Ο σταθμός πυρηνικής ενέργειας της Τουρκίας στο Ακούγιου βρίσκεται στην ατζέντα της σημερινής Συνόδου των Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ στο Λουξεμβούργο, της τελευταίας υπό την προεδρία της Σουηδίας (που θα δώσει τη σκυτάλη στην Ισπανία στο τέλος του μήνα). Σύμφωνα με πληροφορίες, το θέμα φέρνει στο «τραπέζι» των 27 η Κύπρος, η οποία φέρεται να ανησυχεί σφόδρα από την προβλεπόμενη θέση σε λειτουργία του σταθμού (που εγκαινιάστηκε στις 27 Απριλίου) αργότερα εντός του έτους.
Υπενθυμίζεται ότι η μονάδα κατασκευάζεται από την κρατική εταιρεία πυρηνικής ενέργειας της Ρωσίας Rosatom και είναι η πρώτη εκτός Ρωσίας στην οποία εφαρμόζεται το μοντέλο της Rosatom «Χτίζω-Κατέχω-Λειτουργώ» (Build- Own-Operate).
Σεισμογενές
Το Ακούγιου βρίσκεται πολύ κοντά όχι μόνο στην Κύπρο, αλλά και στο επίκεντρο του καταστροφικού σεισμού του περασμένου Φεβρουαρίου στην Τουρκία. «Κανένα από τα πάνω από 100 πυρηνικά εργοστάσια που λειτουργούν στην Ευρώπη δεν είναι τόσο κοντά σε ένα σεισμικό ρήγμα», επισημαίνεται σε non paper της Κύπρου που προειδοποιεί ότι «τυχόν ανθρωπογενές ή φυσικό συμβάν στο Ακούγιου θα μπορούσε να είχε τεράστιες επιπτώσεις στην Κύπρο και την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, με σοβαρές παρενέργειες στο περιβάλλον.
Με δεδομένο ότι η νομοθεσία της ΕΕ επιτάσσει ότι οι πυρηνικές εγκαταστάσεις πρέπει να σχεδιάζονται, να κατασκευάζονται και να τίθενται σε λειτουργία κατά τρόπο που να προλαμβάνονται τα ατυχήματα στο μέγιστο βαθμό (και όταν συμβαίνουν, να λαμβάνονται μέτρα για την άμβλυνση των συνεπειών), η Κύπρος τονίζει ότι η Τουρκία ως υποψήφια χώρα για ένταξη υποχρεούνται να ευθυγραμμιστεί με το κεκτημένο της ΕΕ για την πυρηνική ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της υποχρέωσης για διασυνοριακή συνεργασία.
Αυστηρός έλεγχος
Η Λευκωσία ζητά επίσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει πρωτοβουλίες για να διασφαλιστεί η στενή παρακολούθηση της εφαρμογής όλων των δοκιμών αντοχής, των προτεινόμενων μέτρων και των συστάσεων από την Τουρκία. Εισηγείται τέλος οι Βρυξέλλες να ζητήσουν πλήρη διαφάνεια από την Τουρκία όσον αφορά στο Ακούγιου για όλα τα άμεσα γειτονικά κράτη μέλη της ΕΕ, και να προτείνουν πρόσθετα μέτρα για να διασφαλιστεί ότι οι γειτονικές χώρες της ΕΕ παραμένουν προσηλωμένες στην πυρηνική ασφάλεια σύμφωνα με τα υψηλότερα διεθνή πρότυπα.
Η ελληνική πλευρά αναμένεται να τοποθετηθεί θετικά απέναντι στο αίτημα της Κύπρου. Σημειώνεται ότι εκτός από την Κύπρο και η Λιθουανία έχει θέσει θέμα για την επικείμενη έναρξη λειτουργίας του δεύτερου πυρηνικού σταθμού της Λευκορωσίας στο Οστραβετς, εγείροντας αντίστοιχους προβληματισμούς.
