“Φλερτάρει” με τιμές κοντά στα 100 ευρώ/MWh η χονδρική αγορά ρεύματος, την ώρα που και οι τιμές φυσικού αερίου κινούνται σταθερά τις τελευταίες μέρες πάνω από τα 30 ευρώ/MWh. Αυτά τα φαινόμενα, συν τις αναφορές αναλυτών για τάση ενεργειακών αυξήσεων και πάλι δημιουργεί έντονους “πονοκεφάλους”.
Κι αυτήν ώρα που, μετά την άρση των έκτακτων μέτρων που προωθεί η ΕΕ στο τραπέζι η επαναφορά της ρήτρας αναπροσαρμογής, που είχε φέρει επιπλέον αυξήσεις στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος και είχε παγώσει μετά τις αντιδράσεις είναι στο “τραπέζι” έστω και με διαφορετικό μανδύα. Πάντως, με βάση όσα είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη χθεσινή του συνέντευξη στο Star, “αυτή τη στιγμή οι επιδοτήσεις για την ενέργεια δεν είναι απαραίτητες, γιατί έχουν πέσει οι τιμές”. Επίσης, εξέφρασε την άποψη ότι μόνιμη λύση στο θέμα της ακρίβεια θα δώσουν οι πολιτικές κατά του πληθωρισμού που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι αυξήσεις στους μισθούς, τις οποίες στον ιδιωτικό τομέα θα φέρει - όπως είπε - η ανάπτυξη.
Τα νέα αναχώματα
Επανέλαβε ότι θα υπάρξει νέα αύξηση του κατώτατου μισθού, για τον οποίο μπορεί να παρέμβει η κυβέρνηση, το 2024, με στόχο να φτάσει τα 950 ευρώ μέχρι το τέλος της τετραετίας. Αλλά και ότι θα αυξηθούν ξανά οι συντάξεις από 1/1/24, ενώ στο τέλος του έτους θα δοθεί ξανά έκτακτη στήριξη στους χαμηλοσυνταξιούχους. Επανέλαβε επίσης τις δεσμεύσεις για νέο ενιαίο μισθολόγιο στο δημόσιο, ενώ προανήγγειλε ότι πριν τις διακοπές του Αυγούστου θα ψηφιστεί νέο φορολογικό νομοσχέδιο με τις δεσμεύσεις της τετραετίας. Ανέφερε μεταξύ άλλων ότι η αύξηση του αφορολόγητου για τις οικογένειες με δύο παιδιά θα ισχύσει από 1/1/24. Οι πολιτικές για τα τεκμήρια θα εφαρμοστούν από 1/1/25. Και η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος θα γίνει σταδιακά.
Σε άνοδο η χονδρική ρεύματος
Στο μεταξύ, στα 99,38 ευρώ/MWh διαμορφώθηκε η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (ΤΕΑ) της Αγοράς Επόμενης Ημέρας για αύριο 14/6/2023. Η υψηλότερη τιμή στη διάρκεια του 24ώρου διαμορφώθηκε στα 141,85 ευρώ/MWh ενώ το χαμηλό του 24ωρου διαμορφώθηκε στα 80,96 ευρώ/MWh. Η τιμή αυξήθηκε κατά 5% σε σχέση με την προηγούμενη ημέρα. Στο ενεργειακό μείγμα ο λιγνίτης κατέχει 9,1%, το φυσικό αέριο 45,9% τα υδροηλεκτρικά 6,1% οι εισαγωγές 8,4% και οι ανανεώσιμες 26,3%. Οι εξαγωγές διαμορφώθηκαν στις 11,341 MWh και οι εισαγωγές στις 11,663 MWh.
Με δεδομένη και την εξέλιξη των τιμών φυσικού αερίου, όπως φαίνεται η άνοδος της συμμετοχής του εν λόγω καυσίμου στο “μείγμα” παραγωγής ρεύματος έφερε αύξηση τιμών. Κάτι που ουσιαστικά τεκμηριώνει τις ανησυχίες αναλυτών, αλλά και παραγόντων της αγοράς, όπως του κ. Ευαγ. Μυτιληναίου, ότι η κρίση δεν έχει τελειώσει.
