Κίνητρα για πραγματοποίηση επενδύσεων που έχουν αναπτυξιακό χαρακτήρα και συμβάλλουν στην αντιμετώπιση σύγχρονων προκλήσεων όπως η ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, η ενεργειακή ασφάλεια, η οικονομική ανθεκτικότητα, η κοινωνική συνοχή και η άμυνα δίνει το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας με βάση όσα ανέφερε στη Βουλή, την Πέμπτη ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης. Αυτό, όπως είπε, ο υπουργός, ο οποίος ενημέρωσε τα μέλη των Διαρκών Επιτροπών Ευρωπαϊκών και Οικονομικών Υποθέσεων για την πορεία της διαπραγμάτευσης, που αφορά στη μεταρρύθμιση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν σημαίνει πλήρη εξαίρεσή τους από τον υπολογισμό του ελλείμματος και του χρέους.
Κι αυτό την ώρα που ενόψει ευρωεκλογών το όλο ζήτημα της “πράσινης ρότας” της ΕΕ και του στόχου να καταστεί μια “πράσινη νησίδα” τίθεται επιτακτικά επί τάπητος.
Χαρακτηριστικά, με βάση όσα είπε στη Βουλή ο κ. Χατζηδάκης, κράτη που δεσμεύονται να πραγματοποιήσουν ένα σύνολο μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων θα μπορούν να αιτηθούν μεγαλύτερη περίοδο προσαρμογής. «Μιλάμε για επενδύσεις που πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις και συμβάλουν στη γενικότερη μεταρρυθμιστική προσπάθεια της χώρας. Δεν θα μπορούμε δηλαδή να βαφτίζουμε – κατά την γνωστή πρακτική – την οποιαδήποτε δαπάνη «επένδυση» για να πετύχουμε μεγαλύτερη περίοδο προσαρμογής», διευκρίνισε ο κ. Χατζηδάκης δίνοντας το στίγμα της δημοσιονομικής πορείας της χώρας, το επόμενο διάστημα, που ένεκα του πληθωρισμού, της κλιματικής αλλαγής, αλλά και των προκλήσεων που θέτει η "πράσινη" μετάβαση έχει πολλές απρόβλεπτες στροφές.
Αυτά εγγράφονται πάνω στον “καμβά” που θέτει το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας, που αναμένεται να εφαρμοστεί πλήρως από το επόμενο έτος κι όπου βέβαια το “ζωνάρι” σφίγγει και πλέον οι όποιες έκτακτες παρεμβάσεις θα είναι περιορισμένες καθώς στόχος είναι η τήρηση του “σεναρίου” βιωσιμότητας του χρέους με διοχέτευση των όποιων υπερεισπράξεων στη μείωση του χρέους. Σημειώνεται ότι με βάση τη συμφωνία του 2018 θα πρέπει ο ρυθμός ανάπτυξης να είναι πάνω από 2% και το πρωτογενές πλεόνασμα επίσης πάνω από 2% ώστε να βγαίνει η “εξίσωση”.
Όπως αναφέρεται, επίσης, μετά και τις τελευταίες συζητήσεις στο πλαίσιο της ΕΕ ο ρυθμός αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών, αν και ακόμη το νέο σύμφωνο δεν έχει “κλειδώσει”, δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το πλαφόν του 2,6% πιθανότατα που θα τεθεί. Μόνο στην περίπτωση που οι δαπάνες συγκρατηθούν χαμηλότερα από αυτό το όριο θα δημιουργείται ταμειακός χώρος για παροχές. «Χειρότερη εκτέλεση επί του στόχου δαπανών θα αφαιρεί χώρο από τα επόμενα έτη. Και στην περίπτωση υπέρβασης του στόχου κατά ποσοστό που ξεπερνά το 0,3% του ΑΕΠ για ένα έτος ή 0,6% σωρευτικά, η Ε.Ε. θα μπορεί να θέσει το κράτος μέλος σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος» ανέφερε χαρακτηριστικά στη Βουλή την Πέμπτη ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης ο οποίος ενημέρωσε τα μέλη των Διαρκών Επιτροπών Ευρωπαϊκών και Οικονομικών Υποθέσεων για την πορεία της διαπραγμάτευσης, που αφορά στη μεταρρύθμιση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δίνοντας το στίγμα.
