Την αξιοποίηση της μεγάλης ευκαιρίας που προσφέρει το Ταμείο Ανάκαμψης και βέβαια η “ανακατεύθυνση” των αδιάθετων δανείων προς το πρόγραμμα REPowerEU ζητεί μετ΄επιτάσεως η Κομισιόν στο κείμενο των δημοσιονομικών κατευθύνσεων, που συνόδευσε την αξιολόγηση κάθε Προγράμματος Σταθερότητας των κρατών μελών.
“Διατηρήστε τη δυναμική στη σταθερή εφαρμογή του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και ολοκληρώστε γρήγορα το κεφάλαιο REPowerEU, με σκοπό την ταχεία έναρξη της εφαρμογής του” ζητεί από τα κράτη - μέλη και βέβαια την Ελλάδα, η Κομισιόν και επαναλαμβάνει την ανάγκη για εξασφάλιση συνεχούς επαρκούς διοικητικής ικανότητας ενόψει του μεγέθους του σχεδίου, αλλά και συνέχιση της ταχείας εφαρμογής των προγραμμάτων πολιτικής συνοχής, σε στενή συμπληρωματικότητα και συνέργεια με το σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης.
Υπενθυμίζεται, ότι, με βάση όσα έχουν αναφέρει σε πρόσφατη δημοσιογραφική συνάντηση στελέχη του οικονομικού επιτελείου η χώρα έχει ήδη κάνει μια σχετική επεξεργασία για την ολοκληρωμένη κατάθεση εντός του καλοκαιριού (το τέλος Ιουλίου ή το απώτατο μέχρι τέλος Αυγούστου) επίσημου αιτήματος προς την Κομισιόν για τα επιπλέον δάνεια ύψους 5 δις. ευρώ και επιδοτήσεις 760 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του REPowerEU.
Ουσιαστικά, τα χρήματα αυτά θα πάνε σε “πράσινες” δράσεις αλλά παράλληλα, όπως αναφέρεται, θα “απελευθερώσουν” χώρο για άλλες ενέργειες στήριξης, με έντονο παραγωγικό προσανατολισμό, που μπορεί να ενισχύσουν την εξωστρέφεια και την παραγωγική ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας.
Υπενθυμίζεται ότι με αυτά τα δεδομένα, με τη διεκδίκηση επιπλέον πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης το ποσό που θα λάβει η Ελλάδα ανεβαίνει στα 36 δις. ευρώ: επιδοτήσεις 14,7 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και 760 εκατ. ευρώ από το REPowerEU συν δάνεια 12,7 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και ακόμα 5 δισ. ευρώ από το REPowerEU.
Πριν ακόμη εκφράσει τις χθεσινές της συστάσεις η Κομισιόν, είχε γνωστοποιήσει στις χώρες –μέλη τα αιτήματα που έχει δεχθεί για δάνεια μέσω του REPowerEU και συγκεκριμένα είχε γνωστοποιήσει την πρόθεση της Αθήνας να λάβει επιπλέον “πακέτο” δανείων ύψους 5 δισ. ευρώ τα οποία θα διατεθούν για τη χρηματοδότηση επιπλέον έργων για την ενεργειακή μετάβαση. Πιο συγκεκριμένα, τα 5 δισ. ευρώ από τα δάνεια θα αξιοποιηθούν κυρίως για τη χρηματοδότηση ενεργειακών, ιδιωτικών επενδύσεων – μέσω δανεισμού και ιδίων κεφαλαίων – σε τομείς όπως :
- Έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), π.χ. ηλιακή και αιολική ενέργεια, βιομεθάνιο, πράσινο υδρογόνο, κ.ά.
- Έργα ενεργειακής απόδοσης, π.χ. παρεμβάσεις σε υφιστάμενα κτίρια επιχειρήσεων, αναβάθμιση υποδομών και αύξηση της αποδοτικότητας των διαδικασιών παραγωγής
- Πρωτοβουλίες για την προώθηση των «καθαρών» μεταφορών
- Έργα πρόσβασης σε καθαρή ενέργεια, όπως λύσεις εκτός δικτύου και δίκτυα κατανεμημένης ηλεκτρικής ενέργειας
- Συστήματα αποθήκευσης ενέργειας μπαταριών (BESS) κ.ά.