Συγκεκριμένα, η τιμή του TTF μετά το χαμηλό διετίας των 23 ευρώ/MWh που κατέγραψε στις αρχές Ιουνίου, έχει πάρει και πάλι την ανιούσα. Χθες το συμβόλαιο TTF Ιουλίου έκλεισε κοντά στα 35,7 ευρώ/MWh με άνοδο 15,1%, ενώ τα forward του Φθινοπώρου ξεκινούν από 37,9ευρώ/MWh για τον Σεπτέμβριο και αυξάνονται στα 41,5 ευρώ/MWh για τον Οκτώβριο, στα 49,8 ευρώ/MWhγια τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο προσεγγίζουν τα 52,9ευρώ/MWh.
Ουσιαστικά και χθες καταγράφηκε ένα “τίναγμα” τιμών, ανάλογο με την αύξηση, που σημειώθηκε την περασμένη Παρασκευή στο 25% περίπου. Πλέον, η εικόνα, είναι αντίστροφη με τον περασμένο μήνα, όπου οι τιμές “κουρεύτηκαν” σημαντικά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μπορεί στην Ελλάδα οι “δροσιές” να μειώνουν την κατανάλωση καθώς μειώνεται η χρήση κλιματισμού, ωστόσο στην Ευρώπη η αύξηση της θερμοκρασίας φέρνει άνοδο της κατανάλωσης και βέβαια των τιμών, όπως καταγράφηκε την Παρασκευή στις αγορές αερίου αλλά και στις χονδρεμπορικές ρεύματος με καταγραφές γύρω από τα 100 ευρώ/MWh σε Γερμανία, Γαλλία, Τσεχία κτλ.
Πάντως, η χθεσινή εκτίναξη των τιμών, σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, αποδίδεται και στη διακοπή λειτουργίας τριών ακόμη νορβηγικών μονάδων φυσικού αερίου, οι οποίες αναμένεται να παραμείνουν εκτός λειτουργίας έως τα μέσα Ιουλίου.
Πέρας των μέτρων
Υπενθυμίζεται, ότι στην Ελλάδα τα έκτακτα μέτρα έχουν λάβει μια μικρή παράταση έως το τέλος Σεπτεμβρίου, με απόφαση του απελθόντα υπουργού Ενέργειας Κώστα Σκρέκα. Στόχος της κίνησης αυτής ήταν ο νέος υπουργός Ενέργειας να έχει περιθώριο κινήσεων και να αποφασίσει εάν θα παραταθεί, θα καταργηθεί, ή θα τροποποιηθεί το πακέτο των έκτακτων μέτρων. Έτσι παρά το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή η αγορά φαίνεται να επανέρχεται στην προ κρίσης κανονικότητα, όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοιχτά.
Οι ισορροπίες με την αποθήκευση
Πάντως, χθες καταγράφηκε μια σχετική αποκλιμάκωση των τιμών αερίου στον δείκτη TTF σε ποσοστό περίπου 3%. Να σημειωθεί ότι τα επίπεδα αποθήκευσης στην Ασία, είναι πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο της συγκεκριμένης περιοχής, ξεπερνώντας πλέον το 70%, και εξακολουθούν να δίνουν ένα “ανάχωμα’ για τις τιμές την ώρα που η Ευρώπη προετοιμάζεται για την επερχόμενη περίοδο θέρμανσης. Παρόλα αυτά οι traders φαίνεται να προετοιμάζονται για την πιθανότητα ανόδου, με τιμές σχεδόν 25% υψηλότερες από ό,τι στην αρχή του μήνα. Μάλιστα, οι αναλυτές της Bernstein αναμένουν ότι η Ευρώπη θα εισέλθει στον επόμενο χειμώνα με τις αποθήκες φυσικού αερίου γεμάτες μέχρι το χείλος, αλλά θα πέσει στο 48% μέχρι το τέλος της σεζόν, κάπως κάτω από τα επίπεδα που παρατηρήθηκαν νωρίτερα φέτος. Οι αναλυτές της Citigroup Inc. – μεταξύ των πιο πτωτικών – δήλωσαν ότι αναμένουν ότι οι τιμές του τρίτου τριμήνου στην Ευρώπη και την Ασία θα είναι κατά μέσο όρο περίπου 50% κάτω από τα τρέχοντα επίπεδά τους. Η οικονομική αδυναμία στην Κίνα έχει προσθέσει στην εικόνα της υποτονικής ζήτησης, με την κυβέρνηση να σταθμίζει ένα ευρύ πακέτο μέτρων τόνωσης καθώς αυξάνεται η πίεση για την τόνωση της δραστηριότητας.
