Κορυφαίοι Βούλγαροι εμπειρογνώμονες στον τομέα της ενέργειας διέψευσαν τις ελπίδες της κυβέρνησης να λάβει αποζημίωση από τις Βρυξέλλες για τις υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, όπως ζήτησαν πρόσφατα η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Ελλάδα, σύμφωνα με τα όσα διαπίστωσε το Euractiv Βουλγαρίας.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Ελλάδα κάλεσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει στοχευμένα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των αποζημιώσεων, για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας στη νοτιοανατολική Ευρώπη.
Οι τρεις χώρες κάλεσαν την Επιτροπή να θεσπίσει ειδικό φόρο στα υπερκέρδη των παραγωγών και εμπόρων ηλεκτρικής ενέργειας και να δώσει προτεραιότητα στην ανάπτυξη των ενεργειακών διασυνδέσεων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Στόχος είναι να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις της ενεργειακής απομόνωσης της περιοχής από την ευρύτερη αγορά της ΕΕ και να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη σταθερότητα στην αγορά ενέργειας.
Όμως, όπως δήλωσε στο Euractiv ο Kaloyan Staykov, επικεφαλής οικονομολόγος του Ινστιτούτου Διαχείρισης Ενέργειας, δεν υπάρχει τέτοιος μηχανισμός στήριξης της ΕΕ και το θέμα δεν φαίνεται να βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη των Βρυξελλών.
«Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να εφευρεθεί κάτι για καθαρά πολιτικούς λόγους. Έχουμε ένα νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μια νέα σύνθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής», δήλωσε.
Ο Martin Vladimirov, διευθυντής του προγράμματος για την ενέργεια και το κλίμα στο έγκυρο βουλγαρικό think-tank Centre for the Study of Democracy, ήταν επίσης επιφυλακτικός για το ενδεχόμενο οι Βρυξέλλες να δημιουργήσουν μηχανισμούς αντιστάθμισης. Υπενθύμισε ότι η Βουλγαρία διαθέτει ένα εσωτερικό σύστημα αντιστάθμισης της ακριβής ηλεκτρικής ενέργειας από τον Οκτώβριο του 2021.
Από τότε έως το τέλος του 2024, οι κρατικές ενισχύσεις λόγω των υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας που θα χορηγηθούν μετά από κοινοποίηση στην Επιτροπή πρόκειται να υπερβούν τα 2,4 δισ. ευρώ. Τα χρήματα αυτά έχουν διανεμηθεί σε σχεδόν 633.000 επιχειρήσεις, σχολεία, ναούς, θέατρα, ιατρικές εγκαταστάσεις και άλλα ιδρύματα.
Ο μηχανισμός στήριξης προβλέπει πλήρη αποζημίωση εάν η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στο χρηματιστήριο ενέργειας υπερβαίνει τα 90 ευρώ ανά MWh.
Σε ερώτηση του Euractiv εάν η Βουλγαρία θα ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποζημίωση για τις υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, το Υπουργείο Ενέργειας δήλωσε ότι θα συνεχίσει να πιέζει για χρηματοδότηση από την ΕΕ.
«Η Βουλγαρία εμμένει στη θέση που έχει επανειλημμένα δηλώσει – υπάρχει ανάγκη κινητοποίησης ενός κοινοτικού πόρου για την αντιστάθμιση των υψηλών τιμών», δήλωσε το υπουργείο.
Υπενθύμισε επίσης την επιστολή που απέστειλαν οι υπουργοί Ενέργειας της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και της Ελλάδας στην Ευρωπαία Επίτροπο Ενέργειας Kadri Simson. Οι τρεις χώρες επιμένουν στην λήψη κατάλληλων μέτρων και στην ανάλυση των λόγων για τις υψηλές τιμές.
Οι λόγοι για το υψηλό κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας στα Βαλκάνια είναι πολύπλοκοι. Οι περιορισμοί των συνδέσεων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ της Κεντρικής και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της χαμηλής χωρητικότητας των διασυνδέσεων και της ασυμβατότητας των ενεργειακών δικτύων, είναι προβλήματα που άρχισαν να φαίνοται από τα μέσα του 2024. Η κατάσταση της αγοράς με τις υψηλές τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας έχει επίσης επηρεάσει τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και, σε κάποιο βαθμό, την Κεντρική Ευρώπη.
Οι υπόλοιπες χώρες της περιοχής είναι πρόθυμες να υποστηρίξουν τη Βουλγαρία, την Ελλάδα και τη Ρουμανία στο αίτημά τους για μια κοινή προσέγγιση του ζητήματος, δήλωσε το Υπουργείο Ενέργειας.
Σχολιάζοντας στο Euractiv, ο πρόεδρος του Βουλγαρικού Φόρουμ Ενέργειας και Μεταλλείων, Ivan Hinovski, δήλωσε ότι οι Βρυξέλλες θέτουν σκληρούς όρους για να βοηθήσουν με το ακριβό ηλεκτρικό ρεύμα της Βουλγαρίας – την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και την αναδιάρθρωση της Βουλγαρικής Ενεργειακής Συμμετοχών (BEH).
«Είναι πολύ πιθανό ότι η μη εκπλήρωση αυτών των δύο προϋποθέσεων θα αντιστρέψει φυσικά [την κατάσταση], μπορούμε να εκλιπαρούμε για έλεος από τις Βρυξέλλες, να τραβάμε τα μαλλιά μας, αλλά θα βοηθήσει… Η απελευθέρωση θα είναι ένα τεράστιο σοκ, καθώς δεν υπάρχει καμία απολύτως προετοιμασία και το Υπουργείο Ενέργειας δείχνει εγκληματική ανευθυνότητα απέναντι στην προετοιμασία του», δήλωσε ο Hinovski.
Στη Βουλγαρία, τα νοικοκυριά εξακολουθούν να αγοράζουν ηλεκτρική ενέργεια από μια αυστηρά ρυθμιζόμενη αγορά και οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος για τα νοικοκυριά έχουν παραμείνει σχεδόν αμετάβλητες τα τελευταία χρόνια. Οι εταιρείες διανομής ηλεκτρικής ενέργειας διαμαρτύρονται έντονα για τη διατήρηση μιας «πολιτικής τιμής» για την ηλεκτρική ενέργεια, καθώς δεν επιτρέπει επενδύσεις στο ενεργειακό δίκτυο.
Με τη Βουλγαρία να βρίσκεται εν μέσω σοβαρής πολιτικής κρίσης τα τελευταία τρία χρόνια, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το τελευταίο πράγμα που θα έκανε το κοινοβούλιο θα ήταν να αυξήσει τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος για τα νοικοκυριά.
