Ξεκάθαρο μήνυμα για σταδιακή απόσυρση των μέτρων στήριξης των επιχειρήσεων έναντι της ενεργειακής κρίσης έστειλε χθες το Eurogroup, αφήνοντας όμως κάποια «παράθυρα» για παράταση και μετά το τέλος του έτους -οπότε εκπνέει το Προσωρινό Πλαίσιο Κρίσης (Temporary Crisis Framework- TCF) για στοχευμένη στήριξη προς βιώσιμες επιχειρήσεις που εξακολουθούν να πλήττονται από το ενεργειακό κόστος που έχει μεν υποχωρήσει σε σχέση με τα αβάσταχτα επίπεδα του 2022, χωρίς όμως να έχει επιστρέψει στα μακροπρόθεσμα προ κρίσης επίπεδα.
Η άσκηση δεν θα είναι εύκολη, γιατί η εικόνα είναι πολύ διαφορετική από τη μια χώρα της ΕΕ στην άλλη, με τα κράτη με τις «βαθιές τσέπες» όπως η Γερμανία και η Γαλλία να έχουν κάνει ευρεία χρήση του TCF και χώρες με μικρότερο δημοσιονομικό «χώρο» -μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα- πιο περιορισμένη χρήση, στο μέτρο που το TCF προδιαγράφει κρατικές ενισχύσεις. Και ο πρόεδρος του Eurogroup Πασκάλ Ντόναχιου άλλωστε έκανε λόγο στο επίσημο ανακοινωθέν του Eurogroup για «μεικτή εικόνα», στο μέτρο που ορισμένοι κλάδοι επλήγησαν καίρια από την αύξηση των τιμών ενέργειας, ενώ άλλοι παρά τη συνθήκη αυτή παρουσίασαν αύξηση της κερδοφορίας τους. Ο ίδιος υπονόησε ότι θα υπάρξει διαφορετική αντιμετώπιση νοικοκυριών και επιχειρήσεων, σημειώνοντας ότι «Σε αντίθεση με τα νοικοκυριά, οι εταιρείες που λαμβάνουν στήριξη θα πρέπει να δουν πώς θα στηρίξουν οι ίδιες την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά τους, καθώς τα μέτρα στήριξης που θεσπίσαμε κάποια στιγμή θα εκπνεύσουν και δεν επιτρέπεται να υπονομεύσουν την ικανότητα των οικονομιών και των κυβερνήσεών μας για αποδοτική ανακατανομή των διαθέσιμων πόρων…».
Η «γραμμή» που δίνεται από το Eurogroup φαίνεται να έρχεται σε αντίθεση με τις επιδιώξεις της ενεργοβόρου βιομηχανίας -εντός και εκτός Ελλάδος- που τονίζουν σε κάθε ευκαιρία ότι όχι απλώς δεν έχουν ανακτήσει το χαμένο έδαφος έναντι των ανταγωνιστών τους, ιδίως εκτός ΕΕ που απολαμβάνουν πολύ χαμηλότερο κόστος ενέργειας, αλλά η θέση τους ολοένα και επιδεινώνεται. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που παρουσιάστηκαν χθες στο Eurogroup οι ελληνικές επιχειρήσεις υπέστησαν τη μεγαλύτερη αύξηση στις τιμές ρεύματος από όλες τις χώρες της ΕΕ την περίοδο 2019-2022, ενώ πολύ υψηλά κατατάσσονται αναφορικά και με την επιβάρυνσή τους από τις τιμές φυσικού αερίου την ίδια περίοδο.
Είναι χαρακτηριστικό το «καμπανάκι» που έκρουσε πρόσφατα -με την ιδιότητά του ως πρόεδρος του ΔΣ της Eurometaux- o Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της MYTILINEOS κ. Ευάγγελος Μυτιλιναίος, που μιλώντας προ ημερών στο Politico τόνισε ότι οι διαρθρωτικές πρωτοβουλίες της ΕΕ για τη στήριξη των βιομηχανιών «δεν βάζουν χρήματα στο τραπέζι», σε αντίθεση με το Inflation Reduction Act των ΗΠΑ, ένα πακέτο πράσινων επιδοτήσεων και φορολογικών ελαφρύνσεων ύψους 369 δισεκατομμυρίων δολαρίων, παρουσιάζοντας την πρόταση της Eurometaux προς την Κομισιόν για εφαρμογή ενός μηχανισμού που θα «βάζει ανώτατο όριο» στις τιμές της ενέργειας για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες κάθε φορά που «οι τιμές εκτοξεύονται», με την διαφορά να καλύπτεται από κοινοτικούς πόρους ή τα κράτη μέλη της ΕΕ. Πρόταση προς αυτή την κατεύθυνση παρουσίασε πρόσφατα (ποιος άλλος ;) η Γερμανία, η οποία όμως έτυχε ψυχρής υποδοχής από την Κομισιόν.
Οι ελληνικές θέσεις κατά την χθεσινή συζήτηση για το θέμα στο Eurogroup δεν έγιναν γνωστές, με την Ελλάδα να εκπροσωπείται από τον πρόεδρο του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων Μιχάλη Αργυρού, ελέω εκλογών. Σε κάθε περίπτωση, βάση της συζήτησης αποτέλεσε έγγραφο της DG ECFIN που εξειδικεύει την κεντρική γραμμή απόσυρσης των μέτρων στήριξης των βιομηχανιών, αφήνοντας -όπως προαναφέρθηκε- «παράθυρα» για επιχειρήσεις που είδαν μεγάλη αύξηση στο ενεργειακό τους κόστους, την οποία δεν μπόρεσαν να μετακυλίσουν στις τελικές τιμές. Όπως τονίζεται στο έγγραφο τα «η παράταση των μέτρων στήριξης πρέπει να στοχεύει σε βιώσιμες επιχειρήσεις, στη βάση συγκεκριμένων και αντικειμενικών κριτηρίων και να αφορά σε κλάδους «συστημικά σημαντικούς», όπου η κατανάλωση ορυκτών καυσίμων είναι ακόμα υψηλή και είναι δύσκολο να αντικατασταθεί. Η στήριξη όπου είναι εφικτό πρέπει να συνοδεύεται με σχέδιο απανθρακοποίησης των δραστηριοτήτων σε βάθος χρόνου».
Όσο για τα κριτήρια στήριξης, αυτά θα πρέπει να συνδέονται με την σοβαρότητα και τη διάρκεια των παρενεργειών που υπέστησαν οι επιχειρήσεις από τις υψηλές τιμές ενέργειας, λαμβάνοντας υπόψη -μεταξύ άλλων- την ένταση ενέργειας των παραγωγικών τους διαδικασιών, την παροχή πληροφοριών για την μετακύλιση των αυξημένων τιμών ενέργειας στις τελικές τιμές, σε συνάρτηση και με το μέγεθος του ανταγωνισμού από χώρες εκτός ΕΕ, την πρόσβαση σε πιστώσεις και τη δυνατότητα εξοικονόμησης ενέργειας μέσω εναλλακτικών πηγών ενέργειας ή/και τροποποίησης των παραγωγικών διαδικασιών.
