Κομβική, γεμάτη ενεργειακές ειδήσεις, τόσο τοπικής, όσο και γεωπολιτικής εμβέλειας, θα είναι για την Κρήτη η τρέχουσα διετία, με καταλύτη την ηλεκτρική της διασύνδεση με την Αττική.
Το έργο αναμένεται να τεθεί σε εμπορική λειτουργία στα μέσα του 2025, που σημαίνει ότι το σύνολο των αναγκών του 5ου μεγαλύτερου νησιού στην Μεσόγειο, ειδικά κατά την τουριστική περίοδο, θα καλύπτεται από το ηπειρωτικό σύστημα.
Το είπε χθες ο διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μ.Μανουσάκης κατά τη συνάντηση του με τον περιφερειάρχη του νησιού, Στ. Αρναουτάκη, μεταφέροντας μια εικόνα μεγάλης προόδου των εργασιών και αναλύοντας τα επόμενα βήματα. Η κατασκευή αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέσα στη χρονιά, στα τέλη του 2024 πρόκειται να μπει στην πρίζα και στα μέσα της επόμενης χρονιάς να τεθεί σε εμπορική λειτουργίας.
Εφόσον τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα, η επόμενη χρονιά θα μπορούσε να αποτελέσει χρονιά - ορόσημο για τα ενεργειακά του νησιού με ένα από τα πιο ισχυρά αιολικά και ηλιακά δυναμικά σε όλη την Ευρώπη. Καταρχήν, η διασύνδεση Κρήτης - Αττικής θα ανοίξει το δρόμο για επενδύσεις πολλών εκατομμυρίων στις ΑΠΕ, αφού στο εξής η παραγόμενη ενέργεια του νησιού θα μεταφέρεται υποβρυχίως στο ηπειρωτικό σύστημα.
Στο παιχνίδι θα μπουν τα μεγάλα επενδυτικά σχέδια για πράσινες επενδύσεις στα κρητικά βουνά, όπου η μέση ταχύτητα του ανέμου ξεπερνά τα 8,5 μέτρα ανά δευτερόλεπτο και αποτελεί μια από τις καλύτερες αιολικές επιδόσεις στον κόσμο.
Σύμφωνα με το υπό επεξεργασία νέο Χωροταξικό των ΑΠΕ, στην Κρήτη περιλαμβάνονται για πρώτη φορά 13 δημοτικές ενότητες αιολικής προτεραιότητας στο Ηράκλειο, 2 στο Λασίθι, 3 στο Ρέθυμνο και 4 στα Χανιά.
Σαν μια μεγάλη «μπαταρία» με πράσινη ενέργεια, η Μεσαρά, τα κεντρικά και νότια δηλαδή της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου, περιλαμβάνει πληθώρα από δημοτικές ενότητες με περιοχές αιολικής προτεραιότητας.
Στην Κρήτη πάντα, παρ’ ότι είναι ένα σχέδιο που αφορά το τέλος της δεκαετίας, προβλέπονται οι περισσότερες δυνητικές θέσεις για θαλάσσια αιολικά πάρκα, με το εθνικό πρόγραμμα να προβλέπει ότι οι τρεις από τις δέκα υποψήφιες περιοχές που έχει συνολικά συμπεριλάβει για να αναπτυχθούν offshore, να αφορούν την Αν.Κρήτη. Είναι και ένας λόγος που έχουν προκληθεί αντιδράσεις στο νομό Λασιθίου παρ' ότι έχει εξηγηθεί επίμονα στην τοπική κοινωνία ότι τελικά θα επιλεγεί μια από τις τρεις υποψήφιες θέσεις και όχι όλες.
Στο μέτωπο των γεωπολιτικής σημασίας έργων, φέτος πρόκειται να μπει σε τροχιά υλοποίησης το εμβληματικό έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ με τις εργασίες κατασκευής για το πρώτο μέρος να αναμένεται να ξεκινήσουν εντός του 2024. Το κομμάτι της διασύνδεσης του Great Sea Interconnector που εκτείνεται από την Κρήτη ως την Κύπρο αποτελεί το ώριμο σκέλος του έργου που θα προχωρήσει άμεσα προς υλοποίηση. Όσο για το υπόλοιπο κομμάτι από την Κύπρο ως το Ισραήλ βρίσκεται σε διαδικασία ωρίμανσης.
Στα τέλη του 2024 αναμένεται η υπογραφή σύμβασης του ΑΔΜΗΕ με την Siemens, η οποία θα αναλάβει την κατασκευή των δύο σταθμών μετατροπής που χρειάζεται να κατασκευαστούν σε Κύπρο και Κρήτη. Σχετικά με τον ορίζοντα ολοκλήρωσης του έργου, ο κ. Μανουσάκης, είχε πρόσφατα αναφέρει το 2029, καθώς σε αντιστοιχία με την εμπειρία της ηλεκτρικής διασύνδεσης Αττικής – Κρήτης, από την λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης και την υπογραφή των συμβολαίων με την κατασκευάστρια εταιρεία μεσολαβεί ένα χρονικό διάστημα της τάξης των 4-5 ετών.
Στα καλώδια που θα διέρχονται από την Κρήτη και συγκεκριμένα από το Τυμπάκι, θα πρέπει να προσθέσει κανείς ένα ακόμη, την τηλεπικοινωνιακή διασύνδεση Ελλάδας - Αφρικής, με τη συμμετοχή πολλών εταιρειών μεταξύ των οποίων την Grid Telecom και την Telecom Egypt.
Κλείνοντας την αναφορά στην πολύ πλούσια ενεργειακή προοπτική που έχει το νησί, το 2025 αναμένεται ακόμη μια σημαντικού χαρακτήρα εξέλιξη, ναι μεν αρνητική για τους οπαδούς της πράσινης ανάπτυξης, ωστόσο ικανή να ενισχύσει την προσπάθεια της Ελλάδας να αυξήσει την ενεργειακή της ανεξαρτησία.
Στην περίπτωση των δύο θαλασσίων οικοπέδων της Κρήτης, στα νοτιοδυτικά (19.868 τ.χλμ) και στα νότια (20.058 τ.χλμ), η ελληνοαμερικανική κοινοπραξία Exxon Mobil - Helleniq Energy έχει βάλει στόχο η πρώτη ερευνητική γεώτρηση να γίνει φέτος ή το 2025 και η παραγωγή κοιτάσματος το 2027 ή και νωρίτερα.
Το είχε δηλώσει πέρυσι και ο αντιπροέδρος και επικεφαλής των δραστηριοτήτων της ExxonMobil, John Ardill στο S&P Global: «Μετά την ανακάλυψη του κοιτάσματος Γλαύκος το 2019 στην Κύπρο, η ExxonMobil ολοκλήρωσε τρισδιάστες σεισμικές έρευνες υπεράκτια της Κύπρου και δισδιάστατες σεισμικές έρευνες ανοικτά της Κρήτης», είπε προσθέτοντας ότι «σχεδιάζει γεώτρηση στην περιοχή στο τέλος του 2024 ή το 2025».
Εάν επιτευχθούν τα παραπάνω χρονοδιαγράμματα θα πρόκειται για μια από τις ταχύτερες επιδόσεις διεθνώς, από την ώρα έναρξης των σεισμικών έως την πρώτη παραγωγή, με το παγκόσμιο ρεκόρ (2,5 έτη) να κατέχει η ιταλική Eni στην περίπτωση του κοιτάσματος Ζορ στην Αίγυπτο.
