Η μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο απαιτεί τη διακοπή των επιδοτήσεων του φυσικού αερίου για την κεντρική θέρμανση, δήλωσε ο υφυπουργός του υπουργείου Οικονομίας της Σλοβακίας, Karol Galek, καθώς το ίδιο κάνει και η Τσεχία.
Το φυσικό αέριο θεωρούνταν μέχρι πρόσφατα μεταβατικό καύσιμο στη Σλοβακία, την Τσεχία και άλλες χώρες που εξαρτώνται από τον άνθρακα. Υπό τις νέες συνθήκες που έφερε η ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία, οι χώρες αυτές πρέπει να επανεξετάσουν τις παλιές στρατηγικές τους, καθώς αυτές βασίζονταν στη στήριξη του φυσικού αερίου.
«Περιορίζουμε τη στήριξη για λέβητες συμπύκνωσης που λειτουργούν με φυσικό αέριο, σύμφωνα με τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να βρει τρόπους να απαλλαγούμε από την εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο το συντομότερο δυνατό», δήλωσε η υπουργός Περιβάλλοντος της Τσεχίας Anna Hubáčková.
Και οι δύο χώρες επιδοτούσαν λέβητες φυσικού αερίου για τα νοικοκυριά από ειδικά κονδύλια. Η Σλοβακία υποστήριξε την εγκατάστασή τους από το κρατικό ταμείο εκσυγχρονισμού, αλλά συμπεριέλαβε επίσης επιδοτήσεις στο εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Ο υφυπουργός του υπουργείου Περιβάλλοντος Michal Kiča επιβεβαίωσε ότι «αυτό δεν πρόκειται πλέον να συμβεί».
«Το φυσικό αέριο ως μεταβατικό καύσιμο ανήκει στο παρελθόν», δήλωσε ο Kiča.
Η Τσεχία χρηματοδότησε την αντικατάσταση παλαιών λεβήτων με πιο βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις, συμπεριλαμβανομένων των λεβήτων φυσικού αερίου, μέσω του «Νέου Πράσινου Προγράμματος Εξοικονόμησης». Το τσεχικό Υπουργείο Περιβάλλοντος αποφάσισε να αλλάξει τους όρους του προγράμματος και να αποκλείσει το φυσικό αέριο από τη δημόσια στήριξη στα μέσα Απριλίου. Ομοίως με τη Σλοβακία, το τσεχικό «Νέο Πράσινο Πρόγραμμα Εξοικονόμησης» χρηματοδοτείται εν μέρει από το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης της Τσεχίας.
Ωστόσο, οι αλλαγές στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης απαιτούν νέες διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή καθώς αυτή πρέπει να δώσει το πράσινο φως για τις αλλαγές.
«Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις το κράτος μέλος μπορεί να ζητήσει τροποποίηση του σχεδίου ανάκαμψης. Το κράτος μέλος θα πρέπει να αποδείξει ότι δεν μπορεί πλέον να εφαρμόσει μέρος του σχεδίου του λόγω αντικειμενικών συνθηκών. Αυτό θα απαιτούσε μια αυστηρή κατά περίπτωση αξιολόγηση από την Επιτροπή μαζί με το σχετικό κράτος μέλος», εξήγησε η Επιτροπή κατά τη διαδικασία αλλαγής του σχεδίου.
Το φυσικό αέριο αποτελεί σημαντική πηγή θέρμανσης της Σλοβακίας. Σύμφωνα με την Ένωση Αερίου και Πετρελαίου της Σλοβακίας, το 38% των νοικοκυριών είναι συνδεδεμένα με το σύστημα κεντρικής θέρμανσης, το οποίο χρησιμοποιεί κυρίως φυσικό αέριο. Τα υπόλοιπα θερμαίνονται ατομικά, αλλά, από αυτά, το 86% διαθέτει λέβητα φυσικού αερίου. Αντί για το φυσικό αέριο, η νέα εστίαση θα είναι η ανάπτυξη εγχώριων πηγών όπως η γεωθερμία.
Στην Τσεχία, τα μισά νοικοκυριά χρησιμοποιούν φυσικό αέριο για θέρμανση. Ενώ στο παρελθόν το φυσικό αέριο ενισχυόταν σε μεγάλο βαθμό, από την 1η Μαΐου και μετά δεν θα υπάρχουν επιδοτήσεις για λέβητες φυσικού αερίου. Το τσεχικό Υπουργείο Περιβάλλοντος βλέπει εναλλακτικές πηγές θερμότητας στις ανανεώσιμες πηγές και στις αντλίες θερμότητας.
Ένα τέτοιο σχέδιο αντικατοπτρίζεται επίσης στα συστήματα επιδοτήσεων. Τα τσεχικά νοικοκυριά δικαιούνται τώρα υψηλότερη στήριξη για αντλίες θερμότητας.
Ενώ οι αντλίες θερμότητας και οι ανανεώσιμες πηγές θεωρούνται η καλύτερη επιλογή επειδή δεν παράγουν εκπομπές, η Τσεχία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις υλικών. Όσοι θέλουν να αντικαταστήσουν την παλιά και με βαριές εκπομπές πηγή θέρμανσης πρέπει τώρα να περιμένουν μήνες για να παραδώσουν και να εγκαταστήσουν τις αντλίες θερμότητας.
Aneta Zachová and Michal Hudec | EURACTIV.cz and EURACTIV.sk
