Μεγάλη καθυστέρηση καταγράφεται στον “πράσινο μετασχηματισμό” των λιμανιών, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Συγκεκριμένα, μένει να διανυθεί μακρύς δρόμος για να δημιουργηθούν υποδομές σύνδεσης των ελλιμενιζόμενων πλοίων με τα δίκτυα ηλεκτροδότησης, (μέθοδος cold ironing). Αυτά αναφέρθηκαν, την Τετάρτη 1/3/2023, στο πλαίσιο Συνεδρίου που οργανώθηκε από την Ένωση Εφοπλιστών Κρουαζιεροπλοίων (ΕΕΚΦΝ) και τον Δήμο Πειραιά, που με την ευκαιρία της Γενικής Συνελεύσεως της ΕΕΚΦΝ στο κρουαζιερόπλοιο CELESTYAL CRYSTAL, στον λιμένα Πειραιά.
Το Συνέδριο αφορούσε την προστασία του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος από τις εκπομπές ρύπων που προκαλούνται από την λειτουργία των μηχανών των πλοίων – περίπτωση πλοίων που ελλιμενίζονται στον κεντρικό επιβατηγό λιμένα, θέμα ιδιαίτερα “καυτό” για την κρουαζιέρα που ήδη “βλέπει” ναυπηγήσεις mega πλοίων.
Όπως, βέβαια, τόνισε ο πρόεδρος της ΕΕΚΦΝ κ. Γιώργος Κουμπενάς, έως το 2028, το 85% των κρουαζιερόπλοιων θα μπορούν να συνδεθούν με συστήματα παράκτιας ενεργειακής υποστήριξης. Ωστόσο, είπε ο κ. Κουμπενάς μόλις σε 29 λιμάνια παγκοσμίως (λιγότερο από 2% του συνόλου των λιμανιών) παρέχεται τουλάχιστον μία θέση πλαγιοδέτησης στο λιμάνι και σύνδεσης με το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας. Σημείωσε, δε, ότι το 98% της νέας χωρητικότητας υπό παραγγελία, δηλαδή των πλοίων κρουαζιέρας που ναυπηγούνται και θα “πέσουν στο νερό” από σήμερα έως το 2028) θα είναι είτε εξοπλισμένο με συστήματα παράκτιας ηλεκτροδότησης ή διαμορφωμένο έτσι ώστε τέτοια συστήματα να προστεθούν στο μέλλον.
Κι όλα αυτά την ώρα που συνολικά “φουντώνει” η συζήτηση για τη συμμετοχή της ναυτιλίας στο παγκόσμιο ισοζύγιο ρύπων. Πάντως, όπως, ανέφερε ο κ. Κουμπενάς, συνολικά ο κλάδος της ναυτιλίας, “εισφέρει” μόλις στο 2,7 %, των παγκοσμίων ρύπων αν και διακινεί σχεδόν το 90% του παγκόσμιου εμπορίου.
Ήδη, πάντως, σε σχέση με τα λιμάνια υπάρχει ο σχετικός “οδικός χάρτης” από την ΕΕ για μείωση των περιβαλλοντικών επιβαρύνσεων, Όπως ανέφερε μιλώντας στο Συνέδριο ο κ. Επαμεινώνδας Μπανός, εκπρόσωπος του Υπουργείου Ναυτιλίας η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει έως το έτος 2030, την υποχρεωτική εφαρμογή της διασύνδεσης με ρεύμα ξηράς, κατά τον ελλιμενισμό σε λιμένες Κρατών Μελών, για τις κατηγορίες πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και μεταφοράς επιβατών
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Πειραιάς δεν έχει και αυτό τις σχετικές υποδομές ακόμη παρά το γεργονός ότι έχει ισχυρή παρουσία στην κρουαζιέρα αλλά και βέβαια στην ακτοπλοΐα. Βέβαια, μιλώντας στο συνέδριο, ο Δήμαρχος Πειραιά Γιάννης Μώραλης τόνισε μεταξύ άλλων ότι ο Δήμος είναι υπέρ της παρουσίας του κλάδου της κρουαζιέρας στο λιμάνι του Πειραιά και απώτερος στόχος της διοίκησης του δήμου είναι τα πλοία όταν ελλιμενίζονται να ηλεκτροδοτούνται από την ξηρά ώστε να έχουν μηδέν εκπομπές αερίων ρύπων. “Είναι ένα έργο δύσκολο, κοστοβόρο, αλλά όταν μιλάμε για ανθρώπινες ζωές πρέπει να είμαστε κάθετοι” σημείωσε.
