Τα πλοία τύπου Λίμπερτυ (liberty) – Ελευθερία – ήταν τα ειδικού τύπου φορτηγά πλοία εκτοπίσματος περίπου 10.500 τον.d.w. που ναυπηγήθηκαν στις ΗΠΑ και στήριξαν με μεταφορές την τροφοδοσία της Ευρώπης στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Στη συνέχεια, όπως μπορεί κανείς να δει και στον Πειραιά, στον ειδικό προβλήτα όπου παραμένει ως μουσείο ένα από αυτά τα πλοία, λειτούργησαν ως η κρίσιμη «μαγιά» για την νέα φάση ανάπτυξης της Ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας, που είχε πληγεί βάναυσα στον Μεγάλο Πόλεμο.
Η ιστορική αυτή στιγμή βρίσκει το ανάλογό της και σήμερα στο φόντο της κατάστασης στην Ουκρανία καθώς η Δύση αναζητεί εναλλακτικές λύσεις τροφοδοσίας σε ενέργεια ώστε να στήσει αναχώματα στις Ρωσικές απειλές.
Είναι χαρακτηριστικό ότι όπως μεταδίδει το Ρωσικό πρακτορείο TASS μεταφέροντας δηλώσεις που έκανε ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας (άνω βουλή) Νικολάι Ζουραβλιόφ, η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει πρόβλημα με την τροφοδοσία της σε ενεργειακά προϊόντα εάν προχωρήσει σε τραπεζικές κυρώσεις.
Χαρακτηριστικά ο Ρώσος αξιωματούχος ανέφερε ότι «το SWIFT είναι ένα σύστημα πληρωμών, είναι μια υπηρεσία.
Γι’ αυτό αν αποσυνδέσουν τη Ρωσία από το SWIFT, τότε εμείς δεν θα παίρνουμε συνάλλαγμα, αλλά οι αγοραστές, οι χώρες της Ευρώπης πρωτίστως, δεν θα προμηθεύονται τα δικά μας εμπορεύματα, όπως είναι το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, τα μέταλλα και άλλα σημαντικά προϊόντα που εισάγουν. Χρειάζονται κάτι τέτοιο; Δεν νομίζω», δήλωσε ο Ζουραβλιόφ.
ΟΙ ΗΠΑ αναζητούν λύση
Έτσι, οι ΗΠΑ έχουν εντείνει τις διερευνητικές τους επαφές ώστε να δουν εάν υπάρχει η δυνατότητα αύξησης των ροών φυσικού αερίου ή Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου προς την Ευρώπη σε περίπτωση κλιμάκωσης της έντασης.
Ήδη, ο διευθύνων σύμβουλος του έργου, Luca Schieppati, δήλωσε στα ιταλικά μέσα ενημέρωσης, όπως επικαλείται το Reuters ,ότι θα μπορούσε να ενισχύσει ενεργειακά την Ευρώπη αυξάνοντας τη χωρητικότητά του ένα χρόνο νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα.
Ο TAP είναι το τελευταίο σκέλος του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου που μεταφέρει φυσικό αέριο από το κοίτασμα φυσικού αερίου Shah Deniz στο αζερικό τμήμα της Κασπίας Θάλασσας. Συνδέει την Ελλάδα με την Ιταλία.
Η τρέχουσα ετήσια δυναμικότητα του αγωγού είναι 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Από αυτό, το μεγαλύτερο μέρος του, ή 8 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα πηγαίνει στην Ιταλία, με άλλο 1 δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία η καθεμία.
Η χωρητικότητα θα μπορούσε να επεκταθεί για τη μεταφορά φυσικού αερίου και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Πάντως ένας μεγάλο παραγωγός Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου, το Κατάρ, με βάση τα όσα αναφέρει το Bloomberg, δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται στην ανάγκη για αύξηση των ροών προς την Ευρώπη.
Όπως αναφέρει το διεθνές πρακτορείο η δέσμευση σμε συμβόλαια για παραδόσεις στην Ασία δεν επιτρέπουν την αποστολή αυξημένων φορτίων στην Ευρώπη.