Πάντως τυχόν άλλες δημοσιονομικές παρεμβάσεις σε βάθος τετραετίας και εναλλακτικά μακροοικονομικά σενάρια, θα καταγραφούν οριστικά το Φθινόπωρο, οπότε όλα τα κράτη- μέλη, θα πρέπει να υποβάλουν Μεσοπρόθεσμο Σχέδιο με βάση τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες και τις συγκεκριμένες κατευθύνσεις που θα δώσει τον Ιούνιο, σε κάθε κυβέρνηση, η Κομισιόν. Να σημειωθεί ότι κρίσιμος μήνας για το στίγμα της μακροοικονομικής πορείας της χώρας είναι ο Απρίλιος καθώς στις 22 του μήνα η Eurostat θα σφραγίσει το ύψος του πλεονάσματος του 2023 και έτσι θα φανεί ο διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος για τυχόν έκτακτες κινήσεις (κλίμα, ακριβεια κτλ), ενώ στις 30 Απριλίου θα υποβληθεί το Πρόγραμμα Σταθερότητας, όπου θα καταγραφούν οι αναθεωρημένοι στόχοι για το ΑΕΠ για την περίοδο 2023- 2025.
Χαρακτηριστικά, με βάση όσα ανέφερε ο κ. Χατζηδάκης οι νέοι κανόνες οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, που τίθενται από φέτος σε ισχύ, αποτελούν θετική εξέλιξη για την Ελλάδα, καθώς ικανοποιούν διαχρονικές επιδιώξεις της χώρας -όπως η ειδική μεταχείριση των αμυντικών δαπανών κατά τον υπολογισμό του ελλείμματος- και εξασφαλίζουν ότι η δημοσιονομική σταθερότητα δεν θα υπονομεύει την ανάπτυξη. Ωστόσο, όπως τόνισε, ανεξαρτήτως των νέων κανόνων η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να συνεχίζει να πορεύεται στο δρόμο της δημοσιονομικής υπευθυνότητας, γιατί θέλουμε να προχωρήσουμε μπροστά σε ένα δρόμο που θα συνοδεύεται από την εμπιστοσύνη των αγορών, των επενδυτών και των οίκων αξιολόγησης και γιατί οι θυσίες των πολιτών τα προηγούμενα χρόνια δεν πρέπει να πάνε χαμένες.
Το μήνυμα Χατζηδάκη
Σύμφωνα με όσα επίσης επεσήμανε στη Βουλή ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, ο οποίος ενημέρωσε τα μέλη των Διαρκών Επιτροπών Ευρωπαϊκών και Οικονομικών Υποθέσεων για την πορεία της διαπραγμάτευσης, που αφορά στη μεταρρύθμιση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι νέοι κανόνες φαίνεται πως έχουν ήδη συμφωνηθεί μεταξύ του Συμβουλίου των Υπουργών και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και απομένει η τυπική ψήφισή τους από την ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εντός του Απριλίου.
Αυτό σημαίνει ότι οι εθνικοί προϋπολογισμοί του 2025 θα διέπονται από το νέο πλαίσιο, που αντικαθιστά τους κανόνες που ισχύουν σήμερα, η εφαρμογή των οποίων, όπως εξήγησε ο κ. Χατζηδάκης, θα έθετε πολύ υψηλές και μη ρεαλιστικές απαιτήσεις μείωσης του δημοσίου χρέους για αρκετά κράτη μέλη – ενδεικτικά για την Ελλάδα θα σήμαινε ετήσια μείωση του χρέους κατά 4,5%-5% τα επόμενα χρόνια.
Παράλληλα, τόνισε, η νέα κατάσταση που διαμορφώθηκε μετά την πανδημία και την εισβολή στην Ουκρανία, η διπλή πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, η ανάγκη κάλυψης του διευρυνόμενου χάσματος ανταγωνιστικότητας με άλλες μεγάλες οικονομίες επέβαλαν να δούμε το θέμα των αμυντικών δαπανών και των δημοσίων επενδύσεων με διαφορετικό μάτι.
Σύμφωνα με το ΥΠΕΘΟ, η ελληνική θέση στη διαπραγμάτευση βασίστηκε στην παραδοχή ότι οι στόχοι της δημοσιονομικής σταθερότητας και της οικονομικής ανάπτυξης είναι αλληλένδετοι και συμπληρωματικοί. «Επιδιώξαμε μια συμφωνία που να διασφαλίζει τον περιορισμό των ελλειμμάτων και του δημόσιου χρέους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, χωρίς όμως να θέτει υπέρμετρους και άκαμπτους περιορισμούς, που θα απειλούσαν την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας και πιθανώς θα έβλαπταν τη μακροχρόνια ανάπτυξη. Είπαμε: Ναι σε ξεκάθαρους και σοβαρούς δημοσιονομικούς κανόνες, όχι σε ζουρλομανδύα», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Χατζηδάκης.
