του Αλέξανδρου Μπαρότσι,
Η εξαγωγή πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας προς την Ευρώπη είναι μια ιδέα που ανέκαθεν γοήτευε τις ελληνικές κυβερνήσεις. Από τις κυβερνήσεις Γιώργου Παπανδρέου και Σαμαρά-Βενιζέλου έως τη κυβέρνηση Μητσοτάκη, όλες έχουν αφιερώσει χρόνο και κεφάλαιο ως προς το πως η Ελλάδα μπορεί να γίνει εξαγωγέας ενέργειας.
Το σχέδιο μάλιστα που παρουσίασε το Μάρτιο στη Σύνοδο Κορυφής ο Πρωθυπουργός για μια ηλεκτρική λεωφόρο Ελλάδας- Αυστρίας - Γερμανίας και το τάιμιγκ το οποίο επελέγη για το εγχείρημα, έχουν δημιουργήσει την εντύπωση ότι η υλοποίηση της «μεγάλης ιδέας» για την αλλαγή ενεργειακής πίστας της χώρας, θα μπορούσε να βρίσκεται πιο κοντά παρά ποτέ.
Και κάπου εδώ αρχίζουν τα ερωτήματα. Τι προεργασία έχει γίνει; Εχει ετοιμάσει ο ΑΔΜΗΕ, φάκελο του έργου, προκειμένου να τον υποβάλει στην λίστα των προς ένταξη έργων κοινού ενδιαφέροντος της ΕΕ; Πότε σκέφτεται να το κάνει, δεδομένου ότι η λίστα των έργων για την επόμενη 2ετία, έχει ήδη υποβληθεί;
Και κυρίως, πως μπορεί μια χώρα να σχεδιάζει εξαγωγές, όταν αδυνατεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της πλεονάζουσας εγχώριας παραγωγής πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας επειδή δεν διαθέτει συστήματα αποθήκευσης και μπαταρίες; Τι θα κάνει με την υπερβάλουσα πράσινη ενέργεια όταν δεν θα μπορεί να την καταναλώσει ; Θα την περικόπτει; Απαντήσεις σε ερωτήματα σαν αυτά, ακόμη δεν υπάρχουν. Και ίσως αυτές οι «σκιές» να συνδέονται με το γεγονός ότι ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί και αποσταλεί στις Βρυξέλλες ένας ολοκληρωμένος ελληνικός φάκελος.
Ποιους αφορά
Εξάλλου, το πρόβλημα δεν είναι μόνο δικό μας. Τα Δυτικά Βαλκάνια, όπως η Αλβανία και το Μαυροβούνιο, είναι η μεγαλύτερη «μαύρη τρύπα» στον ευρωπαϊκό ενεργειακό χάρτη. Απαιτούνται πολύς δρόμος, χρόνος και πολλά δισεκατομμύρια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ανάπτυξη νέων γραμμών, μεγάλης χωρητικότητας, ικανών να μεταφέρουν πράσινο ρεύμα από Ελλάδα, Βουλγαρία και Ρουμανία, αλλά και από την Αν. Μεσόγειο και τη Β.Αφρική, προς την Κεντρική και Δυτική Ευρώπη.
Σωστά επισημαίνει η ελληνική πρόταση ότι αν δεν συγκεντρωθούν σημαντικοί πόροι από διάσπαρτα ευρωπαϊκά προγράμματα και δεν δημιουργηθεί ένα «European Grid Facility», που θα χρηματοδοτήσει καινούργια δίκτυα, αξίας πολλών δισεκατομμυρίων, τα οποία θα μπορέσουν να αντέξουν όλη αυτή την επιπλέον πράσινη ενέργεια, η ιδέα δεν θα έχει καμία τύχη. Η υπερβάλλουσα ποσότητα αιολικής και ηλιακής ισχύος που θα συγκεντρώνεται τα επόμενα χρόνια στην Ελλάδα, προκειμένου να εξαχθεί, δεν θα βρίσκει καμία έξοδο.
Το χέρι στην τσέπη
Στον αντίποδα βέβαια, εφόσον η Ευρώπη αποφασίσει να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη, τότε η χωρητικότητα των ευρωπαϊκών δικτύων θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 55%. Διότι, σύμφωνα με τον φορέα που εκπροσωπεί τους Ευρωπαίους Διαχειριστές Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ENTSOE), πέραν των διασυνοριακών διασυνδέσεων 23 GW που προγραμματίζονται έως το 2025, θα μπορούσαν να προστεθούν επιπλέον 64 GW σε συνολικά πενήντα ευρωπαϊκά σύνορα.
Ένα είναι βέβαιο. Έργα πανευρωπαϊκής εμβέλειας, όπως το ελληνικό δεν μπορούν να περάσουν στην πράξη χωρίς πολλές και ευρύχωρες διεθνείς ηλεκτρικές διασυνδέσεις. Γι’ αυτό και η συγκεκριμένη πρόταση απαιτεί δέσμευση τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο ότι θα αποτελέσει προτεραιότητα η συγκέντρωση κονδυλίων, όσο και σε εθνικό. Δηλαδή να σχεδιαστεί ένα μακροπρόθεσμο πλάνο, το οποίο να αντιμετωπίζει σε μόνιμη βάση τη πολύπλοκη εξίσωση της υπερβάλλουσας παραγωγής ΑΠΕ και της απορρόφησής τους από το σύστημα. Την επιτάχυνση των διαδικασιών για τους διαγωνισμούς αποθήκευσης και την εξεύρεση τρόπων για την μαζική εγκατάσταση και αγορά μπαταριών, με παροχή επιδοτήσεων στους παραγωγούς ΑΠΕ για την απόκτησή τους.
Αν δεν γίνουν τα παραπάνω, η ευφορία για την ηλεκτρική λεωφόρο Ελλάδας -Αυστρίας -Γερμανίας δεν θα έχει καμία συνέχεια. Και το πολύ ενδιαφέρον πράγματι ελληνικό σχέδιο θα έχει την ίδια τύχη με εκείνη του προγράμματος «Ήλιος» του 2011, την οποία είχε οραματιστεί στα χρόνια των μνημονίων, ο τότε υπ. Οικονομικών Γιώργος Παπακωσταντίνου ως εργαλείο μείωσης του ελληνικού χρέους.
