Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει φέρει στην επικαιρότητα όχι μόνο το ενεργειακό πρόβλημα αλλά και το επισιτιστικό και γενικότερα το ζήτημα της ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα και στην πατρίδα μας.
Μαζί με την καινοτομία και την ψηφιοποίηση, ο επιτυχής συνδυασμός της ανανεώσιμης ενέργειας και της αγροτικής ανάπτυξης προωθείται από την Ε.Ε. στο πλαίσιο του «Green Deal» της λεγόμενης Πράσινης Συμφωνίας.
Μάλιστα, η επιτυχής σύνδεση της ανανεώσιμης ενέργειας, της καινοτομίας με την αγροτική ανάπτυξη είναι κομβικά σημεία του νέου παραγωγικού μοντέλου στην οικονομία, όπου και η χώρα θέλει να οδεύσει με βάση και το σχέδιο “Ελλάδα 2.)” αλλά και το νέο προσανατολισμό που έχουν μεγάλα χρηματοδοτικά της εργαλεία, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και το νέο ΕΣΠΑ.
Ενεργοβόροι κλάδοι
Είναι προφανές ότι η προώθηση της ανανεώσιμης ενέργειας συνδέεται άμεσα με τη διασφάλιση της οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής βιωσιμότητας στον αγροτικό και κτηνοτροφικό τομέα, κλάδοι που συχνά αποδεικνύονται ενεργοβόροι, ενώ βέβαια και ο “πράσινος” μετασχηματισμός του πρωτογενούς τομέας “δένει” και με τη νέα μεγάλη στόχευση για εθνική ενεργειακή ανεξαρτησία, “απεγκλωβισμό” από εισαγόμενους ορυκτούς ενεργειακούς πόρους και βέβαια ανάπτυξη των ΑΠΕ.
Υπενθυμίζεται ότι βάσει των των στόχων που έχουν τεθεί στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) για το 2030 προβλέπεται:
Αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας στο 35%.
Συμμετοχή 70% των ΑΠΕ στην εγχώρια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Η ΕΝΤΕΚΑ
Στο πεδίο αυτό της αξιοποίησης, λοιπόν, πράσινων δράσεων στη γεωργία κινείται ο όμιλος ΕΝΤΕΚΑ καθώς είναι η παλαιότερη ελληνική εταιρεία που από το 1984 ασχολείται αποκλειστικά με τις ανανεώσιμες πηγές και ιδίως την αιολική ενέργεια. Σήμερα, δε, λειτουργεί 70ΜW αιολικής ισχύος και 6MW φωτοβολταϊκών πάρκων.
Διανύοντας, συνεπώς, μια επιτυχημένη πορεία στον κλάδο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η ΕΝΤΕΚΑ έχει επενδύσει και στη δημιουργία ενός πρότυπου υδροπονικού θερμοκηπίου παραγωγής πράσινων λαχανικών και μυρωδικών. Το εμπορικό σήμα των προϊόντων είναι το «Μαγικός Κήπος». Ήδη, έχουν αρχίσει να διακινούνται στις αλυσίδες του οργανωμένου λιανεμπορίου (Σκλαβενίτης, ΜETRO, My Market κτλ.) και εξάγονται στη Βουλγαρία.
«Εδώ και 38 χρόνια, οι αρχές της βιωσιμότητας είναι ο οδηγός μας. Η εφαρμογή αυτών των αρχών από την ενέργεια στην γεωργία ήταν μια φυσιολογική εξέλιξη» αναφέρει ο Πρόεδρος και ιδρυτής της ΕΝΤΕΚΑ Κωνσταντίνος Φιλιππίδης.
Στα αιολικά
Ο Κωνσταντίνος Φιλιππίδης, έχει μεγάλη διαδρομή στον χώρο της “πράσινης ενέργειας” δραστηριοποιούμενος στη µελέτη και κατασκευή αιολικών πάρκων από τη δεκαετία του 1980. Συγκεκριμένα ξεκίνησε τη διαδροµή του ως τεχνικός υπεύθυνος και διευθυντής στη σοκολατοβιοµηχανία Παυλίδη το 1980, όντας πτυχιούχος µηχανολόγος µηχανικός του Πολυτεχνείου. Επίσης, έβαλε, μπρος, μάλιστα, την πρώτη δική του δραστηριότητα το 1984, µε την υλοποίηση αιολικών έργων και αφαλατώσεων, αντιπροσωπεύοντας ξένους οίκους στην ελληνική αγορά.
