν συμβεί κάτι στο ευρύτερο γεωπολιτικό περιβάλλον οι τιμές εκτινάσσονται προς τα πάνω.
“Μεγάλοι διεθνείς οίκοι εκτιμούν ότι επειδή οι αποθήκες είναι γεμάτες (με αποτέλεσμα πλοία έμφορτα με LNG να περιμένουν να ξεφορτώσουν) και ο χειμώνας είναι -προς το παρόν- ήπιος, δεν θα έχουμε μεγάλες διακυμάνσεις στις τιμές έως ενδεχομένως τα μέσα Δεκεμβρίου. Μετά όμως οι θερμοκρασίες θα αρχίσουν να πέφτουν και θα φτάσουμε στο Μάρτιο οπότε οι αποθήκες θα αρχίσουν να αδειάζουν και εκεί είναι το κρίσιμο σημείο, με πολλούς αναλυτές να διαβλέπουν ένα νέο ράλι των τιμών του φυσικού αερίου την άνοιξη. Σημείωσε, δε, ότι η δυσκολία η μεγάλη αφορά τον επόμενο χειμώνα.
Ελπίδες για πλαφόν στα 200 ευρώ ανά μεγαβατώρα
Αναπόφευκτα, μετά τις εξελίξεις στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, το σενάριο για πιο “μαζεμένες” τιμές αερίου που καταγράφηκαν στο σχέδιο του Προϋπολογισμού μπαίνουν σε μια σχετική αμφισβήτηση. Μάλιστα, εφόσον παραμείνει στα 275 ευρώ για το φυσικό αέριο εκτιμάται θα δημιουργήσει σοβαρά ζητήματα στην υλοποίηση του προϋπολογισμού και γιαυτό άλλωστε η κυβέρνηση πιέζει για ευρωπαϊκό πλαφόν, μέχρι τα 200 ευρώ ελπίζοντας ότι στις 13/12, στο νέο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας θα βρεθεί λύση.
Υπενθυμίζεται ότι στον Ολλανδικό δείκτη καταγραφόταν, πριν το τελευταίο Συμβούλιο, σταθερά ένα επίπεδο τιμών περιξ των 100 – 120 ευρώ ανά μεγαβατώρα, αισθητά μειωμένο σε σχέση με τα ρεκόρ των 350 ευρώ ανά μεγαβατώρα του Αυγούστου. Ωστόσο μετά τις εξελίξεις “τσίμπησε” κάπως η τιμή. Σε τιμές στα 120 ευρώ περίπου είναι η τάση και στα συμβόλαια των επομένων μηνών. Βέβαια τώρα οι τιμές ανεβαίνουν ενώ έντονο προβληματισμό δημιουργεί και η εκτίμηση κορυφαίων παραγόντων της αγοράς που παραπέμπουν σε ράλι ανόδου την ερχόμενη άνοιξη.
Πάντως η κυβέρνηση δια στόματος χθες του Γιάννη Οικονόμου. κυβερνητικού εκπροσώπου τόνισε ότι όσο διαρκεί η κρίση θα συνεχίζει να δίνει επιδοτήσεις. Επίσης, σημειώνει συνεχώς ότι χάρη στο μηχανισμό ανάκτησης υπερκερδών μπορεί να συνεχίσει να χρηματοδοτεί μέτρα στήριξης. Όπως όμως παραδέχθηκε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος: “Είναι αυτονόητο ότι χρειάζεται υποστήριξη και απο ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες και θα επιμείνουμε σε αυτή την κατεύθυνση”
Τιμές ρεύματος
Εν τω μεταξύ με την πτώση της τιμής του φυσικού αερίου αλλά και την αυξημένη συμμετοχή των ΑΠΕ στο όλο μείγμα η χονδρική τιμή του ηλεκτρισμού τον Οκτώβριο κατέγραψε στην Ελλάδα πτώση 44,20% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, ωστόσο παραμένει η ακριβότερη της Ευρώπης.
Αναλυτικά η μέση τιμή του ηλεκτρισμού στην ελληνική Αγορά Επόμενης Ημέρας τον Οκτώβριο ήταν στα 232,60 ευρώ/MWh, έναντι περίπου 412 ευρώ/MWh τον Σεπτέμβριο. Κι αυτό με δεδομένη την τάση και του Νοεμβρίου αλλά και τις προβολές για τους πρώτους μήνες του 2023 “κατεβάζει” τον πήχη για πιθανές επιδοτήσεις μέσω του Προϋπολογισμού.