Με το νέο πλαίσιο, οι βασικές προβλέψεις για το δημοσιονομικό έλλειμμα (3% του ΑΕΠ) και το δημόσιο χρέος (60% του ΑΕΠ) παραμένουν αμετάβλητες, ωστόσο επέρχονται σημαντικές αλλαγές στο προληπτικό και το διορθωτικό σκέλος.
Επίσης με το νέο Σύμφωνο, με βάση το ΥΠΕΘΟ, καθίστανται πιο ξεκάθαρες οι προϋποθέσεις και οι διαδικασίες ενεργοποίησης της «γενικής ρήτρας διαφυγής», όπως αυτή που εφαρμόστηκε κατά την περίοδο της πανδημίας. Παράλληλα θεσπίζεται και μια νέα «ειδική εθνική ρήτρα», την οποία θα μπορούν να επικαλεστούν οι εθνικές κυβερνήσεις όταν αντιμετωπίζουν εξαιρετικές περιστάσεις, που βρίσκονται εκτός του ελέγχου τους και έχουν σημαντική επίπτωση στα δημόσια οικονομικά τους.
Ο κ. Χατζηδάκης υπογράμμισε ότι χρειάζεται να γίνει ακόμη πολλή δουλειά στην ΕΕ, πέρα από την οικονομική διακυβέρνηση, σε θέματα όπως η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης και της ένωσης κεφαλαιαγορών, η εμβάθυνση της Ενιαίας Αγοράς, το Ευρωπαϊκό Επενδυτικό Ταμείο για την ενίσχυση της καινοτομίας, η ευρωπαϊκή πολιτική προμήθειών με βάση τις κοινές προμήθειες που έγιναν πρόσφατα για τα εμβόλια και το φυσικό αέριο.
Το μήνυμα της βιομηχανίας
Να σημειωθεί ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι εστιάζουν στο θέμα με αιχμή και τα θέματα ανταγωνιστικότητας της ΕΕ. “Να παίξουμε λιγότερα αθώα με τον υπόλοιπο κόσμο στην πράσινη μετάβαση” τόνισε με νόημα την περασμένη Τρίτη στο περιθώριο της εκδήλωσης εγκαινίων της επένδυσης ύψους 26 εκατ. ευρώ στο εργοστάσιο τσιμέντου στο Καμάρι Βοιωτίας, ο πρόεδρος του ΣΕΒ και πρόεδρος της ΤΙΤΑΝ Δημήτρης Παπαλεξόπουλος. Ο ίδιος πάντως σημείωσε ότι μετά από 5 χρόνια οι Βρυξέλλες και το κολέγιο των Επιτρόπων με επικεφαλής της Ούρσουλα Φον ντε Λάιεν “ακούν”. Επίσης ανέφερε ότι τροχοδρομούνται ρεαλιστικές προσαρμογές στο στόχο της πράσινης μετάβασης, μετά τις ευρωεκλογές.
Σύμφωνα με τον Δημήτρη Παπαλεξόπουλο, όλα αυτά δεν σημαίνουν πως η διαδικασία της πράσινης μετάβασης θα πρέπει να καθυστερήσει (ίσως μάλιστα σε κάποιους τομείς θα ήταν προτιμότερο να επιταχυνθεί), αλλά από την άλλη πλευρά, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιβάλλεται να μη μένει απαθής. Καλό θα ήταν να προχωρήσει σε μεγαλύτερα κίνητρα, τόσο στις βιομηχανίες της που επενδύουν προς αυτή την κατεύθυνση όσο ενδεχομένως και σε εκείνους τους πελάτες τους που θα επιλέγουν τα προϊόντα χαμηλότερου περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
Πάντως, βιομηχανία στην Ευρώπη -και ιδιαίτερα η ενεργοβόρος- αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα και βλέπουμε πως αντί να βαδίζουμε προς την πράσινη μετάβαση, οδηγούμαστε στην αποβιομηχάνιση της Γηραιάς Ηπείρου. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να πούμε ότι δεν μας πειράζει που δεν θα διαθέτουμε βιομηχανία, ανέφερε ο πρόεδρος του ΣΕΒ αναφέροντας το παράδειγμα του γερμανικού κολοσσού BASF, που για το αναπτυξιακό της πρόγραμμα επέλεξε την Κίνα ως “υποδοχέα” επενδύσεων της τάξης των 10 δισ. ευρώ, τις ΗΠΑ με 5 δισ. ευρώ, ενώ στην Ευρώπη επιλέγει να μειώσει το επενδυτικό της αποτύπωμα κατά 1 δισ. ευρώ.