«Ο πρωτογενής τομέας είναι ένας νέος για εμάς κλάδος, και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε είναι διαφορετικές από αυτές που είχαμε συνηθίσει» σημειώνει ο κ. Φιλιππίδης. «Επενδύσαμε και συνεχίζουμε να επενδύουμε σε αυτόν, διότι τον θεωρούμε βασικό στο νέο παραγωγικό μοντέλο που έχει ανάγκη η Ελλάδα. Παράλληλα, η ανανεώσιμη ενέργεια, που γνωρίζουμε άριστα, συνδέεται άμεσα με τη διασφάλιση της οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής βιωσιμότητας στον αγροτικό και κτηνοτροφικό τομέα, κλάδοι που συχνά είναι ενεργοβόροι, όπως π.χ. στην περίπτωση των θερμοκηπίων και της υδροπονίας».
Το θερμοκήπιο και η “σφραγίδα” βιωσιμότητας
Το θερμοκήπιο της ΕΝΤΕΚΑ καταλαμβάνει έκταση 25 στρεμμάτων στο Κάστρο Βοιωτίας και έχει δυνατότητα επέκτασης για άλλα 12 στρέμματα. Απασχολεί πάνω από 35 άτομα διαφόρων ειδικοτήτων και λειτουργεί ακολουθώντας τις πιο σύγχρονες προδιαγραφές και με σεβασμό στο οικοσύστημα.
Η παραγωγή βασίζεται στις αρχές της αειφορίας και επιτυγχάνει, μηδενική ρύπανση του εδάφους και των υπόγειων υδάτων, Είναι χαρακτηριστικό ότι με βάση τη παραγωγική δυναμικότητα της μονάδας, που σε πλήρη λειτουργία φθάνει τα 9 εκατ. κομμάτια το χρόνο, επιτυγχάνεται μείωση των αναγκαίων εκτάσεων καλλιέργειας κατά 20 φορές ενώ η κατανάλωση νερού είναι 50% λιγότερη σε σύγκριση με τις καλλιέργειες στο έδαφος.
Συγκεκριμένα, το πότισµα πραγµατοποιείται µε την ανακύκλωση του νερού, το οποίο περιέχει όλα τα υλικά θρέψης των φυτών, διαπερνώντας το ριζικό σύστηµα και δίνοντας την δυνατότητα στα φυλλώδη να διακρατούν µόνο τις ποσότητες νερού που έχουν ανάγκη.
Μηδενική ρύπανση
Επίσης, η παραγωγή γίνεται με μηδενική υπολειμματικότητα αγροχημικών (Zero Residue Production) και μηδενική ρύπανση του εδάφους και των υπόγειων υδάτων, ενώ γίνεται χρήση ανακυκλώσιμων υλικών και υλικών κατάλληλων για επαναχρησιμοποίηση
Σημειώνεται, ότι, με βάση όσα αναφέρει η διοίκηση της εταιρείας, χρησιμοποιούνται μη γενετικά τροποποιημένοι σπόροι που προέρχονται από φυσικές διασταυρώσεις ποικιλιών. Όπως τονίζεται, στο κλειστό και ελεγχόμενο περιβάλλον του θερμοκηπίου, τα φυτά προστατεύονται από τα έντομα και αναπτύσσονται σε ιδανικές κλιματικές συνθήκες. Αμέσως μετά τη συγκομιδή τους ψύχονται σε θερμοκρασίες 3°C, που εξασφαλίζει τη διατήρηση της φρεσκάδας τους. Έτσι φτάνουν στον καταναλωτή καθαρά, αναλλοίωτα και με άθικτο το φύλλωμά τους.