Πάντως σε λίγα χρόνια, σε μια νέα εποχή αναμένεται να μπουν τα λιμάνια καθώς θα πρέπει να αναπτύξουν σημαντικές ενεργειακές υποδομές είτε για να μπορούν να τροφοδοτούν με νέα καύσιμα τα πλοία, με βάση και το κυοφορούμενο "πράσινο" ρυθμιστικό πλαίσιο, όσο και για να διασφαλίζουν την ηλεκτροδότηση όσων ελλιμενίζονται.
Βέβαια, ειδικά στην Ελλάδα, πολλές εκκρεμότητες έχουν συσωρευτεί παρά την προσπάθεια των θεσμικά υπευθύνων (Ρυθμιστικών Αρχών, Κυβέρνησης) και εμπλεκόμενων να επιταχύνουν τα πράγματα.
Προκλήσεις
Πάντως πολλά ζητήματα έχουν να κάνουν με τις τεχνολογικές εξελίξεις και τα νέα δεδομένα που φέρνει π.χ. η αποθήκευση, ο ρόλος των ενεργειακών κοινοτήτων, η ανάγκη για ενεργειακή ασφάλεια και σεβασμού των αρχών του ανταγωνισμού κτλ. Βέβαια, ήδη, απασχολούν την ναυτιλιακή κοινότητα, ειδικά, σε σχέση με την ηλεκτροδότηση των ελλιμενιζόμενων πλοίων, που ίσως και είναι και πιο άμεσο χρονικά, Πχ ένα από τα καίρια ζητήματα, είναι, εάν στο λιμάνι ο πάροχος θα είναι ένας ή πολλοί θα, επίσης αν το λιμάνι θα εισπράττει έσοδα ή θα υπάρχει ανταγωνισμός με πολλούς παρόχους, κ.λ.π. Επίσης εάν θα μπορούν να συμμετέχουν πχ τα πλοία σε διαδικασίες Απόκρισης Ζήτησης. που είναι η μεταβολή της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από τους τελικούς χρήστες (όπως είναι οι επιχειρήσεις) με σκοπό την εξισορρόπηση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις περιόδους αιχμών. Επίσης θέμα είναι εάν το λιμάνι θα μπορεί να συμμετέχει στο εταιρικό σχήμα ενός Προμηθευτή-Φορέα Σωρευτικής Εκπροσώπησης (Φο.Σ.Ε.) Παρόχων Ηλεκτρικής Ενέργειας.
Τα λιμάνια
Πάντως ήδη τα θέματα αυτά τα “αγγιζουν” μεγάλα λιμάνια της ΕΕ, όπως η Βαρκελώνη, η Μάλτα ή η Σαβόνα. Στην Ελλάδα, το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών της Σχολής Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου έχει συντάξει ήδη μια μελέτη θέτοντας διάφορα θέματα που θέτει το Εργαστήριο, όπως π.χ, αν το λιμάνι θα μπορεί να είναι αποκλειστικός διαχειριστής του δικτύου του (Closed Distribution Network Operator, CDNO), ή θα μπορεί να είναι πάροχος ηλεκτρικής ενέργειας με το δίκτυό του, όμως, να ανήκει στη δικαιοδοσία του ΔΕΔΔΗΕ. Σημαντικό θέμα που τίθεται είναι αν θα μπορεί το λιμάνι ως CDNO να επιλέγει την τιμή του commissioning fee που θα βάζει στο ρεύμα που πουλά.
