Νέο LEADER: Εξοικονόμηση ενέργειας με επιδότηση 65% - Οι 7 κατηγορίες ιδιωτικών επενδύσεων, τα χρονοδιαγράμματα, ποιοι έχουν προτεραιότητα

του Γιώργου Μακρή

Στον τομέα των επενδύσεων για την εξοικονόμηση ενέργειας και νερού καθώς και την κυκλική οικονομία επεκτείνεται το νέο LEADER 2023-27 αποτελώντας  ακόμη ένα χρηματοδοτικό εργαλείο για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και μάλιστα με επιδότηση έως 65% για να προωθήσουν την ενεργειακή τους μετάβαση και να μειώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα.

Το νέο LEADER περιλαμβάνει φυσικά και τους «κλασικούς» τομείς επενδύσεων, όπως η ίδρυση και εκσυγχρονισμός μεταποιητικών μονάδων αλλά και τουριστικών καταλυμάτων, που το καθιστούν διαχρονικά ένα από τα πλέον δημοφιλή προγράμματα στην ελληνική περιφέρεια καθώς επιδοτεί επενδύσεις σε περιοχές με πληθυσμό μικρότερο των 150.000 κατοίκων, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι αγροτικές περιοχές της Θεσσαλονίκης και τα νησιά της Αττικής.

Οι πρώτες προκηρύξεις του νέου LEADER, προϋπολογισμού (δημόσιας δαπάνης) 236,1 εκατ. ευρώ αναμένονται τέλη 2023 αρχές 2024 και αφού πρώτα επιλεγούν οι Ομάδες Τοπικής δράσης-ΟΤΔ (Αναπτυξιακές εταιρείες), έως 50 το μέγιστο, που θα καταρτίσουν και θα υλοποιήσουν τα τοπικά στρατηγικά σχέδια με βάση και ανάλυση πλεονεκτημάτων-μειονεκτημάτων κάθε περιοχής (SWOT ανάλυση).

Οι 7 κατηγορίες ιδιωτικών επενδύσεων

Οι ιδιωτικές επενδύσεις που επιδοτεί το νέο LEADER είναι:

1. Ίδρυση - εκσυγχρονισμός, συμπεριλαμβανομένης και της εμπορίας, μεταποιητικών μονάδων γεωργικών τοπικών προϊόντων με αποτέλεσμα γεωργικό προϊόν. Ο μέγιστος προϋπολογισμός ανέρχεται στις 400.000 ευρώ και το ποσοστό επιδότησης κυμαίνεται έως 65% και έως 80% για επενδύσεις

-που αφορούν στην εξυπηρέτηση των στόχων για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, της βιώσιμης και αποτελεσματικής διαχείρισης των  φυσικών πόρων, της ανάσχεσης και αντιστροφής της απώλειας βιοποικιλότητας  και της καλής διαβίωσης των ζώων,

-από νέους γεωργούς (μέχρι 40 ετών)

-στα μικρά νησιά του Αιγαίου.

Αποκλείονται δικαιούχοι που μετέχουν σε τομεακό πρόγραμμα.

2. Ενεργειακή αναβάθμιση επιχειρήσεων και ενίσχυση επιχειρήσεων για την εξοικονόμηση νερού και επενδύσεων που αφορούν στην βιο-οικονομία και την κυκλική οικονομία. Ο μέγιστος προϋπολογισμός ανέρχεται στις 300.000 ευρώ και το ποσοστό επιδότησης έως 65%. Δεν μπορούν να είναι επιλέξιμες δαπάνες που συνδέονται με άλλου είδους εκσυγχρονισμό / αναβάθμιση επιχειρήσεων. Απαραίτητη προϋπόθεση η επίτευξη εξοικονόμηση ενέργειας και νερού όπως αυτή θα εξειδικευτεί στο εθνικό θεσμικό πλαίσιο.
3. Ίδρυση – εκσυγχρονισμός καταλυμάτων (διαμονής τουριστών), επιχειρήσεων εστίασης, εναλλακτικών μορφών τουρισμού και λοιπές υπηρεσίες του τουριστικού κλάδου.

Ο μέγιστος προϋπολογισμός των επενδυτικών σχεδίων ανέρχεται στις 300.000 ευρώ με ποσοστό ενίσχυσης έως 50% σε περίπτωση χρήσης του κανονισμού 1407/2013 ή τον περιφερειακό χάρτη ενισχύσεων σε περίπτωση χρήσης ΓΑΚ. Η ίδρυση καταλυμάτων επιδοτείται μόνο στις ορεινές περιοχές και σε νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 3.500 κατοίκων. Προτεραιότητα επιδότησης έχουν άνεργοι, γυναίκες, κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις και ορεινές περιοχές.

