Η αιολική ενέργεια είναι ένα από τα βασικά εργαλεία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής η οποία συνιστά τη μεγαλύτερη απειλή για τα ζώα και τα πουλιά. Για αυτό η αιολική ενέργεια αποτελεί σπουδαίο μέσο για την προστασία της βιοποικιλότητας. Αυτό το μήνυμα εξέπεμψε η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας ΕΛΕΤΑΕΝ στην Ημερίδα που οργάνωσε με θέμα «Η αιολική ενέργεια στο θεσμικό πλαίσιο για τη Βιοποικιλότητα», την 8 Μαρτίου 2023.
Στην Ελλάδα υπάρχει σαφής συσχέτιση τριών παραμέτρων: του αιολικού δυναμικού, του υψομέτρου και του δικτύου Natura. Όσο αυξάνει το υψόμετρο μιας θέσης, τόσο αυξάνει η πιθανότητα να υπάρχει υψηλό αιολικό και η θέση να βρίσκεται εντός περιοχής Natura. Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία που παρουσίασε η ΕΛΕΤΑΕΝ κατά τη διάρκεια της Ημερίδας.
Αξιοποίηση κατά προτεραιότητα των θέσεων με καλό αιολικό δυναμικό, σημαίνει πιο πολλή, καθαρή ενέργεια με λιγότερες συνολικά ανεμογεννήτριες, με ακόμα χαμηλότερο κόστος για τον καταναλωτή και με μικρότερη κατάληψη εδάφους. Για αυτό, η βασική θέση που διατύπωσε η ΕΛΕΤΑΕΝ στην Ημερίδα είναι ότι μια πρόταση για νέο αιολικό πάρκο πρέπει να αξιολογείται κατά περίπτωση και εάν αποδεικνύεται με βάση συγκεκριμένα και επιστημονικά δεδομένα ότι θα υπάρχουν σημαντικές αρνητικές, μη αναστρέψιμες, επιπτώσεις - που δεν μπορεί να μετριασθούν ή να αντισταθμιστούν - σε κάποιο προστατευόμενο αντικείμενο υψηλής αξίας, τότε η συγκεκριμένη αίτηση θα πρέπει να απορρίπτεται. Η απόρριψη όμως δεν μπορεί να βασίζεται σε γενικές πιθανολογήσεις που δεν υποστηρίζονται από ειδικά στοιχεία για την συγκεκριμένη κάθε φορά πρόταση επένδυσης, ούτε μπορεί να γίνεται χωρίς καν εξέταση της πρότασης. Για αυτό δεν είναι ορθό να ορίζονται εκτεταμένες, a-priori, ζώνες αποκλεισμού μέσω γενικών μελετών, όπως είναι οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες.
Οι επιπτώσεις πρέπει επίσης να σταθμίζονται σε σχέση με το υπέρτατο δημόσιο συμφέρον που -κατά την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία- υπηρετούν τα αιολικά πάρκα. Αυτό το συμφέρον περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
- την ενίσχυση της εθνικής ανεξαρτησίας και της δημόσιας ασφάλειας μέσω της ενεργειακής ανεξαρτησίας,
- την παροχή φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας,
- τη βελτίωση της υγείας και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής προς όφελος των ανθρώπων και της βιοποικιλότητας.
Προϋπόθεση είναι η ορθή χωροθέτηση, τα επαρκή μέτρα μετριασμού ή αντιστάθμιση και το αυστηρό, δίκαιο, διαφανές και αξιόπιστο θεσμικό πλαίσιο για την περιβαλλοντική αδειοδότηση.
Η Ημερίδα της ΕΛΕΤΑΕΝ
Κατά την έναρξη της Ημερίδας πραγματοποιήθηκαν τρεις συζητήσεις για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του Γενικού Διευθυντή της ΕΛΕΤΑΕΝ κ. Παναγιώτη Παπασταματίου με τον κ. Πέτρο Βαρελίδη, Γενικό Γραμματέα Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του ΥΠΕΝ, τον κ. Σωκράτη Φάμελλο, Βουλευτή Τομεάρχη Περιβάλλοντος και Ενέργειας ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ και τον κ. Χάρη Δούκα, Αν. Καθηγητή ΕΜΠ - Τομεάρχη Ενέργειας ΠΑΣΟΚ. Οι συνομιλητές παρουσίασαν ευσύνοπτα τις θέσεις της Κυβέρνησης και των κομμάτων τους για την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας, την προστασία του περιβάλλοντος, το ρόλο και τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών και τις τελευταίες θεσμικές εξελίξεις σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Τα videos των συζητήσεων θα αναρτηθούν τις επόμενες ημέρες στο δικτυακό τόπο της ΕΛΕΤΑΕΝ.
