Ψυχρής υποδοχής έτυχε η πρόταση του «βαλκανικού τρίο» Ελλάδας, Βουλγαρίας και Ρουμανίας για θέσπιση έκτακτου μηχανισμού υπερεσόδων (με επιβολή πλαφόν ανά τεχνολογία στις χονδρεμπορικές αγορές ηλεκτρισμού) όταν καταγράφονται μεγάλες άνοδοι τιμών των τιμών ρεύματος σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο. Κατά τη χθεσινή Σύνοδο των Υπουργών Ενέργειας των 27 στο Λουξεμβούργο, οι χώρες του Βορρά αντέδρασαν -όπως ήταν αναμενόμενο- σε αυτό το μέτρο που προϋποθέτει παρέμβαση στην αρχιτεκτονική του target model, του μοντέλου τιμολόγησης των χονδρεμπορικών αγορών ηλεκτρισμού της ΕΕ που αποτελεί «ιερή αγελάδα» για πολλούς stakeholders στα ευρωπαϊκά κέντρα αποφάσεων.
Η ελληνική πλευρά ωστόσο προτιμά να βλέπει την θετική πλευρά του νομίσματος, που είναι ότι το θέμα των διαφορών τιμών που τέθηκε στην ατζέντα με ελληνική πρωτοβουλία παραμένει «στο τραπέζι» . Αυτό υποδεικνύει η φράση που - ενσωματώθηκε στο κείμενο συμπερασμάτων του Συμβουλίου των Υπουργών σύμφωνα με την οποία «Το Συμβούλιο συζήτησε την κατάσταση που απορρέει από τις επίμονα υψηλές τιμές ηλεκτρισμού σε ορισμένες περιοχές της Ευρώπης και καλεί την Κομισιόν να υποβάλει επειγόντως προτάσεις που να αντιμετωπίζουν το θέμα». Ο Ρουμάνος Υπουργός Ενέργειας Σεμπάστιαν Μπουρντούτζα ζήτησε μάλιστα επιτακτικά οι προτάσεις να έρθουν το νωρίτερο έως τις αρχές Δεκεμβρίου. Και τούτο διότι είναι ορατό το ενδεχόμενο η έλευση του χειμώνα (που κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι θα είναι εξίσου ήπιος με τους άλλους δυο που προηγήθηκαν) που συνεπάγεται αυξημένη ζήτηση ηλεκτρισμού στις ευάλωτες σε ακραίες διακυμάνσεις και άλματα των τιμών ρεύματος χώρες της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης και πιθανότατα αύξηση των εξαγωγών ρεύματος από την περιοχή προς την Ουκρανία (που είναι ακόμα ένας παράγοντας που επιτείνει την πίεση, παρότι η Κομισιόν επέμεινε στην πάγια θέση της ότι η επίπτωσή του είναι αμελητέα…) θα δημιουργήσει συνθήκες επαναφοράς της κρίσης του καλοκαιριού.
Σε κάθε περίπτωση, το βέβαιο είναι ότι το θέμα συζητήθηκε εκτενώς κατά τη χθεσινή συνεδρίαση των ΥΠΕΝ των «27». Το γεγονός ότι υπάρχουν στρεβλώσεις στην λειτουργία της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρισμού αναγνωρίστηκε από τις περισσότερες χώρες, όπως και η ανάγκη για -μακράς πνοής- μέτρα όπως η ενίσχυση των διασυνοριακών διασυνδέσεων (και η αύξηση των επενδύσεων για τον σκοπό αυτό), η αύξηση της αποθήκευσης και η ενίσχυση των ευέλικτων πόρων στα ηλεκτρικά συστήματα.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΕΝ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέδειξε την ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων για την αύξηση της μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης μέσω της βέλτιστης αξιοποίησης των υφιστάμενων υποδομών, αλλά και του συντονισμού άλλων διαδικασιών (π.χ. εργασίες τακτικής συντήρησης των υποδομών), ώστε να μην δημιουργούνται συνθήκες που ενθαρρύνουν αυξήσεις τιμών σε περιόδους υπερβάλλουσας ζήτησης. Περαιτέρω η Κομισιόν -δια στόματος της Επιτρόπου Ενέργειας Κάντρι Σίμσον- εξέφρασε τη βούλησή της να συνεργαστεί μαζί με Ελλάδα, Βουλγαρία και Ρουμανία που έθεσαν το ζήτημα για να βρεθούν τρόποι άμεσης αντίδρασης σε περίπτωση που επαναληφθούν τέτοια ακραία γεγονότα.
Η ανακοίνωση τύπου της ουγγρικής προεδρίας αναφέρει ότι οι Υπουργοί συζήτησαν το θέμα των αποκλίσεων των χονδρεμπορικών τιμών ηλεκτρισμού εντός της ΕΕ, με έμφαση στις υψηλότερες τιμές που διαμορφώνονται υπό προϋποθέσεις στις χώρες της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Οι Υπουργοί Ενέργειας συμμερίστηκαν τις ανησυχίες για τις παρενέργειες από τις υψηλές τιμές στην περιοχή και την επίπτωσή τους στην ανταγωνιστικότητα και στις οικονομίες και συμφώνησαν ότι απαιτείται συντονισμένη ευρωπαϊκή δράση για τη σταθεροποίηση των τιμών και την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας στην περιοχή και την ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό, συζήτησαν πιθανά στοχευμένα μέτρα για την αύξηση της μεταφορικής ικανότητας στις ηλεκτρικές διασυνδέσεις και τόνισαν την ανάγκη για αύξηση των επενδύσεων προκειμένου να αυξηθεί περαιτέρω η διασυνδεσιμότητα και για καλύτερο συντονισμό σε περιφερειακό επίπεδο. Εντόπισαν βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα για τη βελτίωση της αποδοτικότητα των διασυνοριακών ροών ηλεκτρισμού, με τις συζητήσεις να συνεχίζονται στη Σύνοδο Υψηλού Επιπέδου του CESEC στη Βουδαπέστη στα τέλη του μήνα.
Σημειώνεται τέλος ότι μεγάλο μέρος των συζητήσεων στο Λουξεμβούργο αναλώθηκε στην αυξητική τάση των εισαγωγών ρωσικού αερίου στην ΕΕ, που πηγαίνει «κόντρα» στο αφήγημα του REPOWER EU για πλήρη απεξάρτηση από το ενεργειακό άρμα της Ρωσίας έως το 2024. Η Επίτροπος Σίμσον προειδοποίησε ότι είναι ορατό το ενδεχόμενο φέτος να αντιστραφεί η τάση μείωσης των εισαγωγών ρωσικού αερίου που κατεγράφη το 2022 και 2023 μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, καθώς τόσο οι ροές ρωσικού αερίου μέσω του TurkStream (από τον οποίο τροφοδοτείται μεταξύ άλλων χωρών και η Ελλάδα) όσο και οι εισαγωγές ρωσικού LNG στα ευρωπαϊκά Τέρμιναλ κινούνται ανοδικά. Μια κατάσταση που προκαλεί αντιδράσεις τόσο στις Βρυξέλλες όσο και (ακόμα περισσότερο) στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, η οποία όμως δύσκολα θα αντιστραφεί όσο το ρωσικό αέριο παραμένει ανταγωνιστικότερο των εναλλακτικών λύσεων…