4. Ίδρυση – εκσυγχρονισμός, συμπεριλαμβανομένης και της εμπορίας, μεταποιητικών μονάδων γεωργικών τοπικών προϊόντων για την παραγωγή μη γεωργικών προϊόντων.

Αποκλείονται όσοι έχουν ενταχθεί σε τομεακό πρόγραμμα.

5. Ίδρυση - εκσυγχρονισμός, συμπεριλαμβανομένης και της εμπορίας, μεταποιητικών μονάδων δασικών προϊόντων.
6. Ίδρυση – εκσυγχρονισμός, συμπεριλαμβανομένης και της εμπορίας, μονάδων παραγωγής ειδών μετά την 1η μεταποίηση, βιοτεχνιών και χειροτεχνίας.

Και στις τρεις αυτές κατηγορίες επενδύσεων, ο μέγιστος προϋπολογισμός των επενδυτικών σχεδίων ανέρχεται στις 300.000 ευρώ και το ποσοστό ενίσχυσης έως 50% σε περίπτωση χρήσης του κανονισμού 1407/2013 ή τον περιφερειακό χάρτη ενισχύσεων σε περίπτωση χρήσης ΓΑΚ.

7. Ίδρυση – εκσυγχρονισμός επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών, όπως παιδικοί σταθμοί και γηροκομεία.

Οι επιχειρήσεις θα προκύψουν από την SWOT ανάλυση σε κάθε περιοχή. Ο μέγιστος προϋπολογισμός ανέρχεται στις 300.000 ευρώ και το ποσοστό ενίσχυσης έως 50% σε περίπτωση χρήσης του κανονισμού 1407/2013 ή τον περιφερειακό χάρτη ενισχύσεων σε περίπτωση χρήσης ΓΑΚ. Προτεραιότητα έχουν άνεργοι, γυναίκες, κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις και ορεινές περιοχές.

Εκπαίδευση σε βασικές ψηφιακές δεξιότητες

Το νέο LEADER φέρνει ακόμη προγράμματα εκπαίδευσης του πληθυσμού σε βασικές ψηφιακές δεξιότητες, στο πλαίσιο της εκπαίδευσής του στον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα. Ο μέγιστος προϋπολογισμός για κάθε πρόγραμμα ανέρχεται στις 20.000 ευρώ και το ύψος της επιδότησης μπορεί να ανέλθει έως το 100%. Το αντικείμενο της εκπαίδευσης θα πρέπει να είναι άμεσα συνδεδεμένο με την τοπική στρατηγική. ως εκ τούτου δεν είναι επιλέξιμα προγράμματα γενικής εκπαίδευσης. Όσον αφορά ειδικότερα στα προγράμματα εκπαίδευσης στον πρωτογενή τομέα, αυτά δεν πρέπει να ταυτίζονται με το αντικείμενο εκπαίδευσης των οριζόντιων παρεμβάσεων του Στρατηγικού Σχεδίου της νέας ΚΑΠ.

Ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων κτιρίων, ποδηλατόδρομοι και «πράσινες υποδομές»

Το LEADER επιδοτεί επενδύσεις από φορείς δημοσίου συμφέροντος με έως 100%

Από «πράσινες υποδομές» μέχρι θέσεις θέας, από την ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων κτιρίων μέχρι ποδηλατόδρομους και από δίκτυα ύδρευσης μέχρι παιδικούς σταθμούς το νέο LEADER επιδοτεί σημαντικές για τις τοπικές κοινωνίες υποδομές με δικαιούχους τοπικούς φορείς του δημόσιου ή του ευρύτερου τομέα καθώς και συλλόγους-οργανισμούς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

Αναλυτικά, το νέο LEADER επιδοτεί:

1Α Έργα υποδομών μικρής κλίμακας, όπως δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης εντός οικισμών και επισκευή και ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων κτηρίων για εγκατάσταση τοπικών υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση του τοπικού πληθυσμού.

1Β Ενίσχυση υπηρεσιών και υποδομών αναψυχής, ανάπλασης, τουριστικών  πληροφοριών και λοιπών υποδομών μικρής κλίμακας, όπως σημάνσεις, κοινόχρηστους χώρους, προβολή και προώθηση περιοχών, ποδηλατικές διαδρομές.

Το ποσοστό ενίσχυσης έως 100% βάσει του κανονισμού Καν. (ΕΕ) 2021/2115 για μη παραγωγικές επενδύσεις και για βασικές υπηρεσίες ή βάσει του χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων. Προτεραιότητα δίνεται στη χρήση υφιστάμενων υποδομών

2Α Ενίσχυση πολιτιστικών & αθλητικών εκδηλώσεων

2Β Ενίσχυση μελετών, υπηρεσιών και υποδομών που συνδέονται με τον  πολιτισμό και την αποκατάσταση και αναβάθμιση της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Το ύψος της επιδότησης ανέρχεται σε 75% βάσει του κανονισμού Καν. (ΕΕ) 1407/2013 ή έως 100% βάσει του κανονισμού Καν. (ΕΕ) 2021/2115 για μη παραγωγικές επενδύσεις (και για βασικές υπηρεσίες) ή με βάση τον χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων.

