Η Επιτροπή έκρινε ότι το καθεστώς είναι αναγκαίο και κατάλληλο για τη στήριξη των ενεργοβόρων επιχειρήσεων ώστε να αντεπεξέλθουν στην αύξηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας και να αποφευχθεί η μετεγκατάσταση εταιρειών σε χώρες εκτός της ΕΕ με λιγότερο φιλόδοξες πολιτικές για το κλίμα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε, βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, ελληνικό καθεστώς μερικής αποζημίωσης των ενεργοβόρων επιχειρήσεων για την αύξηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας ως αποτέλεσμα του κόστους των έμμεσων εκπομπών στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής της ΕΕ («ΣΕΔΕ»).
Το ελληνικό μέτρο
Με βάση σχετική ανακοίνωση, το καθεστώς που κοινοποίησε η Ελλάδα, συνολικού εκτιμώμενου προϋπολογισμού 1,36 δισ. ευρώ, θα καλύψει μέρος της αύξησης των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας λόγω του αντικτύπου των τιμών του άνθρακα στο κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (το λεγόμενο «κόστος έμμεσων εκπομπών») που θα προκύψει την περίοδο 2021-2030. Το μέτρο στήριξης αποσκοπεί στον περιορισμό του κινδύνου «διαρροής άνθρακα», δηλαδή της μεταφοράς της παραγωγής εταιρειών σε χώρες εκτός της ΕΕ με λιγότερο φιλόδοξες πολιτικές για το κλίμα, με αποτέλεσμα την αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως. Το μέτρο θα ωφελήσει επιχειρήσεις οι οποίες δραστηριοποιούνται σε τομείς που αντιμετωπίζουν κίνδυνο διαρροής άνθρακα και απαριθμούνται στο παράρτημα Ι των κατευθυντήριων γραμμών για ορισμένα μέτρα κρατικών ενισχύσεων στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου μετά το 2021 («κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ»). Οι τομείς αυτοί αντιμετωπίζουν το σημαντικό κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας και είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένοι στον διεθνή ανταγωνισμό. Η αντιστάθμιση θα χορηγηθεί σε επιλέξιμες εταιρείες μέσω μερικής επιστροφής του κόστους έμμεσων εκπομπών που προέκυψε κατά το προηγούμενο έτος. Η τελική πληρωμή θα πραγματοποιηθεί το 2031. Λαμβανομένου υπόψη του χρόνου που απαιτήθηκε για την κατάρτιση του μέτρου και των εξαιρετικών περιστάσεων που σχετίζονται με την τρέχουσα ενεργειακή κρίση, η προθεσμία για την καταβολή των ενισχύσεων για το έτος 2021 είναι η 30ή Απριλίου 2023. Το μέγιστο ποσό ενίσχυσης ανά δικαιούχο θα ισούται με το 75 % του προκύψαντος κόστους έμμεσων εκπομπών. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, το μέγιστο ποσό της ενίσχυσης μπορεί να είναι υψηλότερο προκειμένου να περιοριστεί το εναπομένον κόστος έμμεσων εκπομπών στο 1,5 % της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας της εταιρείας. Το ποσό της ενίσχυσης υπολογίζεται βάσει δεικτών αναφοράς για την αποδοτικότητα της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε οι δικαιούχοι να ενθαρρύνονται να εξοικονομούν ενέργεια. Για να είναι επιλέξιμοι για αποζημίωση, οι δικαιούχοι θα πρέπει είτε i) να εφαρμόζουν ορισμένες συστάσεις ενεργειακού ελέγχου, είτε ii) να καλύπτουν τουλάχιστον το 30 % της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, είτε iii) να επενδύσουν τουλάχιστον το 50 % του ποσού της ενίσχυσης σε έργα που έχουν ως αποτέλεσμα σημαντική μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της εγκατάστασης. Οι δικαιούχοι θα πρέπει να συμμορφωθούν με μία από τις υποχρεώσεις αυτές εντός τριών ετών από τη χορήγηση της ενίσχυσης.
Η εκτίμηση της Επιτροπής
Η Επιτροπή αξιολόγησε το μέτρο βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, ιδίως βάσει των κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ. Η Επιτροπή έκρινε ότι το καθεστώς είναι αναγκαίο και κατάλληλο για τη στήριξη των ενεργοβόρων επιχειρήσεων ώστε να αντεπεξέλθουν στην αύξηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας και να αποφευχθεί η μετεγκατάσταση εταιρειών σε χώρες εκτός της ΕΕ με λιγότερο φιλόδοξες πολιτικές για το κλίμα, με αποτέλεσμα την αύξηση των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Επιπλέον, η Επιτροπή έκρινε ότι το καθεστώς συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις σχετικά με τους ενεργειακούς ελέγχους και τα συστήματα διαχείρισης που ορίζονται στις κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ. Ως εκ τούτου, συμβάλλει στην επίτευξη των κλιματικών και περιβαλλοντικών στόχων της ΕΕ καθώς και των στόχων που τίθενται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Επιπλέον, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η χορηγούμενη ενίσχυση περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο και δεν θα έχει αδικαιολόγητες αρνητικές επιπτώσεις στον ανταγωνισμό και τις συναλλαγές στην ΕΕ. Ειδικότερα, η Επιτροπή έκρινε ότι, δεδομένων των εξαιρετικών περιστάσεων λόγω της ενεργειακής κρίσης τις οποίες επικαλείται η Ελλάδα, δικαιολογείται εύλογη περίοδος χάριτος για την καταβολή της ενίσχυσης για το 2021.
Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή ενέκρινε το ελληνικό καθεστώς βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.
Ιστορικό
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, την οποία παρουσίασε η Επιτροπή στις 11 Δεκεμβρίου 2019, θέτει ως στόχο να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Το ΣΕΔΕ της ΕΕ αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, καθώς και βασικό εργαλείο για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με οικονομικά αποδοτικό τρόπο. Στις 30 Ιουνίου 2021, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ενέκριναν το ευρωπαϊκό νομοθέτημα για το κλίμα, με το οποίο εγκρίνεται ο δεσμευτικός στόχος για μείωση των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Στις 21 Σεπτεμβρίου 2020, η Επιτροπή εξέδωσε αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου μετά το 2021, ως μέρος του εκσυγχρονισμού όλων των εργαλείων πρόληψης της διαρροής άνθρακα που σχετίζονται με το ΣΕΔΕ της ΕΕ, όπως η δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής CO2. Οι αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές για το ΣΕΔΕ άρχισαν να ισχύουν την 1η Ιανουαρίου 2021 με την έναρξη της νέας περιόδου εμπορίας του ΣΕΔΕ. Θα εφαρμόζονται έως το 2030, ενώ προβλέπεται ενδιάμεση επικαιροποίηση ορισμένων στοιχείων τους το 2025. Η μη εμπιστευτική εκδοχή της σημερινής απόφασης θα δημοσιευτεί με αριθμό υπόθεσης SA.103180 (στο μητρώο κρατικών ενισχύσεων) στον ιστότοπο της ΓΔ Ανταγωνισμού
