Τον κώδωνα του κινδύνου για επιβράδυνση του κλάδου φωτοβολταϊκών στην Ευρώπη μετά την εκρηκτική ανάπτυξη των τελευταίων χρόνων έκρουσε η CEO του Solar Europe (του ευρωπαϊκού λόμπι του κλάδου, στην προεδρία του οποίου βρίσκεται ο επικεφαλής της Principia Αριστοτέλης Χαντάβας) , Walburga Helmetsberger. Ο λόγος για την εξέλιξη αυτή είναι η τάση για «φρένο» στις επενδύσεις σε νέα φωτοβολταϊκά projects, λόγω της μείωσης της κερδοφορίας των μονάδων εξαιτίας της επέκτασης και έντασης του φαινομένου των αρνητικών τιμών στα χρηματιστήρια ενέργειας, σε συνδυασμό με την βραδεία πρόοδο του εγχειρήματος του εξηλεκτρισμού, που «μεταφράζεται» σε μικρότερη ζήτηση για ρεύμα σε σχέση με τους αρχικούς σχεδιασμούς.
Όπως εξήγησε η κ.Helmetsberger, οι εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών «έτρεξαν» με ρυθμό 50% την τελευταία τριετία, με όλη τη νέα ισχύ που μπήκε στο σύστημα να συμπιέζει τις τιμές κατά τις περιόδους αυξημένης φωτοβολταϊκής παραγωγής, ιδίως σε συνθήκες χαμηλής ζήτησης. Το φαινόμενο αυτό παρατηρήθηκε και στην Ελλάδα, όπου σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων του κλάδου, φέτος αναμένεται να μπουν στην πρίζα περί τα 2,5 GW νέων φωτοβολταϊκών φέτος (έναντι 1,5 GW που ηλεκτρίστηκαν το 2023), «γράφοντας» νέο ιστορικό ρεκόρ. Ασφαλώς, η εξέλιξη αυτή συνοδεύεται και από αύξηση των περικοπών πράσινης ενέργειας. Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Green Tank για το δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2024 «πετάχτηκαν στα σκουπίδια» 814 Γιγαβατώρες (ή 3,7% της συνολικά παραγόμενης ενέργειας από ΑΠΕ), ισχύς σχεδόν τετραπλάσια σε σχέση με ολόκληρο το 2023, κατά το οποία κόπηκαν από την παραγωγή ΑΠΕ 223 Γιγαβατώρες.
«Θα συνεχίσουμε να αναπτυσσόμαστε, αλλά όχι τόσο όσο γρήγορα όσο τα τελευταία χρόνια», δήλωσε η CEO της Solar Europe μιλώντας σε εκδήλωση στην Ιταλία «Φέτος οι αρνητικές τιμές χτυπάνε ρεκόρ σε όλη την Ευρώπη και αυτό εξελίσσεται σε εντεινόμενη εστία προβληματισμού, καθώς τα λεγόμενα capture rates (οι ωριαίες τιμές αποζημίωσης) επιδεινώνονται για τους επενδυτές. Η ίδια πρόσθεσε ότι ο εξηλεκτρισμός του κλάδου προχωρά με βραδύτερους ρυθμούς σε σχέση με τις προβλέψεις (με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις υποθέσεις αύξησης της ζήτησης για ρεύμα) και κινείται πολύ πιο κάτω από τον στόχο του 35% για το 2030.
Η Solar Europe εκτιμά ότι η φωτοβολταϊκή ισχύς στην Ευρώπη θα αυξηθεί φέτος κατά 62 GW, κατά 84 MW το 2026 και κατά 93 GW το 2027.
«Πρέπει να προχωρήσουμε γρήγορα με τον εξηλεκτρισμό της θέρμανσης, της ψύξης, των μεταφορών και πάνω από όλα της βιομηχανίας» είπε η κ. Helmetsberger τη στιγμή που τα περισσότερα στοιχεία παραπέμπουν σε «αντίξοους ανέμους» για την ηλεκτροκίνηση και τις αντλίες θερμότητες, ενώ στην βιομηχανία επιβεβαιώνεται το λεγόμενο “hard to abate”, το ότι δηλαδή ο εξηλεκτρισμός των διεργασιών στους περισσότερους κλάδους είναι εξαιρετικά δύσκολη και κοστοβόρα υπόθεση.
Κι ενώ το μεγάλο στοίχημα είναι ο εξηλεκτρισμός των βιομηχανιών, η ζήτηση για ηλεκτρισμό από τον κλάδο έχει υποχωρήσει κατά 7% την τελευταία διετία σημείωσε η κ. Helmetsberger, επικαλούμενη στοιχεία από τη Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η ίδια τόνισε ότι τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας (μπαταρίες) και οι μηχανισμοί απόκρισης στη ζήτηση θα μπορούσαν να αμβλύνουν τον ¨κανιβαλισμό» του κλάδου και να μειώσουν τα κόστη στο ενεργειακό σύστημα της Ευρώπης κατά 30 δις. ευρώ έως το τέλος της δεκαετίας και κατά 160 δις. ευρώ έως το 2040.
Τι γίνεται στην Ελλάδα
Τούτων λεχθέντων, παράγοντες του κλάδου φωτοβολταϊκών (ΣΠΕΦ) κάνουν λόγο για ανάγκη ανάσχεσης του υπερβολικού επενδυτικού ενδιαφέροντος στα φωτοβολταϊκά, ζητώντας μεταξύ άλλων την αναστολή της υποδοχής νέων αιτήσεων και της έκδοσης νέων Οριστικών Προσφορών Σύνδεσης (ΟΠΣ) έργων ΑΠΕ και ιδίως φωτοβολταϊκών, αίτημα στο οποίο πάντως δεν τείνει «ευήκοον ους» η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ. Εχει επίσης προταθεί να εξεταστεί η δυνατότητα για μετατροπή εκδοθέντων ΟΠΣ σταθμών ΑΠΕ που δεν έχει ξεκινήσει ακόμη η κατασκευή τους, σε ΟΠΣ αποκλειστικά stand alone σταθμών αποθήκευσης με μπαταρία, ώστε να αποφορτιστεί το πρόβλημα και να δρομολογηθούν επενδύσεις επωφελέστερες για το ηλεκτρικό σύστημα αλλά και τους επενδυτές.
Την ίδια στιγμή, το νέο πλαίσιο που θα καταστήσει πιο «συντεταγμένες» τις περικοπές και αναμένεται να τεθεί σε ισχύ εντός του 2025 προσδοκάται να αμβλύνει τις πιέσεις στον κλάδο που αναμένονται έντονες την επόμενη διετία, έως ότου αποκτήσουν κρίσιμο μέγεθος οι μονάδες αποθήκευσης. Το ΥΠΕΝ προωθεί με διάφορους τρόπους την εγκατάσταση μπαταριών σε νέα και υφιστάμενα φωτοβολταϊκά, ενώ προωθεί -στο ερανιστικό νομοσχέδιο που θα έρθει σύντομα προς διαβούλευση- και το πλαίσιο για τους ευέλικτους όρους σύνδεσης που θα προβλέπουν την χορήγηση μικρότερης ισχύος από την ονομαστική. Προβληματισμό προκαλεί πάντως στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ ο αργός ρυθμός εγκατάστασης συστημάτων τηλεχειρισμού (set point) στα φωτοβολταϊκά που είναι συνδεδεμένα στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ, καθώς αυτό σημαίνει ότι εξακολουθούν να επωμίζονται το βάρος των περικοπών τα μεγάλα έργα που είναι συνδεδεμένα στην υψηλή και την υπερυψηλή τάση.
