Την περασμένη Τετάρτη, μετά τη συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε πως η μελέτη για την οικονομική βιωσιμότητα και τη γεωστρατηγική σημασία της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Ελλάδα, την οποία προωθεί ο ιδιωτικός φορέας EuroAsia Interconnector, θα ανατεθεί από το κράτος εντός αυτής της εβδομάδας.
Ωστόσο, έως χθες δεν ήταν ξεκάθαρο πότε θα καταστεί δυνατή η ανακοίνωση της ανάθεσης και του οίκου που θα αναλάβει τη μελέτη, πολύ περισσότερο των όρων εντολής που θα του δοθούν.
Ανεπίσημες πληροφορίες από παράγοντες του ιδιωτικού τομέα που επιδεικνύουν ενδιαφέρον για το έργο και ευρύτερα για τα ανοικτά ενεργειακά μέτωπα υποστηρίζουν πως η μελέτη προωθείται με τρόπο βιαστικό, πρόχειρο και αδιαφανή, σε βαθμό που ελλοχεύει ο κίνδυνος να μην απαντηθούν μέσω του πορίσματος βασικά ερωτήματα που αφορούν όχι μόνο την στενή έννοια της οικονομικής βιωσιμότητας της διασύνδεσης, αλλά κυρίως τα ερωτήματα που αφορούν τα τεχνικά ζητήματα που δυνατό να εμποδίσουν ή να καθυστερήσουν την κατασκευή της διασύνδεσης, την ωφελιμότητα του έργου για τους καταναλωτές ηλεκτρισμού, την οικονομική και τεχνική αξιοπιστία της ιδιωτικής εταιρείας, τη δυνατότητα να αξιοποιηθούν στο παρόν στάδιο άλλες εναλλακτικές επιλογές για την ενεργειακή ασφάλεια του τόπου, όπως τα συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ αλλά και την προοπτική άλλων εναλλακτικών επιλογών -με φθηνότερο κόστος για το κράτος και την οικονομία- σε μεσοπρόθεσμο στάδιο, δεδομένης της συνεχούς ανάπτυξης της τεχνολογίας στα θέματα ενέργειας.
Αρκούν τα λεφτά;
Πληροφορίες από μη κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι η μελέτη θα ανατεθεί μετά από προσφορές που θα ζητηθούν από τρεις ή τέσσερις ενδιαφερόμενους οίκους, με αξία σύμβασης που δεν θα ξεπερνά τις 25.000 ευρώ. Δηλαδή χωρίς ανοικτό -διεθνή- διαγωνισμό.
Οι πληροφορίες του Φιλελευθέρου αναφέρουν πως η μελέτη θα ανατεθεί μεν μέσω της συνοπτικής διαδικασίας που επιτρέπει ο νόμος περί των δημοσίων συμβάσεων, αλλά η αξία της σύμβασης θα είναι μέχρι 80.000 ευρώ και όχι 25.000 που αναφέρουν άλλες πηγές.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, εκφράζονται από τεχνοκράτες του τομέα της ενέργειας και των κατασκευών ανησυχίες ότι ακόμα και 80.000 ευρώ να είναι η μέγιστη αξία της σύμβασης που θα ανατεθεί, δεν διασφαλίζεται πως η μελέτη θα καλύψει όλους τους αναγκαίους τομείς και θα διεισδύσει στο βάθος που απαιτείται, προκειμένου η Κυπριακή Δημοκρατία να είναι σε θέση να την αξιοποιήσει για να λάβει ασφαλή απόφαση να συμμετάσχει ή όχι σε ένα έργο που υπολογίζεται σήμερα να στοιχίσει 2 δισ. ευρώ, αλλά ενδεχομένως το κόστος να αυξηθεί, καθώς η ολοκλήρωση του έργου υπολογίζεται σήμερα από τον ίδιο τον φορέα υλοποίησης για τον Δεκέμβριο του 2029.
