Παρ’ ότι το θέμα της επάρκειας ηλεκτρικής ενέργειας τα επόμενα χρόνια, ιδιαίτερα στη νοτιοανατολική περιοχή (μέρος της επαρχίας Λευκωσίας, Λάρνακα – ελεύθερη Αμμόχωστος) γίνεται προσπάθεια από πολλές πλευρές να κρατηθεί μακριά από τη δημοσιότητα, απασχολεί πολύ σοβαρά τις αρμόδιες Αρχές.
Το Υπουργείο Ενέργειας ήδη κατέφυγε στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ζητώντας την έγκρισή της ώστε να προχωρήσει τάχιστα η εγκατάσταση δύο νέων ευέλικτων αεριοστροβίλων στη Δεκέλεια, με με επιβάρυνση όλων των καταναλωτών ρεύματος, για συνολική ισχύ 80 μεγαβάτ, και να μπορέσει η ΑΗΚ να αντικαταστήσει τους γερασμένους και ρυπογόνους ατμολέβητες στον ίδιο σταθμό μέχρι το 2029, οπότε λήγει και η τελευταία παρέκκλιση που έδωσε η Κομισιόν για τη λειτουργία τους.
Το εμπόδιο για την αγορά και εγκατάσταση των δύο αεριοστροβίλων είναι το απρόσμενα μεγάλο κόστος τους (μόνο για τις γεννήτριες κατατέθηκαν προσφορές για ποσό γύρω στα 140 εκατ. ευρώ, χωρίς να υπολογίζονται άλλα αναγκαία παρεμφερή έξοδα) και η απροθυμία της ΑΗΚ να φορτωθεί μόνη της το κόστος, από την στιγμή που ο εξωτερικός της σύμβουλος και πολλοί τεχνοκράτες της υποστηρίζουν πως οι δύο γεννήτριες δεν είναι οικονομικά συμφέρουσα επιλογή για την ΑΗΚ Παραγωγή, δεδομένης της επικείμενης έναρξης της ανταγωνιστικής αγοράς και της αυξημένης διείσδυσης φωτοβολταϊκών.
Από την ΑΗΚ υποστηρίζουν ότι η απόσβεση της δαπάνης για τους αεριοστρόβιλους (σε βάθος 20ετίας), σε συνδυασμό με τη λειτουργία ανταγωνιστικής αγοράς, θα επιβαρύνουν οικονομικά μόνο τους πελάτες της ΑΗΚ και θα πλήξουν επιχειρησιακά τον οργανισμό.
Πόσα ζήτησαν ΤΕΡΝΑ και AVAX
Η ΑΗΚ έχει ήδη ζητήσει όπως η δαπάνη για τους δύο αεριοστρόβιλους, στον βαθμό που οι αρμόδιες Αρχές τους κρίνουν απαραίτητους για την επάρκεια ηλεκτρισμού, την ασφάλεια του συστήματος και την ικανοποίηση δεσμεύσεων έναντι της Κομισιόν για απενεργοποίηση των πεπαλαιωμένων μονάδων στη Δεκέλεια, καλυφθεί από όλους τους καταναλωτές και όχι μόνο τους πελάτες της. Προτείνει δε, η απόσβεση να γίνει μέσω μικρής επιβάρυνσης όλων των καταναλωτών, μέσα από το τέλος Υπηρεσιών Δημόσιας Ωφέλειας (ΥΔΩ).
Οι προσπάθειες που καταβάλλονται για να πειστεί η ΕΕ ή για να βρεθεί μια εναλλακτική επιλογή που θα γίνει δεκτή και από την ΑΗΚ σκοντάφτουν για την ώρα και στον αιφνιδιασμό και την απογοήτευση που προκάλεσαν οι τιμές που έδωσαν δύο εργολάβοι, μέσω διαγωνισμού της ΑΗΚ, για τους δύο αεριοστρόβιλους. Η απογοήτευση αυτή δίνει τώρα τη θέση της σε σκέψεις που γίνονται για ακύρωση του διαγωνισμού και προκήρυξη ενός άλλου, ανοικτού και διεθνούς, με την ελπίδα να ανταποκριθούν περισσότεροι εργολάβοι και κατασκευαστές, ώστε να δοθούν καλύτερες τιμές.