Πάντως όπως έδειξαν και τα πρόσφατα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ για την Ελληνική αγορά οι ΗΠΑ αποτελούν ένα μεγάλο πλέον εξαγωγέα Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου και ήδη τροφοδοτούν την Ευρώπη με φορτία. (Το 50% του ΥΦΑ στης Ελλάδας είναι από τις ΗΠΑ)
Παράλληλα η διακοπή ρεύματος στην κεντρική Ασία, σε Καζακστάν, Κιργιστάν και Ουζμπεκιστάν, έστειλε κι ένα άλλο μήνυμα για ένα νέο «ϋβριδικό» μέτωπο ένταση ς που μπορεί να ανοίξει σε μια άλλη περιοχή της υφηλίου. Νε αιχμή την ενέργεια.
Προβλέψεις
Έτσι οι προβλέψεις παραγόντων της αγοράς επισημαίνουν τους κινδύνους.
Η Goldman Sachs αναφέρει ότι θα υπάρξει συνέχιση της ανόδου των τιμών φέτος τον χειμώνα και εκτιμά ότι η στενότητα στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου θα διατηρηθεί για άλλα τρία χρόνια, εξαιτίας δύο κυρίως παραγόντων: Της μείωσης της ολλανδικής παραγωγής αερίου λόγω της διακοπής λειτουργίας του κοιτάσματος Γκρόνινγκεν, και της προβλεπόμενης μείωσης των ευρωπαϊκών εισαγωγών ΥΦΑ έως το 2024
Τον κίνδυνο σε σχέση με την Ουκρανική κρίση για τις τιμές ενέργειας επισήμανε και ο πρόεδρος της ΡΑΕ Αθ. Δαγούμας, κατά τη συνέντευξη τύπου που έδωσε την περασμένη Δευτέρα εκφράζοντας την ελπίδα να πρυτανεύσει η λογική ώστε να αποφευχθούν τα χειρότερα.
Παράλληλα εκτίμησε ότι λόγω της αποκλιμάκωσης των τιμών στην Ασία αναμένεται σταδιακά και στην Ευρώπη να ισορροπήσουν οι τιμές.
Στο μεταξύ με βάση την έκθεση World Economic Outlook του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, στην Ευρώπη οι ισορροπίες στον τομέα της ενέργειας εξαρτώνται άμεσα από την εξέλιξη της κρίσης στην Ουκρανία.
Μάλιστα στην έκθεσή του το ΔΝΤ αναφέρει ότι η άνοδος των ενεργειακών τιμών θα συνεχιστεί και το 2022 πριν να αρχίσουν να υποχωρούν το 2023.
Όπως αναφέρει το Ταμείο, με βάση τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης οι τιμές του πετρελαίου, σε διεθνές επίπεδο, θα αυξηθούν περίπου 12%, ενώ το φυσικό αέριο θα σημειώσει άνοδο 58% μέσα στο τρέχον έτος. Όπως εξηγεί η έκθεση, οι γεωπολιτικές εντάσεις, συμπεριλαμβανομένης της ανατολικής Ευρώπης και της ανατολικής Ασίας, θέτουν σε κίνδυνο τον ενεργειακό εφοδιασμό.
Οι τιμές
Χτες, πάντως, η τιμή στον Ολλανδικό δείκτη για τα συμβόλαια του Φεβρουαρίου αυξήθηκαν κατά 19% περίπου φτάνοντας χθες στα 93,5 ευρώ/μεγαβατώρα, από 78,9 ευρώ στις 21 Ιανουαρίου.
Επίσης, στα 293,79 ευρώ/MWh διαμορφώθηκε η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (ΤΕΑ) της Αγοράς Επόμενης Ημέρας για σήμερα Τετάρτη 26/1/2022.
Η τιμή σημείωσε νέα άνοδο 5% σε σχέση με την τιμή της προηγούμενης ημέρας.
Στο ενεργειακό μείγμα ο λιγνίτης κατέχει 14,8%, το φυσικό αέριο 40,1% τα υδροηλεκτρικά 6,5% οι εισαγωγές 14,3% και οι ανανεώσιμες 20%. Σε υψηλότερα επίπεδα διαμορφώθηκαν οι τιμές χονδρικής στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, στα 295 ευρώ/MWh. Ωστόσο την Ιταλία έφθασαν στα 272,69 ευρώ, στη Γαλλία στα 275,98 ευρώ/MWh και στη Γερμανία στα 234,98 ευρώ/MWh.