Επείγει η απόφαση
Από το Υπουργείο Ενέργειας μάς είπαν ότι λόγω της μεγάλης πίεσης χρόνου προς την πλευρά του κράτους, ώστε να πάρει απόφαση για την ανάγκη ή όχι να στηρίξει οικονομικά το έργο, είτε με εγγύηση δανείου εκατοντάδων εκατομμυρίων, είτε με συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο της EuroAsia, δεν υπάρχει σήμερα η ευχέρεια για ανοικτό διαγωνισμό για επιλογή οίκου μελετών. «Αυτό έπρεπε να γίνει πολύ ενωρίτερα, από την προηγούμενη Κυβέρνηση», μας αναφέρθηκε. Γι’ αυτό επιλέγηκαν, μας είπαν, σε συνεννόηση με την Ελεγκτική Υπηρεσία, οι «συνοπτικές διαδικασίες» που προβλέπει το άρθρο 90 του νόμου για τις δημόσιες συμβάσεις, το οποίο επιτρέπει στο κράτος να ζητήσει εκδήλωση ενδιαφέροντος και προσφορές από τουλάχιστο τέσσερις οικονομικούς φορείς, εντός διαστήματος που δεν μπορεί να είναι μικρότερο των επτά ημερών από την ημερομηνία αποστολής της πρόσκλησης.
Οι όροι εντολής
Για την ώρα δεν είναι γνωστό κατά πόσον στάλησαν στους προεπιλεγέντες οικονομικούς φορείς προσκλήσεις για υποβολή προσφοράς για την πραγματοποίηση της μελέτης, ούτε βέβαια αν υπήρξε ήδη συγκεκριμένες προτάσεις. Δεν είναι επίσης γνωστοί οι όροι εντολής προς τους οίκους μελετών.
Το ΕΤΕΚ, με επιστολή του την περασμένη εβδομάδα στον υπουργό Ενέργειας, ζήτησε συνάντηση μαζί του για να συζητηθούν μεταξύ άλλων και αυτοί οι όροι, τους οποίους το Επιμελητήριο θεωρεί εξαιρετικής σημασίας. Η συνάντηση με τον Γιώργο Παπαναστασίου πληροφορούμαστε ότι έγινε την Παρασκευή, αλλά στη διάρκειά της το υπουργείο δεν παρέδωσε το κείμενο των όρων εντολής στο ΕΤΕΚ, ούτε και ενημέρωσε αναλυτικά.
Οι πληροφορίες του Φιλελευθέρου αναφέρουν πως το Υπουργείο Ενέργειας επέλεξε να υποβάλει στους πιθανούς προσφοροδότες «τους απολύτως αναγκαίους όρους εντολής», ούτως ώστε με το χαμηλό κόστος που υποχρεωτικά πρέπει να έχει η μελέτη (ώστε να μπορεί να γίνει χωρίς ανοικτό -και χρονοβόρο- διαγωνισμό) να καταστεί εφικτή έστω η υπόδειξη από τον οίκο μελετών κάποιας αξιόπιστης κατεύθυνσης προς το κράτος, αναφορικά με το υπολογιζόμενο κόστος του έργου, τη βιωσιμότητά του κατά τη διάρκεια της πολυετούς λειτουργίας της διασύνδεσης και την αποτίμηση της γεωστρατηγικής του σημασίας.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο οίκος που θα αναλάβει τη μελέτη θα πρέπει να συγκρίνει τη βιωσιμότητα-ωφελιμότητα της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Ελλάδα σε σχέση με την εναλλακτική επιλογή των συστημάτων αποθήκευσης πράσινης ενέργειας, την οποία θα προωθήσει το επόμενο διάστημα το Υπουργείο Ενέργειας.
Ως προς την αξιοπιστία-καταλληλότητα (οικονομική, τεχνική και άλλη) της ιδιωτικής εταιρείας που προωθεί τη διασύνδεση, κυβερνητική πηγή ανέφερε στον «Φ» πως αν η μελέτη είναι θετική ως προς τη βιωσιμότητα και χρησιμότητα της διασύνδεσης για τη χώρα και τους καταναλωτές, θα ακολουθήσει μελέτη δέουσας επιμέλειας για τη EuroAsia Interconnector και τα συστατικά της μέρη, πριν ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση από το κράτος για τη σχέση του με το έργο και την εταιρεία.
