Αντιμέτωπη με καταγγελίες από ανταγωνιστές που απέτυχαν να κερδίσουν και με έρευνα από τις τσεχικές αρχές ανταγωνισμού, η νοτιοκορεατική εταιρεία Korea Hydro & Nuclear Power (KHNP) ίσως να μην είναι και τόσο σίγουρο ότι θα ολοκληρωθεί η υπογραφή της σύμβασης με τις τσεχικές αρχές και την κατασκευή νέων πυρηνικών αντιδραστήρων.
Μετά από ανακοίνωση της τσεχικής κυβέρνησης τον Ιούλιο, η KHNP αναδείχθηκε νικήτρια του διαγωνισμού για την κατασκευή νέων πυρηνικών αντιδραστήρων στο εργοστάσιο Dukovany. Η τσεχική κρατική εταιρεία ενέργειας ČEZ βρίσκεται τώρα σε διαπραγματεύσεις με την KHNP, με σχέδια για την οριστικοποίηση της σύμβασης έως τον Μάρτιο του 2025.
Ο πρώτος από τους δύο σχεδιαζόμενους αντιδραστήρες αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2036.
Αρχικά, η Westinghouse ήταν επίσης υποψήφια για το έργο, αλλά η προσφορά της δεν πληρούσε τα κριτήρια του διαγωνισμού, με αποτέλεσμα η τσεχική κυβέρνηση να την αποκλείσει από την επόμενη φάση. Έτσι, έμειναν η γαλλική EDF και η KHNP στο διαγωνισμό, με τη νοτιοκορεατική εταιρεία να αναδεικνύεται τελικά πρώτη.
Σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Yonhap, ένας Τσέχος ειδικός απεσταλμένος θα επισκεφθεί τη Νότια Κορέα στις αρχές του μήνα για να διερευνήσει τις δυνατότητες βιομηχανικής συνεργασίας μετά την επιλογή της KHNP ως προτιμώμενου πλειοδότη.
Η τσεχική αντιπροσωπεία, η οποία αναμένεται στη Νότια Κορέα από τις 3 έως τις 6 Σεπτεμβρίου, σχεδιάζει να συναντηθεί με κορυφαίους αξιωματούχους και να επισκεφθεί σημαντικά ιδρύματα. Επιπλέον, το τσεχικό υπουργείο Εξωτερικών επιβεβαίωσε στο Euractiv ότι αρκετές άλλες αντιπροσωπείες, συμπεριλαμβανομένης μιας με επικεφαλής τον υπουργό Εξωτερικών Jan Lipavský (Πειρατές, Πράσινοι), θα επισκεφθούν τη Νότια Κορέα από τις 8 έως τις 10 Σεπτεμβρίου.
Προκλήσεις για την υποψηφιότητα της KHNP
Μετά την ανακοίνωση των αποκλειστικών διαπραγματεύσεων μεταξύ των Τσέχων και των Νοτιοκορεατών, οι δύο άλλοι πλειοδότες που δεν κατάφεραν να κερδίσουν το διαγωνισμό, η Westinghouse και η EDF, υπέβαλαν καταγγελίες στο τσεχικό Γραφείο Καταπολέμησης του Μονοπωλίου UOHS.
Την Τρίτη 3 Σεπτεμβρίου, η UOHS κίνησε επίσημη διαδικασία, χωρίς να δώσει λεπτομέρειες σχετικά με το πόσο καιρό θα διαρκέσει η διαδικασία.
Η αμερικανική εταιρεία έχει καταθέσει προσφυγή υποστηρίζοντας ότι η χρήση από την KHNP της τεχνολογίας πυρηνικού σταθμού «AP-1000», η οποία έχει αδειοδοτηθεί από την Westinghouse, απαιτεί άδεια της αμερικανικής κυβέρνησης για την εξαγωγή.
Επιπλέον, «μόνο η Westinghouse έχει το νόμιμο δικαίωμα να λάβει την απαιτούμενη έγκριση από την κυβέρνηση των ΗΠΑ για την εξαγωγή της τεχνολογίας της», αναφέρει η αμερικανική εταιρεία.
Από την άλλη πλευρά, η EDF «επιδιώκει να διασφαλίσει ότι η διαγωνιστική διαδικασία τηρεί τις αρχές του δίκαιου εμπορίου και της διαφάνειας». Υποστηρίζουν ότι η χαμηλή προσφορά της KHNP (8,65 δισ. δολάρια ΗΠΑ) για έναν αντιδραστήρα θα μπορούσε να σημαίνει ότι η κυβέρνηση της Νότιας Κορέας θα στήριζε άμεσα το έργο σε περίπτωση υπέρβασης του κόστους.
Ο Maxence Cordiez, πυρηνικός μηχανικός και συνεργάτης ενέργειας του γαλλικού think tank Institut Montaigne, σημείωσε στο X ότι ο κίνδυνος υπέρβασης του κόστους του έργου είναι πραγματικός.
Ο Cordiez ανέφερε ότι ο APR-1000 δεν έχει ακόμη πιστοποιηθεί στην Τσεχική Δημοκρατία και ότι η KHNP δεν έχει αποδεδειγμένη πορεία κερδοφορίας με μια τέτοια τεχνολογία.
Η συζήτηση για την εξαίρεση της ασφάλειας
Η ČEZ, ωστόσο, υποστηρίζει ότι οι αντιρρήσεις της Westinghouse είναι αβάσιμες. «Η διαδικασία του διαγωνισμού διεξάγεται στο πλαίσιο μιας εξαίρεσης ασφαλείας», δήλωσε ο εκπρόσωπος της ČEZ Ladislav Kříž στο Τσεχικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Η εξαίρεση αυτή επιτρέπει στις αρχές να παρεκκλίνουν από τους συνήθεις κανόνες σύναψης δημοσίων συμβάσεων εάν υπάρχουν επιπτώσεις στην ασφάλεια. Η ČEZ υποστηρίζει ότι αυτό τους επιτρέπει να παρακάμπτουν τον τσεχικό νόμο περί δημοσίων συμβάσεων και ότι «ο προσφέρων δεν μπορεί να προσβάλει τη διαδικασία ενώπιον της αντιμονοπωλιακής υπηρεσίας», κατέληξε ο Kříž.