Οι λογαριασμοί από την 1η Οκτωβρίου
Στο φόντο αυτό η ΡΑΑΕΥ έσπευσε να θέσει σε δημόσια διαβούλευση μια σειρά από κανόνες στους προμηθευτές. Ειδικότερα προτείνει ένα νέο τύπο λογαριασμών μέσα από την επιβολή σειράς υποχρεωτικών μέτρων προς τους παρόχους, ζητώντας απαντήσεις μέχρι και την επόμενη Δευτέρα 19 Ιουνίου. Στο επίκεντρο της συζήτησης βέβαια είναι το τι θα γίνει με τη ρήτρα αναπροσαρμογής και το πώς δε θα υπάρξουν και πάλι φαινόμενα που υπηρξαν στο πρόσφατο παρελθόν, που θα οδηγήσουν σε νέες αναταράξεις.
Πάντως, από την 1η Οκτωβρίου, οι πολίτες θα βρεθούν μπροστά σε ένα νέο τοπίο στους λογαριασμούς ρεύματος. Αναλυτικά, δε, τα βασικότερα από τα μέτρα που περιλαμβάνονται στην διαβούλευση της ΡΑΑΕΥ είναι τα εξής:
Οι καταναλωτές έχουν δικαίωμα ελεύθερης επιλογής προμηθευτή. Η αλλαγή δεν επιφέρει οικονομική επιβάρυνση. Οι πάροχοι δεν επιτρέπεται να επιβάλλουν τέλος τερματισμού σύμβασης, σε όσους καταγγέλλουν οικειοθελώς συμβάσεις κυμαινόμενων τιμολογίων πριν τη λήξη της σύμβασης. Κάθε επιβολή ρήτρας πρόωρης αποχώρησης σε πρόγραμμα κυμαινόμενων τιμολογίων είναι καταχρηστική.
Τι ισχύει σε περίπτωση τροποποίησης όρων της σύμβασης που ήταν σε αναστολή, χωρίς όμως αλλαγές στην τιμολόγηση. Εάν επανέλθουν οι όροι των συμβάσεων που βρίσκονταν σε αναστολή χωρίς όμως να επέλθει ουδεμία τροποποίηση, είτε αυτών, είτε οποιουδήποτε άλλου όρου, οι προμηθευτές δεν οφείλουν να προβούν σε ουδεμία ενημέρωση των πελατών τους. Αυτοί θα τιμολογούνται με τον ίδιο τρόπο που τιμολογούνταν και πριν την 1η Αυγούστου 2022, δηλαδή πριν την θέσπιση των έκτακτων μέτρων.
Τι ισχύει σε περίπτωση τροποποίησης όρων της σύμβασης που ήταν σε αναστολή, με αλλαγές όμως στην τιμολόγηση. Εάν ο πελάτης έχει σύμβαση σε προϊόν που φέρει την ίδια ονομασία, όπως πριν την 1η Αυγούστου 2022, ωστόσο διαφέρουν οι τιμολογιακοί ή άλλοι βασικοί όροι, οι προμηθευτές οφείλουν να τον ενημερώσουν 60 ημέρες πριν την έναρξη ισχύος των αλλαγών. Δηλαδή το αργότερο μέχρι την 31η Ιουλίου 2023. Η επιστολή ενημέρωσης για την τροποποίηση των όρων πρέπει να είναι σε ξεχωριστό έγγραφο από εκείνο του λογαριασμού.
Τι ισχύει σε περίπτωση μετάπτωσης του πελάτη σε νέο προϊόν. Οι προμηθευτές οφείλουν να μεριμνήσουν για την έγκαιρη σύναψη σύμβασης με τον πελάτη. Παλαιότερα είχαν παρατηρηθεί περιπτώσεις που πελάτες είχαν υπαχθεί καταχρηστικά και μονομερώς, σε καινούριο ή διαφορετικό πρόγραμμα τιμολόγησης από αυτό που ήταν συμβεβλημένοι πριν τη θέσπιση των έκτακτων μέτρων.
