Πέρα από την αύξηση του κόστους, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν μια άλλη ανησυχία – την έλλειψη εξειδικευμένων εργαζομένων – η οποία γίνεται πιο εμφανής από ποτέ.
Οι εταιρείες σε όλη την ήπειρο θρηνούν για την αυξανόμενη αδυναμία τους να βρουν εργαζόμενους σε μια ιστορικά περιορισμένη αγορά εργασίας. Ορισμένες αντιδρούν προσφέροντας καλύτερες συνθήκες εργασίας, ενώ τα κράτη μέλη εξετάζουν το ενδεχόμενο να χαλαρώσουν τις απαιτήσεις για τη χορήγηση βίζας σε εργαζομένους από τρίτες χώρες.
«Το εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό λείπει από όλη την Ευρώπη», δήλωσε στη EURACTIV ο Gerhard Huemer, διευθυντής οικονομικής πολιτικής της SMEUnited.
Περίπου 193 εκατομμύρια Ευρωπαίοι ασκούσαν αμειβόμενη εργασία το πρώτο τρίμηνο του 2022, ενώ περίπου το 74,5% των ατόμων ηλικίας 20-64 ετών είχαν κάποια επίσημη απασχόληση – το υψηλότερο ποσοστό απασχόλησης από τότε που η Eurostat άρχισε να το δημοσιεύει το 2009. Και τα πιο πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι το ποσοστό αυτό αυξήθηκε περαιτέρω το δεύτερο τρίμηνο του 2022.
Ταυτόχρονα, πάνω από το 3% του συνόλου των διαθέσιμων θέσεων εργασίας είναι κενές – περισσότερο από ποτέ από τότε που ξεκίνησε η στατιστική καταγραφή των στοιχείων αυτών το 2006 – που σημαίνει ότι περίπου έξι εκατομμύρια θέσεις εργασίας είναι διαθέσιμες σε όλη την ΕΕ. Αντίστοιχα, το ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ υποχώρησε στο 6,0% τον Ιούλιο – άλλο ένα ποσοστό ρεκόρ από το 2001 τουλάχιστον, όταν η Eurostat άρχισε να καταρτίζει αυτά τα στοιχεία.
Ελλείψεις εργατικού δυναμικού όπου κι αν κοιτάξετε
Στη Γαλλία, περίπου οι μισές από τις εταιρείες που ερωτήθηκαν πρόσφατα από τη μεγαλύτερη γαλλική ένωση εργοδοτών CPME προσπαθούσαν να προσλάβουν προσωπικό. Από αυτές, το 94% δηλώνει ότι δυσκολεύεται να βρει τον κατάλληλο υποψήφιο – ή οποιονδήποτε υποψήφιο, για την ακρίβεια.
Στην αντίπερα όχθη του Ρήνου, η εικόνα μοιάζει πολύ παρόμοια. Το 87% των γερμανικών οικογενειακών επιχειρήσεων που συμμετείχαν σε έρευνα του Ινστιτούτου Ifo με έδρα το Μόναχο για λογαριασμό του ιδρύματος για τις οικογενειακές επιχειρήσεις δήλωσαν ότι αισθάνονται τις επιπτώσεις της έλλειψης εργαζομένων.
Ανεβείτε σε ένα πιθανώς υποστελεχωμένο κρουαζιερόπλοιο του Δούναβη και πλεύσετε προς τη Βιέννη, θα ακούσετε το ίδιο παράπονο.
«Με περισσότερες από 250.000 κενές θέσεις εργασίας, έχουμε ρεκόρ όλων των εποχών και οι εργαζόμενοι χρειάζονται επειγόντως παντού», δήλωσε η Julia Moreno-Hasenöhrl, αναπληρώτρια επικεφαλής του τμήματος κοινωνικής πολιτικής και πολιτικής υγείας του αυστριακού οικονομικού επιμελητηρίου.
Στρέφοντας προς το βορρά, μέχρι τη Φινλανδία, οι εταιρείες αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα.
«Όλοι οι τομείς υποφέρουν από μεγάλη συχνότητα προβλημάτων προσλήψεων και έλλειψης εργατικού δυναμικού. Ιδιαίτερα η υγεία και οι κοινωνικές υπηρεσίες αντιμετωπίζουν δύσκολη κατάσταση, καθώς και ο τομέας των τροφίμων και των καταλυμάτων», δήλωσε ο Heikki Räisänen, διευθυντής ερευνών στο Υπουργείο Οικονομικών Υποθέσεων και Απασχόλησης.
