του Αλέξανδρου Μπαρότσι
Ο νέος υπηρεσιακός υπ. Ενέργειας Παντελής Κάπρος δεν προβλέπεται να πάρει κρίσιμες αποφάσεις. Δίχως δικαίωμα υπογραφής ή λήψης αποφάσεων, η μόνη του δουλειά, όπως και του συνόλου της υπηρεσιακής κυβέρνησης, είναι η διαχείριση της υφιστάμενης κατάστασης.
Ακούγεται απλό, ωστόσο απαιτεί προσοχή, κυρίως λόγω του τάιμινγκ στο οποίο ανέλαβε ο έμπειρος κ. Κάπρος. Οι προβλέψεις μιλούν για ένα θερμό καλοκαίρι. Και στα τέλη Ιουνίου, εκεί που θα λήγει η θητεία του, αναμένεται να κάνουν την εμφάνισή τους οι πρώτες ψηλές θερμοκρασίες.
Τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Πολλά και τίποτα. Καταρχήν, ζήτημα επάρκειας δεν φαίνεται να υπάρχει. Τα υδάτινα αποθέματα στους ταμιευτήρες της ΔΕΗ βρίσκονται στα περυσινά επίπεδα, τα αποθέματα λιγνίτη είναι ψηλά, ενώ οι ανανενώσιμες που συνδέθηκαν φέτος στο δίκτυο είναι πάνω από 1 GW, περισσότερες από κάθε άλλη χρονιά.
Οι δύο νέες μονάδες
Το σύστημα μέσα στο επόμενο δίμηνο, θα ενισχυθεί από τις δύο καινούργιες μονάδες, της Mytilineos και πιθανότατα και της ΔΕΗ (Πτολεμαίδα V), συνολικής ισχύος 1.500 MW, οι οποίες μετρούν αντίστροφα για να μπουν σε κανονική λειτουργία και όλα δείχνουν να βαίνουν καλώς.
Σε μια χρονιά μάλιστα που άλλες χώρες ταλαιπωρούνται από την ξηρασία, η Ελλάδα φαίνεται να βρίσκεται σε αρκετά καλύτερη θέση. Τα υδάτινα αποθέματα στους ταμιευτήρες βρίσκονται στην λεγόμενη «μέση καμπύλη αποθεματοποίησης», κάνοντας στελέχη του ΑΔΜΗΕ και της ΔΕΗ να αισιοδοξούν ότι η χρονιά βγαίνει χωρίς κανένα πρόβλημα, όταν στην Καταλονία της Ισπανίας, έχει συρρικνωθεί ένας από τους πιο βασικούς αποταμιευτήρες.
Στην Ευρώπη
Στην Γαλλία, που βασίζεται στα πυρηνικά, τα οποία με τη σειρά τους στηρίζονται στο νερό για να παράξουν ηλεκτρική ενέργεια, το ζήτημα της ξηρασίας είχε πυροδοτήσει προ μηνών ακόμη και συγκρούσεις. Ενώ στην Ιταλία, η ροή του Πάδου - του μεγαλύτερου ποταμιού της χώρας- έχει υποχωρήσει στα χαμηλά του περυσινού Ιουνίου.
Τι θα μπορούσε επομένως να πάει στραβά; Το θέμα των τιμών. Δηλαδή να αντιστραφεί λόγω της ξηρασίας και της απουσίας των φθηνών υδροηλεκτρικών μονάδων σε γειτονικές μας χώρες, η πτωτική πορεία στο φυσικό αέριο. Και να δούμε, καθώς θα μπαίνουμε στο καλοκαίρι, τις τιμές του στο ολλανδικό χρηματιστήριο να αλλάζουν τάση και από τα 24-25 ευρώ / MWh - επίπεδα Σεπτεμβρίου του 2021- να αρχίσουν σταδιακά μια ανοδική πορεία.