Παρά τις διαφορετικές αντιλήψεις των κομμάτων για τις πολιτικές, τους όρους και τα μέτρα που πρέπει να ακολουθηθούν -εύλογες και αναγκαίες στη Δημοκρατία- κοινή συνισταμένη των συζητήσεων ήταν ότι η αναγκαιότητα για την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας, και γενικά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αναγνωρίζεται διακομματικά. Ειδικά τα χερσαία αιολικά πάρκα προσφέρουν σήμερα πολύ φθηνή ενέργεια και σημαντικά τεχνικά πλεονεκτήματα που ευνοούν την οικονομικότητα του συνολικού ενεργειακού μας συστήματος.
Παρεμβάσεις έκαναν ο κ. Γιάννης Γιαρέντης, Πρόεδρος και Δ/νων Σύμβουλος ΔΑΠΕΕΠ και ο κ. Μιχάλης Βερροιόπουλος, ΓΔ Ανάπτυξης της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή εκπροσωπώντας τον Πρόεδρο του ΕΣΗΑΠΕ.
Ο κ. Γιαρέντης υπογράμμισε ότι η συμβολή των Α.Π.Ε. και κυρίως της αιολικής ενέργειας ήταν η μέγιστη στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ), που αποτελεί τον μοχλό επιδοτήσεων των λογαριασμών ρεύματος και ενίσχυσης της κοινωνίας για την ανάσχεση των συνεπειών της ενεργειακής κρίσης. Ειδικά για την κοινωνική αποδοχή των Α.Π.Ε. επεσήμανε την ανάγκη να εισαχθούν στα σχολεία ζητήματα που στοχεύουν στην ενημέρωση, εκμάθηση και προώθηση των αρχών της βιωσιμότητας και των Α.Π.Ε. στους μαθητές.
Ο κ. Βερροιόπουλος αναφέρθηκε στη σημασία των αιολικών για το ενεργειακό μέλλον της χώρας μας. Η αιολική ενέργεια χαρακτηρίζεται από πληθώρα πλεονεκτημάτων και χρειάζεται εκ μέρους της Πολιτείας μια σωστή ισορροπία ανάμεσα στην ανάπτυξή της και τη βιοποικιλότητα ως προς το σχεδιασμό των έργων. Παράλληλα, εκτίμησε ότι τα αιολικά και τα φωτοβολταϊκά θα είναι στο εξής οι δύο βασικοί πυλώνες του ενεργειακού μας συστήματος.
Στην επόμενη συνεδρία της Ημερίδας συμμετείχαν ο κ. Ηλίας Ευθυμιόπουλος, Γενικός Διευθυντής Clima21, πρ. Υφυπουργός, ο κ. Γιάννης Μητσόπουλος, Γενικός Διευθυντής ΟΦΥΠΕΚΑ, η κ. Σύλβια Ζακκάκ από τη Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Δέλτα Έβρου και Δαδιάς του ΟΦΥΠΕΚΑ, ο κ. Γιάννης Λαϊνάς, στέλεχος του Τομέα Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος και Ρυθμιστικών Πολιτικών του ΣΕΒ και ο κ. Βαγγέλης Παππάς, Βιολόγος, από την εταιρεία ΟIKOM ΕΠΕ.
Συζητήθηκαν το πλέγμα της νομοθεσίας για την προστασία της βιοποικιλότητας και την περιβαλλοντική αδειοδότηση και πώς αυτό θα διασφαλίζει την ενδελεχή αξιολόγηση των επιπτώσεων ενός αιολικού πάρκου εντός περιοχών Natura. Ειδικές αναφορές έγιναν στην εφαρμογή της Οδηγίας Natura και ειδικά του άρθρου 6 και στο ρόλο που πρέπει να επιτελούν οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες και στα Σχέδια Διαχείρισης.
Η τελευταία συνεδρία ασχολήθηκε με τη σχέση αιολικών πάρκων και βιοποικιλότητας και τη συντόνισε ο κ. Ανδρέας Βλαμάκης, Φυσικός - Περιβαλλοντολόγος. Συμμετείχαν ο κ. Paulo Eduardo Cardoso, Βιολόγος, Bioinsight & ECOA, ο κ. Σπύρος Κουβέλης, Διευθυντής EPLO ISD, πρ. Υφυπουργός, ο κ. Maxim Oilic, Εκπρόσωπος της ευρωπαϊκής ένωσης αιολικής ενέργειας WindEurope και ο κ. Γιώργος Βαβίζος, Βιολόγος, Διευθυντής Εταιρείας Μελετών ECO Consultants A.E.
Παρουσιάστηκε η περίπτωση της Πορτογαλίας που εμφανίζει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τη χώρα μας. Συζητήθηκε επίσης η Ευρωπαϊκή εμπειρία σε θέματα όπως: οι σχετικές τεχνικές λύσεις, τα θεσμικά ζητήματα για τη σχέση αιολικής ενέργειας και περιοχών Natura στην ΕΕ, η χαρτογράφηση περιοχών ευαισθησίας και η διαφοροποίησή τους από τις ζώνες αποκλεισμού, ο ρόλος της MΠΕ για αιολικό έργο σε περιοχή Natura, το REPowerEU και οι σχετικές προτάσεις του.