Τι ισχύει για την αναγραφή στους λογαριασμούς των όρων εφαρμογής της ρήτρας αναπροσαρμογής. Οι μηχανισμοί αναπροσαρμογής θα πρέπει να αναγράφονται στο πεδίο των «Ανταγωνιστικών Χρεώσεων» του λογαριασμού. Εξυπακούεται ότι αυτοί πρέπει να αποτυπώνονται και στους όρους των συμβάσεων με τρόπο διαφανή, κατανοητό και ευχερώς επαληθεύσιμο. Η ΡΑΑΕΥ θα προβαίνει σε ελέγχους. Τα προγράμματα των εταιρειών θα αναρτώνται στην ιστοσελίδα της Αρχής καθώς και στο νέο Εργαλείο Σύγκρισης Τιμών.
Τέσσερις κατηγορίες τιμολογίων. Από την 1η Οκτωβρίου 2023 υφίστανται ξανά, όπως και πριν την εφαρμογή των έκτακτων μέτρων, τέσσερις κατηγορίες τιμολογίων:
Σταθερά τιμολόγια, τα οποία προσφέρουν μία σταθερή τιμή προμήθειας (€/KWh) για όλη την περίοδο ισχύος της σύμβασης προμήθειας.
Κυμαινόμενα τιμολόγια με ανακοίνωση τιμής την 1η κάθε μήνα. Η κυμαινόμενη τιμή προμήθειας (€/KWh) αφορά όλη την περίοδο ισχύος της σύμβασης, προκύπτει από υπολογιστικό τύπο (συνάρτηση) ο οποίος περιγράφεται στους όρους της σύμβασης προμήθειας και συνδέεται με δείκτες της χονδρεμπορικής αγοράς οι οποίοι εκκαθαρίζονται πριν την έναρξη του μήνα τιμολόγησης (της 1ης μέρας κάθε μήνα).
Κυμαινόμενα τιμολόγια με ανακοίνωση τιμής μετά τον μήνα εφαρμογής. Εδώ, η τιμή δημοσιοποιείται μετά την έναρξη του μήνα στον οποίο αφορά και επίσης συνδέεται με δείκτες της χονδρεμπορικής αγοράς οι οποίοι δεν εκκαθαρίζονται πριν την έναρξη του μήνα τιμολόγησης (της 1ης μέρας κάθε μήνα). Η τιμή ανακοινώνεται στην ιστοσελίδα του προμηθευτή το αργότερο έως και δύο μήνες μετά τον μήνα εφαρμογής τους. Πρακτικές επαναληπτικής έκδοσης λογαριασμών για την ίδια περίοδο (έναντι ή εκκαθαριστικών), διορθωτικών ή απολογιστικών, θεωρούνται καταχρηστικές.
Προϊόντα δυναμικής τιμολόγησης. Τιμολόγια με κυμαινόμενη τιμή προμήθειας που προσφέρονται σε καταναλωτές με εγκατεστημένο έξυπνο μετρητή.
7. Τι ισχύει με τα κυμαινόμενα τιμολόγια όπου η χρέωση προμήθειας διαμορφώνεται ευθέως βάσει μεγέθους της αγοράς (INDEXED Price Contracts).
Τα κυμαινόμενα τιμολόγια όπου η χρέωση προμήθειας διαμορφώνεται ευθέως βάσει μεγέθους της αγοράς δεν επιτρέπεται να περιλαμβάνουν κανέναν επιπρόσθετο μηχανισμό αναπροσαρμογής. Επίσης οι συντελεστές προσαύξησης «α» και «β» της ρήτρας αναπροσαρμογής ή/και της Χρέωσης Προμήθειας λαμβάνουν προκαθορισμένη και σταθερή τιμή. Αυτή θα αναφέρεται σαφώς στη Σύμβαση Προμήθειας και θα ισχύει καθ’ όλη τη διάρκειά της. Κάθε τροποποίησή τους προϋποθέτει την τήρηση των όρων της προγνωστοποίησης.