“Να δίνει κίνητρα η ΕΕ και η κυβέρνηση για όσους χρησιμοποιούν πιο φιλικά προϊόντα σε διαγωνισμούς για πράσινο πχ τσιμέντο” τόνισε ο κ. Παπαλεξόπουλος.
Ο ίδιος σημείωσε οι επενδύσεις που αποσκοπούν στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος αντιμετωπίζουν σημαντικό γεωπολιτικό ρίσκο, καθώς οι εκτός Ευρώπης χώρες είναι πιθανόν να μην ακολουθήσουν τον δρόμο της πράσινης μετάβασης.
Στην έλλειψη των απαιτούμενων πόρων αναφέρθηκε μετέχοντας στην ίδια εκδήλωση την Τρίτη στο Καμάρι και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης. "Οι πόροι που διαθέτουμε δεν είναι αρκετοί και για τον λόγο αυτό όλα τα συστήματα θα πρέπει να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητά τους."
Εμείς ως Υπουργείο θα στηρίξουμε τις βιομηχανίες που θα επενδύσουν προς αυτή την κατεύθυνση. Ήδη μεγάλες βιομηχανίες και διυλιστήρια έχουν αντλήσει πάνω από το 0,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Καινοτομίας της Ε.Ε., ενθαρρύνονται προσπάθειες του ΔΕΣΦΑ για τη μεταφορά και την αποθήκευση ενέργειας, ενώ επεξεργαζόμαστε σχέδιο για να στηρίξουμε και τη λειτουργική δαπάνη αυτών των ριψοκίνδυνων επενδύσεων, κυρίως λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων. Παρ’ όλα αυτά, οι πράσινες επενδύσεις αποτελούν μονόδρομο, γιατί οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης είναι βαρύτατες και θα γίνουν ορατές και από τις χώρες που δεν τις αντιλαμβάνονται σήμερα.
Η Διακήρυξη της Αμβέρσας
Στο μεταξύ και η Eurelectric υπέγραψε τη Διακήρυξης της Αμβέρσας "σε ένδειξη υποστήριξης για τη διατήρηση μιας ισχυρής, ανταγωνιστικής, απελευθερωμένης βιομηχανικής βάσης στην Ευρώπη" όπως αναφέρεται σχετικά.
Συγκεκριμένα, η υπογραφή έγινε μεταξύ του Γενικού Γραμματέα της Eurelectric, Kristian Ruby, και του Γενικού Διευθυντή της CEFIC, Marco Mensink, εντείνει περαιτέρω τη συνεργασία για τον εντοπισμό βασικών μέτρων πολιτικής ώστε η Ευρώπη να παρέχει ανταγωνιστική ηλεκτρική ενέργεια στη βιομηχανία της.
Οι 988 οργανισμοί και 692 εταιρείες από 28 κλάδους, που έχουν υπογράψει μέχρι σήμερα την Διακήρυξη της Αμβέρσας, εκφράζουν την υποστήριξή τους για μια ευρωπαϊκή συμφωνία για τη βιομηχανία που θα λειτουργεί συμπληρωματικά με την Πράσινη Συμφωνία, το Green Deal, και θα διατηρήσει θέσεις εργασίας υψηλής ποιότητας στην Ευρώπη.
Την Διακήρυξη της Αμβέρσας έχει υπογράψει και ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ομίλου ΔΕΗ, κ. Γεώργιος Στάσσης. Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Στάσσης είναι αντιπρόεδρος στο Διοικητικό Συμβούλιο της Eurelectric.