Υπενθυμίζεται πως το Ταμείο Ανάκαμψης, με τα έως τώρα δεδομένα, λήγει το 2026. Τα κράτη- μέλη έχουν το δικαίωμα για μία μόνο ενδιάμεση αναθεώρηση έως το τέλος του τρέχοντος έτους. Στο πλαίσιο αυτό, τα αναθεωρημένα Σχέδια Ανάκαμψης, πέρα από τις αλλαγές που προκάλεσε η ενεργειακή κρίση, θα πρέπει να ενσωματώσουν και όλες τις υπόλοιπες παραμέτρους, όπως η αποδοχή ότι κάποια έργα θα καθυστερήσουν και έτσι θα πρέπει να απενταχθούν, προϋπολογισμοί να αναθεωρηθούν ή μεταρρυθμίσεις να προσαρμοστούν. Μάλιστα τα κράτη-μέλη μπορούν επίσης να τροποποιήσουν το σχέδιό τους εφόσον αποδείξουν ότι αντικειμενικές συνθήκες καθιστούν ανέφικτη την εφαρμογή ορισμένων ορόσημων και στόχων. Αυτές οι αντικειμενικές συνθήκες θα μπορούσαν να συνδέονται με τον πληθωρισμό, τις ελλείψεις στην αλυσίδα εφοδιασμού ή το γεγονός ότι υπάρχει καλύτερο εναλλακτικό μέτρο για την εκπλήρωση του επιδιωκόμενου στόχου πολιτικής ενός μέτρου.
Σημειώνεται ότι βασικό κίνητρο για να προσφύγουν οι επιχειρήσεις στα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης είναι το χαμηλό κόστος: επιτόκιο σταθερό 0,35% για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις και 1% για τις μεσαίες και μεγάλες, σε μία περίοδο μάλιστα που η ανοδική πορεία των επιτοκίων, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εκτιμάται ότι θα συνεχίσει την ανοδική του πορεία.
Τα επιπλέον 5 δισ. δίνουν, όπως αναφέρθηκε, χώρο, για ανακατεύθυνση πόρων σε άλλους “άξονες” του Ταμείου. Μάλιστα, με δεδομένο, ότι οι πόροι από τα κοινοτικά αυτά κονδύλια έχουν διπλάσιο πολλαπλασιαστή στην οικονομία από ό,τι οι πόροι του ΠΔΕ, τότε εκτιμάται ότι η ώθηση στην ανάπτυξη αλλά και σε άλλες δράσεις, που ενισχύουν την ενεργειακή μετάβαση.
Παράλληλα στις συστάσεις της η Κομισιόν επαναλαμβάνει το στόχο για:
- Μείωση της εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα και περαιτέρω επιτάχυνση της διαφοροποίησης των οδών παροχής ενέργειας.
- Περαιτέρω επέκταση της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με την ολοκλήρωση και την επιβολή των νέων νομικών πλαισίων για τη διαδικασία αδειοδότησης και για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα.
- Την αύξηση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και της χωρητικότητας αποθήκευσης.
- Την προώθηση της αποκεντρωμένης παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τη θέσπιση νομοθετικών πλαισίων για την παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου και βιομεθανίου.
- Εντατικοποίηση της παροχής μέτρων που βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση, συμπεριλαμβανομένων στοχευμένων μέτρων για νοικοκυριά με φτωχή ενέργεια και εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, καθώς και προσπάθειες πολιτικής με στόχο την παροχή και την απόκτηση των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την πράσινη μετάβαση.
- Υποστήριξη της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές του τομέα των μεταφορών, ιδίως με την προώθηση των ηλεκτρικών οχημάτων.