3Α Έργα αναβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος με σκοπό την ανάδειξή τους, όπως θέσεις θέας.

3Β Έργα πράσινων υποδομών - «green infrastructure» για την πρόληψη και αντιμετώπιση των κινδύνων από φυσικές καταστροφές.

Το ύψος της επιδότησης ανέρχεται έως το 100% βάσει του κανονισμού Καν. (ΕΕ) 2021/2115 για μη παραγωγικές επενδύσεις (και για βασικές υπηρεσίες) ή βάσει του χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων.

4Α Ενίσχυση βασικών υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση του τοπικού πληθυσμού, όπως παιδικοί σταθμοί, χώροι άθλησης και πολιτιστικά κέντρα.

4Β Ενίσχυση βασικών υπηρεσιών που στοχεύουν στην κοινωνική ένταξη, την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού και την ενσωμάτωση προσφύγων / μεταναστών.

Το ύψος της επιδότησης ανέρχεται έως 100% βάσει του κανονισμού Καν. (ΕΕ) 2021/2115 για μη παραγωγικές επενδύσεις και για βασικές υπηρεσίες ή βάσει του χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων. Προτεραιότητα δίνεται στη χρήση υφιστάμενων υποδομών, ενώ θα δοθεί βαρύτητα στη συμπληρωματικότητα με τις δράσεις του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης.

Έως 40.000 ευρώ οι άυλες δράσεις στη συνεργασία

Το νέο LEADER δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στη συνεργασία τόσο μεταξύ  μικρών τοπικών επιχειρήσεων όσο και μεταξύ τοπικών δημόσιων και ιδιωτικών φορέων ή/και μη κυβερνητικών οργανώσεων για την κοινωνική,  πολιτιστική και περιβαλλοντική προστασία και αναβάθμιση της περιοχής, την προώθηση της υγιεινής διατροφής και της μείωσης σπατάλης τροφίμων. Παράλληλα, προωθεί τα «Έξυπνα Χωριά», ένα πρόγραμμα συνεργασίας για την ολιστική και καινοτόμο ανάπτυξη των χωριών (περιοχή μικρότερη των 10.000 μόνιμων κατοίκων).

Ο μέγιστος προϋπολογισμός ανέρχεται στις 40.000 ευρώ για τις άυλες πράξεις και τις 400.000 ευρώ για τις υποδομές με ποσοστό ενίσχυσης έως 90% στη συνεργασία μεταξύ μικρών τοπικών επιχειρήσεων και έως 100% στις άλλες δύο περιπτώσεις, στις οποίες δικαιούχοι μπορούν να είναι τοπικοί δημόσιοι ή/και ιδιωτικού φορείς.

Οι στόχοι

Η πρωτοβουλία του LEADER αποτελεί, σύμφωνα με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ένα ιδιαίτερα ισχυρό εργαλείο για να βοηθήσει τις αγροτικές περιοχές ώστε:

-Να κάνουν σταθερά βήματα προς πιο αποτελεσματικές μορφές οικονομικής, βιώσιμης και «χωρίς αποκλεισμούς» ανάπτυξης.

- Να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν δράσεις σύμφωνα με τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal) και την Πράσινη Βίβλο για την ανάπτυξη των Αγροτικών Περιοχών.

-Να «καινοτομήσουν» προκειμένου να αντιμετωπισθούν τα κοινωνικό-οικονομικά προβλήματα των αγροτικών περιοχών της χώρας.

-Να ενισχύσουν την κοινωνική συνοχή στις αγροτικές περιοχές με δράσεις για την αντιμετώπιση της φτώχιας, την ενσωμάτωση των προσφύγων και μεταναστών στις τοπικές κοινωνίες.

-Να προωθήσουν τις αρχές της κυκλικής οικονομίας – βιοοικονομίας στις αγροτικές περιοχές.

-Να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών ΠΕ για τη βελτίωση του επιπέδου παρεχόμενων υπηρεσιών στους κατοίκους των αγροτικών περιοχών και ιδιαίτερα των δυσπρόσιτων κυρίως μέσω της κατάρτισης και εφαρμογής στρατηγικών «Έξυπνων Χωριών» (SMART VILLAGE).

Χάρτης Περιφερειακών Ενισχύσεων 2022-27