του Αλέξανδρου Μπαρότσι
Το πρόβλημα είναι γνωστό. Το σύστημα δεν αντέχει όλη αυτή την «πράσινη» ενέργεια και σε μέρες με χαμηλή ζήτηση και πολλές ΑΠΕ, όπως προβλέπεται για την Κυριακή του Πάσχα, προκειμένου να αποφευχθεί ένα μπλακ - άουτ, μπορεί να χρειαστεί να κοπεί ακόμη και το 50% της παραγωγής αιολικών και φωτοβολταϊκών.
Είναι η άλλη όψη της πράσινης μετάβασης, που προχωρά χωρίς συστήματα αποθήκευσης και μπαταρίες, μια νέα πραγματικότητα που κοστίζει εκατομμύρια σε επενδυτές, οικονομία και καταναλωτές και η οποία δείχνει ότι δεν είναι όλα ρόδινα.
Εκείνο που δεν είναι ευρέως γνωστό είναι ότι μπροστά στη νέα αυτή πραγματικότητα, οι αρμόδιοι αρχίζουν και ξαναβλέπουν τους στόχους του ΕΣΕΚ για το 2030. Και σκέφτονται κατά πόσο πρέπει να αυξηθεί ο πήχης για τα χερσαία αιολικά και να μειωθεί αντίστοιχα ο στόχος για τα φωτοβολταϊκά, αφού οι ανεμογεννήτριες παράγουν ενέργεια πολύ περισσότερες ώρες και έχουν πολύ πιο ομαλή κατανομή εντός του 24ώρου.
Κάπου εδώ βέβαια, υπεισέρχεται ένας άλλος παράγοντας, αμιγώς πολιτικός, ενόψει και των δημοτικών εκλογών του Οκτωβρίου 2023. Οι αυξανόμενες αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών, αρχών και όσων δεν θέλουν τη θέα της ανεμογεννήτριας στο απέναντι βουνό, παρά προτιμούν το φουγάρο της ΔΕΗ.
Ερώτημα: Θα συγκρουστεί η επόμενη κυβέρνηση με όλες αυτές τις οργανωμένες μειοψηφίες; Θα δείξει ότι έχει πράγματι την πολιτική βούληση όταν μιλάει για πράσινη μετάβαση ή θα επιμείνει στο μοτίβο των «απάτητων βουνών»; Πόσο μάλλον όταν ο κίνδυνος να πετάγεται όλο και μεγαλύτερο μέρος της πράσινης παραγόμενης ενέργειας θα γίνεται πλέον όλο και συχνότερος;
Ίσως να χρειάζεται ένα «σοκ» που θα ξεβολέψει όσους εφησυχάζουν με ειδήσεις, όπως ότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις ηγέτιδες δυνάμεις στο χώρο των ΑΠΕ. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του βρετανικού ενεργειακού think tank, Ember, η Ελλάδα κατετάγη το 2022 στην 7η θέση παγκοσμίως, με 33,3% ποσοστό διείσδυσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό της μείγμα, μπροστά από χώρες όπως Ισπανία, Ολλανδία και Γερμανία.
Μισές αλήθειες
Η αναμφίβολα θετική αυτή επίδοση δεν λέει παρά μισές αλήθειες. Στις παραπάνω χώρες, δεν πετιέται στα σκουπίδια η υπερβάλλουσα «πράσινη» ενέργεια, όταν τα φορτία είναι χαμηλά. Ούτε και κινδυνεύουν με μπλακ - άουτ όταν έχει πολύ ήλιο ή φυσάει. Στις ημέρες με χαμηλή ζήτηση, με άφθονη ηλιοφάνεια και ισχυρούς ανέμους, ακριβώς επειδή διαθέτουν μπαταρίες, η ενέργεια που δεν απορροφάται από το σύστημα, αποθηκεύεται για να χρησιμοποιηθεί αργότερα όταν το σύστημα θα τη χρειασθεί.
Σε εμάς αντίθετα, το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας πρόκειται, με βάση τις εκτιμήσεις του ΑΔΜΗΕ, να δοκιμασθεί μεθαύριο Κυριακή του Πάσχα, καθώς τα φορτία θα είναι χαμηλά και η παραγωγή ΑΠΕ υψηλή, όπως δείχνουν και οι σημερινές προβλέψεις του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, οι οποίες μιλούν για συμμετοχή 60% της πράσινης ενέργειας στο μείγμα.
Στο επόμενο 48ωρο, το σύστημα διατρέχει τον κίνδυνο να ζήσει μια αντίστοιχη κατάσταση με εκείνη της 25ης Μαρτίου, όταν για μια ώρα η πραγματική ζήτηση είχε υποχωρήσει στις μόλις 500 μεγαβατώρες. Ακριβώς για να αποφευχθεί ένα μπλακ - άουτ και να μην αυξηθεί υπερβολικά η τάση, ο διαχειριστής είχε προβεί σε εκτεταμένες περικοπές της παραγωγής ΑΠΕ, γεγονός που πιθανολογείται ότι θα επαναληφθεί και την Κυριακή του Πάσχα, αναλόγως των καιρικών συνθηκών που θα επικρατούν.
Επομένως; Είναι προφανές ότι όσο θα αυξάνεται η διείσδυση ανανεώσιμων στο σύστημα, όπως πέρυσι, όπου μπήκαν για πρώτη φορά μέσα σε μια χρόνια, 1,2 GW νέων φωτοβολταϊκών, τόσο θα μεγαλώνει και ο κίνδυνος.
Αρκεί κανείς να σκεφτεί ότι στο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια προβλέπεται εκτίναξη των φωτοβολταϊκών, από τα 4,89 GW σήμερα, στα 14,1 GW. Ποιο εθνικό σύστημα και ποια δίκτυα θα τα σηκώσουν όλα αυτά, αν μέχρι τότε δεν έχει γεμίσει η Ελλάδα με μπαταρίες και συστήματα αποθήκευσης και δεν έχουν γίνει πράξη τα σχέδια για εξαγωγή πράσινης ενέργειας στην Ευρώπη;
Τα καμπανάκια που έχει χτυπήσει ο ΑΔΜΗΕ για τον κίνδυνο μπλακ άουτ το Πάσχα και η προ δεκαημέρου συνάντηση των διαχειριστών στα γραφεία της ΡΑΕ, έχουν αναδείξει το θέμα που αφορά το ίδιο το στοίχημα της πράσινης επανάστασης.
Όχι μόνο την ασφαλή παροχή ενέργειας κατά τις μέρες με πολύ ήλιο και άνεμο, αλλά την ανάγκη για επανασχεδιασμό των εθνικών στόχων. Την απόφαση να επιδοτηθεί η αγορά μπαταριών μικρής διάρκειας, την επιτάχυνση των διαγωνισμών για τα μεγάλα συστήματα αποθήκευσης και την αλλαγή του ίδιου του πλάνου με το οποίο πορεύεται η χώρα καθ' οδόν προς το 2030.