Ακόμη και στην Ισπανία, όπου το ποσοστό ανεργίας εξακολουθεί να είναι αρκετά υψηλό, στο 12,6%, οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να βρουν εργαζόμενους, ιδίως στον τομέα της γαστρονομίας, του τουρισμού και των κατασκευών.
Ενδοευρωπαϊκή μετανάστευση
Ένας από τους λόγους για την έλλειψη εργαζομένων στις πλουσιότερες χώρες της ΕΕ μπορεί να έγκειται στις διαταραχές που επέφερε η πανδημία COVID στην ενδοευρωπαϊκή μετανάστευση.
Ο Gerhard Huemer από την SMEUnited δήλωσε: «Η μετανάστευση δεν είναι η μόνη λύση που μπορεί να οδηγήσει σε μια τέτοια εξέλιξη. Αυτό που βλέπουμε περισσότερο είναι ότι οι Ανατολικοευρωπαίοι επέστρεψαν στην πατρίδα τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας και επιλέγουν να μην επιστρέψουν τώρα στη Δυτική Ευρώπη».
Ωστόσο, οι Ανατολικοευρωπαίοι που επέστρεψαν φαίνεται να είναι κάθε άλλο παρά άπραγοι στις χώρες τους. Στην Πολωνία, για παράδειγμα, το ποσοστό ανεργίας είναι το χαμηλότερο των τελευταίων 32 ετών και περισσότερες από τις μισές επιχειρήσεις ανησυχούν για την έλλειψη εργατικού δυναμικού.
Οι πολωνικές εταιρείες αισθάνονται πιο έντονα την έλλειψη στον κατασκευαστικό κλάδο. Ο κλάδος αυτός είχε να αντιμετωπίσει ένα πολύ διαφορετικό είδος εξόδου μεταναστών εργατών, όταν πολλοί Ουκρανοί οικοδόμοι που ζούσαν στην Πολωνία έφυγαν για να υπερασπιστούν τη χώρα τους από τη ρωσική εισβολή.
Εν τω μεταξύ, χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Αλβανία, πασχίζουν να στελεχώσουν τις βιομηχανίες τους, καθώς πολλοί ειδικευμένοι εργαζόμενοι εγκαταλείπουν τις χώρες για πιο υποσχόμενες θέσεις εργασίας στο εξωτερικό. Πρόσφατη μελέτη του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Επαγγελματικής Κατάρτισης διαπίστωσε ότι περίπου το 40% των Αλβανών με ανώτερη εκπαίδευση έχουν μεταναστεύσει.
Οι εργαζόμενοι επωφελούνται και αγωνίζονται ταυτόχρονα
Για τους εργαζόμενους, η ευρωπαϊκή αγορά εργασίας παρουσιάζεται ως ένα γλυκόπικρο παράδοξο.
Από τη μία πλευρά, λαμβάνοντας υπόψη την απελπισία των εργοδοτών και τον αριθμό των κενών θέσεων εργασίας, τα πράγματα δεν ήταν ποτέ καλύτερα. Από την άλλη, όμως, η απότομη άνοδος των τιμών σημαίνει ότι οι περισσότεροι εργαζόμενοι κερδίζουν σήμερα σε πραγματικούς όρους λιγότερα απ’ ό,τι πριν, με έναν χειμώνα που φαντάζει ζοφερός μπροστά τους.
Μια ανάλυση που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων (ETUC) διαπίστωσε ότι οι κατώτατοι μισθοί μειώθηκαν σε πραγματικούς όρους σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ που τους έχουν, παρόλο που ορισμένα κράτη μέλη τους αύξησαν ονομαστικά αρκετά σημαντικά.
«Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι που εργάζονται πολλές ώρες σε δύσκολες δουλειές αγωνίζονται να αντέξουν οικονομικά το φαγητό και το ενοίκιο, πόσο μάλλον να κάνουν πράγματα που πολλοί άνθρωποι θεωρούν δεδομένα, όπως το να περνούν χρόνο με τους φίλους και την οικογένεια», ανέφερε σε δήλωσή της η αναπληρώτρια γενική γραμματέας της ETUC Esther Lynch.
