Τα 630 πλοία-φαντάσματα που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου παρά τις κυρώσεις τίθενται στο στόχαστρο της διεθνούς κοινότητας με τον πρώην διοικητή του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, τον ελληνοαμερικανό ναύαρχο ε.α, Τζέιμς Σταυρίδη να προτείνει κατασχέσεις από τις ειδικές δυνάμεις του Ναυτικού και πώλησή των κατασχεμένων πλοίων και πετρελαίου για τη στρατιωτική ενίσχυση της Ουκρανίας.
Ο «σκιώδης» ή «αόρατος στόλος» της Ρωσίας διακινεί το 70% του ρωσικού πετρελαίου, περί τα 41, εκατομμύρια πετρελαίου την ημέρα, σύμφωνα με μελέτη της Σχολής Οικονομικών του Κιέβου. Η Ρωσία έχει επενδύσει γύρω στα 10 δις δολάρια από το 2022 για να αναπτύξει αυτόν τον στόλο, χρησιμοποιώντας πλοία ηλικίας ακόμη και 20 ετών, τα οποία εγκυμονούν μεγάλους κινδύνους για περιβαλλοντική καταστροφή. Κάποια απ’ αυτά τα πλοία χρησιμοποιούνται και για τη μεταφορά ιρανικού πετρελαίου, καταργώντας στην πράξη το πλαίσιο κυρώσεων που έχουν επιβληθεί.
Οι μεγάλες χώρες της Δύσης ετοιμάζονται να σκληρύνουν τη στάση τους μετά τις Αμερικανικές προεδρικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου και ήδη η Μεγάλη Βρετανία επέβαλε κυρώσεις σε ρωσικά πλοία.
Ενδεικτικό είναι άρθρο στο Bloomberg του ελληνοαμερικανού ναυάρχου ε.α, Τζέιμς Σταυρίδη, ο οποίος προτείνει να χρησιμοποιηθεί το μοντέλο που εφάρμοσαν οι ΝΑΤΟικές δυνάμεις στη Γιουγκοσλαβία όταν είχε επιβληθεί εμπάργκο όπλων κατά τον εμφύλιο πόλεμο.
Προς την κατεύθυνση αυτή εισηγείται να γίνεται επέμβαση των βατραχανθρώπων του ναυτικού, των περίφημων Seals των ΗΠΑ ή των ΟΥΚάδων του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού στα ρωσικά πλοία που μεταφέρουν πετρέλαιο. Τα πλοία να κατάσχονται και να οδηγούνται σε λιμάνια χωρών της Δύσης. Εκεί το μεν πλήρωμα να παραπέμπεται στη δικαιοσύνη είτε με το νομικό σύστημα της χώρας είτε, ακόμη καλύτερα, από διεθνές σώμα υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, το δε πλοίο και το πετρέλαιο να βγαίνουν σε δημοπρασία και τα έσοδα να δίνονται στην Ουκρανία για τις ανάγκες του πολέμου.
Ο ναύαρχος ε.α. αναγνωρίζει ότι υπάρχουν δύο προκλήσεις στην υλοποίηση της πρότασής του: η προσφυγή της Ρωσίας στη δικαιοσύνη και ο εντοπισμός των πλοίων. Η απάντηση στην πρώτη είναι η άκαμπτη πολιτική βούληση των χωρών που εφαρμόζουν το πλαίσιο κυρώσεων.
Για τον εντοπισμό των πλοίων αναγνωρίζει ότι είναι δύσκολος καθώς, όπως εξηγεί, ενώ τα πλοία είναι υποχρεωμένα να έχουν Automatic identification system (AIS) ώστε να εντοπίζονται από vessel traffic services (VTS), αυτά σβήνουν τους αναμεταδότες ώστε να μην ανιχνεύεται η πορεία τους. Γι’ αυτό προτείνει την παρακολούθηση της πορείας κάθε πλοίου, από την αναχώρηση έως την άφιξή του, με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης. Αυτό, αναφέρει, γίνεται ήδη καθώς αξιοποιούνται φωτογραφίες από δορυφόρους και μέσω της Τεχνητής Νοημοσύνης γίνεται πρόβλεψη της πορείας που θα ακολουθήσει το πλοίο. Θεωρεί, όμως, απαραίτητη την διακρατική συνεργασία.
Όσον αφορά τα πλοία που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο σηκώνοντας «σημαία ευκαιρίας», όπως των νησιών Μπαρμπάντος, προτείνει να εφαρμοστεί το «Name, shame and fine», δηλαδή να κατονομάζονται οι πλοιοκτήτριες εταιρείες και να επιβάλλονται βαριά πρόστιμα είτε από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό του ΟΗΕ είτε από ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Ένωση και Μεγάλη Βρετανία.
«Είμαι υπέρ της ελευθερίας των θαλασσών και του διεθνούς εμπορίου αλλά όχι από πλοία που παραβιάζουν τις κυρώσεις στο καθεστώς Πούτιν», τονίζει ο Τζέιμς Σταυρίδη παραπέμποντας στην περίφημη φράση του παλαιού γερουσιαστή των ΗΠΑ Τζον Μακέιν για να καταδειχθεί η σημασία των υδρογονανθράκων για τη Ρωσία: «Η Ρωσία είναι ένα βενζινάδικο μασκαρεμένο σε χώρα».