Ουσιαστικά γίνεται απόλυτη εφαρμογή της ορθής γεωργικής πρακτικής και των αρχών ολοκληρωμένης διαχείρισης, όπως άλλωστε θα πρέπει είναι και ο μεγάλος στραητγικός στόχος για το μετασχηματισμό της εθνικής παραγωγής.
Παραγωγή ενέργειας
Επιπλέον, οι ενεργειακές ανάγκες του θερμοκηπίου καλύπτονται προσωρινά με βιομάζα για τη θέρμανση τον χειμώνα και με συστήματα τεχνητού δροσισμού το καλοκαίρι για ψύξη. Η εταιρεία έχει επίσης επενδύσει σε σύγχρονα συστήματα τεχνητού φωτισμού. Αξιοποιείται επίσης το παραγόμενο διοξείδιο του άνθρακα από την καύση βιομάζας ως «τροφή των φυτών». Αυτό, όμως, που σχεδιάζει η εταιρεία είναι η εγκατάσταση μονάδας συμπαραγωγής (ΣΗΘΥΑ) για την αυτόνομη και πλήρη πλέον κάλυψη των ενεργειακών αναγκών ή φωτοβολταϊκών για την κάλυψη των ηλεκτρικών αναγκών. Και τα δύο όμως σχέδια καθυστερούν λόγω της έλλειψης επαρκών δικτύων του ΔΕΔΔΗΕ στην περιοχή.
Υπενθυμίζεται, βέβαια, ότι με βάση το νέο σχέδιο νόμου για την απλοποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας για νέα έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για έργα αποθήκευσης ενέργειας προβλέπεται αύξηση χωρητικότητας στο ηλεκτρικό δίκτυο για την ένταξη νέων μονάδων ΑΠΕ και την προώθηση του ενεργειακού συμψηφισμού
Αύξηση χωρητικότητας
Όπως αναφέρει το ΥΠΕΝ, οι Διαχειριστές του συστήματος μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορούν να επιβάλλουν περιορισμούς στην έγχυση ηλεκτρισμού στο δίκτυο, οι οποίοι δεν θα υπερβαίνουν το 5% της ετήσιας δυνατότητας παραγωγής ενέργειας των σταθμών ΑΠΕ και Σ.Η.Θ.Υ.Α. της εκάστοτε περιοχής.
Το ποσοστό αυτό μπορεί να αυξηθεί με απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ), κατόπιν εισήγησης των Διαχειριστών που θα βασίζεται σε μελέτη κόστους – οφέλους και θα λαμβάνει υπόψη το επίπεδο διείσδυσης ενέργειας που επιτυγχάνεται από έργα ΑΠΕ. Με την εφαρμογή περιορισμών έγχυσης, δίνεται η δυνατότητα ένταξης στο ηλεκτρικό δίκτυο περισσότερων μονάδων ΑΠΕ.
Επίσης, προβλέπεται ότι μέσα σε 45 ημέρες από την ψήφιση του σχεδίου νόμου, ο ΔΕΔΔΗΕ υπολογίζει τα διαθέσιμα περιθώρια ισχύος όλων των Υποσταθμών στο δίκτυο διανομής. Για τους υποσταθμούς όπου τα περιθώρια είναι έως 10 MW, τότε αυτά διατίθενται αποκλειστικά για αυτοπαραγωγή, ενεργειακό συμψηφισμό και πρόγραμμα φωτοβολταϊκών στις στέγες.
Τα νέα περιθώρια προτείνεται να κατανεμηθούν ως εξής:
Νοικοκυριά – 30%
Αγρότες – 30%
Βιομηχανία και μεταποίηση – 30%
Ανεξάρτητοι παραγωγοί – 10%
Για τους υποσταθμούς όπου τα νέα περιθώρια υπερβαίνουν τα 10 MW, η πλεονάζουσα ισχύς άνω των 10 ΜW προτείνεται να κατανεμηθεί ως εξής:
Σε ποσοστό τουλάχιστον 30% στις παραπάνω τέσσερις κατηγορίες (νοικοκυριά, αγρότες, βιομηχανία και μεταποίηση, ανεξάρτητοι παραγωγοί).
Σε ποσοστό τουλάχιστον 70% για την εγκατάσταση λοιπών σταθμών ΑΠΕ.