Σημειώνεται ότι στο φόντο και κάποιων πρόσφατων λουκέτων στη βιομηχανία στη χώρα έχει σημασία να αναδειχτεί ότι 73 επικεφαλής βιομηχανιών από 20 βιομηχανικούς κλάδους παρουσίασαν το Φερβουάριο την «Διακήρυξη της Αμβέρσας» στο Βέλγο πρωθυπουργό Alexander De Croo και στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen. Η Διακήρυξη υπογραμμίζει τη δέσμευση της βιομηχανίας προς την Ευρώπη και το μετασχηματισμό της και περιγράφει τις επείγουσες ανάγκες της βιομηχανίας για να καταστεί η Ευρώπη ανταγωνιστική , ανθεκτική και βιώσιμη εν όψει των δεινών οικονομικών συνθηκών.
«Οι βασικές βιομηχανίες στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν ιστορικές προκλήσεις: η ζήτηση μειώνεται, οι επενδύσεις στην ήπειρο καθυστερούν, η παραγωγή έχει μειωθεί σημαντικά και εργοστάσια απειλούνται με κλείσιμο. Θέλουμε να οδηγήσουμε τον μετασχηματισμό των εταιρειών μας. Για αυτό, χρειαζόμαστε επειγόντως αποφασιστική δράση για να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για μια ισχυρότερη επιχειρηματικότητα στην Ευρώπη. Η “Διακήρυξη της Αμβέρσας” σκιαγραφεί μια πορεία προς τα εμπρός. Τοποθετώντας την Ευρωπαϊκή Βιομηχανική Συμφωνία στη κορυφή της στρατηγικής ατζέντας της Ευρώπης, η ΕΕ θα ανοίξει το δρόμο για μια ανθεκτική, ανταγωνιστική και βιώσιμη Ευρώπη. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να δείξουμε στον υπόλοιπο κόσμο ότι η Πράσινη Συμφωνία λειτουργεί για όλους» τονίζει Martin Brudermüller, Πρόεδρος του CEFIC του ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Χημικής Βιομηχανίας. Για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις, η Διακήρυξη περιγράφει 10 συγκεκριμένες δράσεις, συμπεριλαμβανομένης της ενσωμάτωσης της Βιομηχανικής Συμφωνίας στην ευρύτερη στρατηγική ατζέντα, τον εξ ορθολογισμό της νομοθεσίας και την απλούστευση του πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις. Καλεί να μετατραπεί η Ευρώπη σε παγκόσμιο ηγέτη στην παροχή άφθονης και οικονομικά προσιτής ενέργειας χαμηλών εκπομπών άνθρακα μέσω στρατηγικών συνεργασιών και στιβαρών υποδομών, παράλληλα με την ισχυρότερη υποστήριξη στην εκτέλεση των έργων στην ΕΕ.
Τονίζει την ανάγκη να εξασφαλιστεί η αυτάρκεια των πρώτων υλών, να ενισχυθεί η ζήτηση για βιώσιμα προϊόντα και να ευδοκιμήσει η καινοτομία. Η ενιαία αγορά της Ευρώπης επισημαίνεται επίσης ως πλεονέκτημα που πρέπει να αξιοποιηθεί και να αναζωογονηθεί, μαζί με την καθιέρωση ενός νέου πνεύματος νομοθέτησης που παρέχει κίνητρα για επενδύσεις και μια συνεκτική εσωτερική δομή για αποτελεσματική εφαρμογή των πολιτικών. Οι υπογράφοντες τη Διακήρυξη περιλαμβάνουν εκπροσώπους από διάφορους κλάδους, όπως χημικά, φαρμακευτικά προϊόντα, χαρτί, χάλυβας, εξόρυξη, αλουμίνιο, γυαλί, ψευδάργυρος, μέταλλα, υφάσματα, διυλιστήρια, τσιμέντο, ασβέστης, λιπάσματα, κεραμικά, βιομηχανικά αέρια και βιοτεχνολογία.
Η «Διακήρυξη της Αμβέρσας» αποτελεί μια επείγουσα έκκληση για αναζωογόνηση του βιομηχανικού τοπίου της Ευρώπης, ενισχύοντας τους βασικούς κλάδους της βιομηχανίας, διασφαλίζοντας την ανταγωνιστικότητα, τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητά τους εν μέσω μεταβαλλόμενων γεωπολιτικών συνθηκών. Υπογραμμίζει την προθυμία της βιομηχανίας να συμβάλει σε μια ισχυρότερη Ευρώπη. Σηματοδοτεί μία συλλογική προσπάθεια για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και θέτει τις βάσεις για την επανεκκίνηση των βιομηχανικών επενδύσεων στην Ευρώπη, σηματοδοτώντας την έναρξη της εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