Αναμφισβήτητα, ωστόσο, η στενότητα της αγοράς εργασίας είναι αυτό που θα μπορούσε να κάνει την αύξηση των τιμών πιο υποφερτή για τους εργαζόμενους από ό,τι θα ήταν διαφορετικά, καθώς τους επιτρέπει να διαπραγματευτούν καλύτερες συνθήκες.
Πράγματι, ορισμένες εταιρείες προσφέρουν ήδη καλύτερες συνθήκες εργασίας. Σύμφωνα με έρευνα του ομίλου Manpower, για παράδειγμα, το 64% των εταιρειών στη Σλοβενία σχεδιάζει να αυξήσει τους μισθούς.
Παρομοίως, οι αυστριακές εταιρείες προϋπολογίζουν περισσότερα για μισθούς και πρόσθετες παροχές, σύμφωνα με τον Moreno-Hasenöhrl του Αυστριακού Οικονομικού Επιμελητηρίου.
Μεταναστευτική μεταρρύθμιση
Ωστόσο, οι εταιρείες αναμένουν επίσης από το κράτος να τις βοηθήσει να αντιμετωπίσουν την έλλειψη εργαζομένων. Ενώ οι ενώσεις εταιρειών σε ορισμένες χώρες ζητούν τη μεταρρύθμιση των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης ώστε να καταστεί λιγότερο ελκυστικό για τους ανθρώπους να μείνουν εκτός αγοράς εργασίας, ορισμένα κράτη μέλη βλέπουν μέρος της λύσης στο να επιτραπεί περισσότερη μετανάστευση.
«Πρέπει να αυξήσουμε σημαντικά τον ενεργό πληθυσμό, διότι αυτό είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό πλεονέκτημα για την ανάπτυξη της χώρας», δήλωσε ο υπουργός Οικονομίας της Πορτογαλίας, António Costa Silva, στους δημοσιογράφους τον Αύγουστο.
Ανταποκρινόμενη σε αυτή την ανάγκη για περισσότερους εργαζόμενους, η πορτογαλική κυβέρνηση μείωσε τις απαιτήσεις για τη χορήγηση βίζας για πορτογαλόφωνες πρώην αποικίες όπως η Βραζιλία, η Αγκόλα και η Μοζαμβίκη.
Τον Ιούλιο, η ισπανική κυβέρνηση ψήφισε νόμο που θα διευκολύνει την πρόσληψη εργαζομένων από χώρες εκτός ΕΕ.
Η Σλοβενία, εν τω μεταξύ, πρόκειται να εκδώσει φέτος αριθμό ρεκόρ αδειών εργασίας. Στη Γερμανία, η κυβέρνηση αναμένεται να προτείνει έναν νέο μεταναστευτικό νόμο προς το τέλος του τρέχοντος έτους, ενώ στην Αυστρία, τον Οκτώβριο θα τεθούν σε ισχύ χαλαροί κανόνες για την πρόσβαση στη βίζα.
«Αυτό θα πρέπει να καταστήσει ευκολότερη και ταχύτερη την πρόσληψη διεθνών ταλέντων», δήλωσε ο Moreno-Hasenöhrl του Αυστριακού οικονομικού επιμελητηρίου.
Ωστόσο, η Ευρώπη δεν χρειάζεται μόνο τους παραδοσιακούς «εργαζομένους υψηλής ειδίκευσης». Μερικοί από τους τομείς που πλήττονται περισσότερο από την έλλειψη εργατικού δυναμικού είναι ο κατασκευαστικός τομέας, καθώς και ο τουρισμός και η γαστρονομία.
Η Cristina Faciaben, γραμματέας μετανάστευσης στο μεγαλύτερο ισπανικό συνδικάτο, Comisiones Obreras, υποστήριξε σε πρόσφατη συνέντευξή της στην El País ότι «πρέπει να προσέξουμε να μην κάνουμε διακρίσεις και να νομιμοποιήσουμε μόνο τους μετανάστες με τα περισσότερα προσόντα για το συμφέρον της οικονομίας».
*Οι Laura Kabelka, Theo Bourgery-Gonse, Shrikesh Laxmidas, Bartosz Sieniawski, Fernando Heller, Spiros Sideris, Niko Kurmayer, Pekka Vänttinen, Aneta Zachova, Bogdan Neagu, Krasen Nikolov, Francesco Stati συνέβαλαν στο ρεπορτάζ.
Πηγή: euractiv.gr