Στον διαγωνισμό που προκήρυξε η ΑΗΚ (η προθεσία έληξε 12/12/24) ενδιαφέρθηκαν μεν έξι εργολάβοι-διαχειριστές, αλλά προσφορές για προμήθεια των δύο αεριοστροβίλων κατέθεσαν μόνο οι δύο, η ελληνική ΤΕΡΝΑ ΑΕ και η επίσης ελληνική AVAX SA. Η μεν ΤΕΡΝΑ πρόσφερε τιμή περίπου 147 εκατ., η δε AVAX τιμή 138.5 εκατ. ευρώ, με μηχανές Siemens. Υπήρξε, όπως λένε πληροφορίες, και μία δεύτερη πρόταση από την ΤΕΡΝΑ, για αεριοστροβίλους General Electric, σε ελαφρώς χαμηλότερη τιμή από τα 140 εκατ.
Ο αρχικός προϋπολογισμός από την ΑΗΚ μιλούσε για πιθανό κόστος περίπου 80-90 εκατ., ενώ υπήρχαν και εκτιμήσεις για χαμηλότερες τιμές. Η πίεση του χρόνου και των τεχνικών δεδομένων που αφορούν την επάρκεια και την ανάγκη απενεργοποίησης των παλιών μονάδων, ίσως συνέβαλαν στην κατάθεση πολύ ακριβότερων προσφορών, με συνέπεια η διαδικασία στην ΑΗΚ να παγώσει και οι αρμόδιοι στον οργανισμό, το Υπουργείο Ενέργειας, τη ΡΑΕΚ και τον Διαχειριστή Μεταφοράς να αναζητούν απεγνωσμένα συμφέρουσες εναλλακτικές λύσεις.
Έκθεση για επάρκεια από ΡΑΕΚ – ΔΣΜΚ
Για την αποτύπωση της ύπαρξης ή όχι προβλήματος επάρκειας -και από ποια χρονιά- εκκρεμεί η κατάθεση έκθεσης από τη ΡΑΕΚ και τον Διαχειριστή. Κάποια προβλήματα αναμένεται να υπάρξουν από φέτος το καλοκαίρι (υπήρξαν και το καλοκαίρι του ’24), ιδιαίτερα αν οι αναμενόμενες υψηλές θερμοκρασίες συνδυαστούν και με κάποιες βλάβες, αλλά θα είναι σοβαρότερα το 2026 και το 2027, όταν εκτιμάται πως θα εισαχθεί επιτέλους φυσικό αέριο και θα πρέπει οι μονάδες (της ΑΗΚ και της PEC) να απενεργοποιούνται εκ περιτροπής (για πολλές εβδομάδες ή και μήνες) για να προετοιμαστούν τεχνικά για τη χρήση του νέου καυσίμου, στερώντας το δίκτυο από πολύτιμη συμβατική (ασφαλή) ενέργεια.
Δεδομένου του χρόνου που απαιτείται για την ολοκλήρωση της γραφειοκρατίας για τον διαγωνισμό, την αξιολόγηση και την κατακύρωση, κλπ, αλλά και τον χρόνο για την εγκατάσταση των δύο γεννητριών, είναι ξεκάθαρο πως αν υπάρξει πρόσθετη καθυστέρηση στη λήψη οριστικών αποφάσεων, θα υπομονευθεί σοβαρά η κάλυψη της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας και της ισορροπίας του συστήματος σε ώρες αιχμής, τουλάχιστο για τα έτη 2026-27 ή και 28.
Πηγή: Φιλελεύθερος