Τι θα έφερνε αυτό με τη σειρά του; Θα κατηύθυνε την εγχώρια παραγωγή σε εξαγωγές, καθώς οι υψηλότερες τιμές χονδρικής του ρεύματος στην Ιταλία και αλλού θα αποτελούσαν ισχυρό κίνητρο για τους έλληνες παραγωγούς να πουλήσουν εκτός Ελλάδας. Κατ’ επέκταση αυτό θα δημιουργούσε ελλείμματα στην επάρκεια, τα οποία θα καλύπτονταν αναγκαστικά με ακριβότερες εισαγωγές, επομένως οι τιμές θα αυξάνονταν και σε εμάς.
Εννοείται ότι όλα αυτά δεν είναι παρά σενάρια και πως σήμερα δεν βρισκόμαστε εκεί. Αν είχαμε φτάσει στο σημείο να επηρεαστεί η παραγωγή ηλεκτρισμού, θα βλέπαμε μια γενικευμένη τάση αύξησης των χονδρεμπορικών τιμών σε όλη την Ευρώπη. Θα είχαμε μαζικές εξαγωγές από Ελλάδα, όταν εδώ και καιρό συμβαίνει το ανάποδο, δηλαδή κυριαρχούν οι εισαγωγές. Αν πράγματι μεγάλες ευρωπαικές αγορές αντιμετώπιζαν πρόβλημα, θα βλέπαμε ήδη αντιστροφή των ροών του παραγόμενου ρεύματος, κάτι πάντως το οποίο δεν αποκλείεται να συμβεί από τον Ιούνιο.
Η μειωμένες τιμές στην κατανάλωση
Τον επόμενο μήνα θα ενσωματωθούν στις τιμές χονδρικής του ρεύματος οι πολύ μεγάλες μειώσεις του Μαίου στο φυσικό αέριο. Ως γνωστόν, οι έλληνες ηλεκτροπαραγωγοί αγοράζουν το αέριο του επόμενου μήνα με τις τιμές του προηγούμενου (month ahead). Αποτέλεσμα είναι η τιμή της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας του Μαΐου, να ενσωματώνει το κόστος φυσικού αερίου, του Απριλίου, και όχι τα επίπεδα των 24- 27 ευρώ / MWh των τελευταίων εβδομάδων. Τον Μάιο η Ελλάδα ήταν ακριβότερη στο ρεύμα από πολλές ευρωπαικές χώρες. Από τον Ιούνιο όμως θα γίνει φθηνότερη. Και από εισαγωγική επομένως που ήταν η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, θα γίνει εξαγωγική, χωρίς και πάλι αυτό να σημαίνει ότι το φαινόμενο θα προσλάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Τα αποθέματα
Ενα άλλο θέμα που πρέπει να προσέξει ο νέος υπηρεσιακός υπουργός αφορά μια τυχόν γρήγορη εξάντληση αποθεμάτων νερού και λιγνίτη στο σενάριο που οι υψηλές θερμοκρασίες αρχίσουν νωρίτερα μέσα στον Ιούνιο.
Ενα τέτοιο ενδεχόμενο θα μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα επάρκειας στην περίπτωση ενός φυσιολογικού χειμώνα και όχι ζεστού όπως πέρυσι, σε συνδυασμό με μια πιθανή νέα στενότητα της αγοράς LNG, λόγω ανάκαμψης της Κίνας και επιστροφή των οικονομιών σε κανονικούς ρυθμούς ανάπτυξης, άρα αύξησης της κατανάλωσης, κατ’ επέκταση και των τιμών.
Ο ενεργειακός κίνδυνος δεν έχει παρέλθει και ο κ. Κάπρος, που έχει ασχοληθεί σε βάθος με το αντικείμενο, τόσο από την θέση του ως συμβούλου της προηγούμενης πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ, όσο και μέσω του εργαστηρίου του στο ΕΜΠ, το γνωρίζει πολύ καλά.
