Τα κράτη μέλη της ΕΕ υιοθέτησαν τη Δευτέρα (16 Οκτωβρίου) μια ενιαία κοινή στάση ενόψει της διεθνής διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα COP28. Ωστόσο, η γλώσσα σχετικά με τον στόχο της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών και τον στόχο απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα έγινε πιο ήπια ώστε να επιτευχθεί ομόφωνη απόφαση.
Οι 27 υπουργοί Περιβάλλοντος της ΕΕ συναντήθηκαν στο Λουξεμβούργο τη Δευτέρα για να συμφωνήσουν σε μια ενιαία στάση της ΕΕ για τη σύνοδο κορυφής COP28 στο Ντουμπάι στις 30 Νοεμβρίου. Αποφάσισαν να τριπλασιαστεί ο στόχος για τη παγκόσμια δυναμικότητα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να διπλασιαστεί αυτός για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης έως το 2030.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πιέσει επίσης για έναν παγκόσμιο ενεργειακό τομέα «κατά κύριο λόγο χωρίς ορυκτά», «πολύ πριν από το 2050», ενώ θα προσπαθήσει να φτάσει σε ένα «πλήρως ή κατά κύριο λόγο απαλλαγμένο από τις εκππομπές άνθρακα σύστημα ενέργειας στη δεκαετία του 2030», σύμφωνα με τη διατύπωση που συμφωνήθηκε από τους υπουργούς Περιβάλλοντος της Ένωσης.
Παρόλα αυτά, υπήρξαν σημαντικές υποχωρίσεις από τις πιο φιλόδοξες χώρες, οι οποίες αναγκάστηκαν να αποδεχτούν μια πιο αποδυναμωμένη διατύπωση των στόχων της ΕΕ, καθώς η απόφαση έπρεπε να ληφθεί με ομοφωνία.
«Θα μπορούσαν [η Επιτροπή και η Προεδρία] να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα; Σίγουρα. Και όμως, ξέρετε, αυτή είναι μια Ένωση όπου, τελικά, έχει μια εντολή από 27 χώρες», δήλωσε ο επικεφαλής της ΕΕ για το κλίμα Wopke Hoekstra μετά τη συνάντηση.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ισπανία ως προεδρεύουσα χώρα, πίεσαν για πιο ηχηρή διατύπωση ιδίως για τη μείωση των εκπομπών, λέγοντας ότι η επικαιροποιημένη νομοθεσία της ΕΕ θα αυξήσει τον κλιματικό στόχο του μπλοκ από 55% καθαρής μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030 σε 57%.
Αναγκάστηκαν όμως να υποκύψουν στις πιέσεις των ανατολικών χωρών της ΕΕ, οι οποίες έχουν να αντιμετωπίσουν σημαντικότερες προκλήσεις για την απαλλαγή των οικονομιών τους από τον άνθρακα, λόγω της μεγαλύτερης εξάρτησής τους από αυτόν συγκριτικά με τις υπόλοιπες.
«Τα κείμενα που εγκρίνονται με ομοφωνία χρειάζονται πάντα λίγο περισσότερο χρόνο για να συμφωνηθούν. Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν αρκετά διαφορετική ενεργειακή κατάσταση, με ορισμένες να εξαρτώνται ακόμη σε μεγάλο βαθμό από τον άνθρακα», εξήγησε πηγή από το υπουργικό συμβούλιο της Γαλλίδας υπουργού ενεργειακής μετάβασης Agnès Pannier-Runacher.
Επικαιροποιημένη δέσμευση, αλλά όχι νέος στόχος
Τα κράτη μέλη της ΕΕ θα μεταβούν στην COP28 τονίζοντας τη σημασία της κλιμάκωσης της παγκόσμιας φιλοδοξίας για να παραμείνει εντός του ορίου του 1,5ºC για την υπερθέρμανση του πλανήτη, αναφέρεται σε δήλωση που δημοσιεύθηκε μετά τη συνάντηση.
Αν και η ΕΕ δεν θα παρουσιάσει νέο στόχο μείωσης των εκπομπών, θα επικαιροποιήσει τη δέσμευσή της στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων “Fit for 55” που έχει εγκρίνει ήδη για το 2030.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η πλήρης εφαρμογή των εν λόγω μέτρων θα οδηγήσει σε μείωση των καθαρών εκπομπών κατά 57% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, περισσότερο από τον αρχικό στόχο του 55% που συμφωνήθηκε πριν από δύο χρόνια.
Όμως, σύμφωνα με τον Ribera, ορισμένες χώρες είχαν ανησυχίες σχετικά με την αποτύπωση αυτού του αριθμού στο χαρτί. «Το κύριο επιχείρημα ήταν ότι δεν ήθελαν να δημιουργήσουν σύγχυση. Δεν ήταν ένας νέος στόχος», εξήγησε.
Τελικά, μια συμβιβαστική διατύπωση προβλέπει ότι «το πακέτο Fit for 55, όταν εφαρμοστεί πλήρως, θα μπορούσε να κάνει την ΕΕ να υπερβεί τον στόχο της για τουλάχιστον -55%», δήλωσε η γαλλική υπουργική πηγή.
Οι περιβαλλοντικοί ακτιβιστές, από την πλευρά τους, ζητούν από την ΕΕ να υποστηρίξει μια θέση στην COP28 που θα βασίζεται σε επιστημονικά στοιχεία και θα αναγνωρίσει ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα με στόχο την ευθυγράμμιση της δράσης και της χρηματοδότησης για το κλίμα.
«Για τους κλιματικούς στόχους της ΕΕ, αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ πρέπει να δεσμευτεί ότι θα υπερβεί σημαντικά τον τρέχοντα στόχο της για μείωση των καθαρών εκπομπών κατά -55% και θα επιτύχει τουλάχιστον -65% (ακαθάριστες) ή -76% μείωση καθαρών εκπομπών έως το 2030 και μηδενικές εκπομπές το αργότερο έως το 2040», δήλωσε ο Sven Harmeling, συντονιστής διεθνούς πολιτικής για το κλίμα στην ομάδα ΜΚΟ Climate Action Network Europe.
«Αμείωτα» ορυκτά καύσιμα
Η θέση της ΕΕ στην COP28 περιλαμβάνει επίσης εκκλήσεις για την κορύφωση των εκπομπών αυτή τη δεκαετία και τη σταδιακή κατάργηση των «αμείωτων» ορυκτών καυσίμων, ένας αμφιλεγόμενος όρος που αναφέρεται στις τεχνολογίες δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα.
«Εξακολουθούμε να έχουμε αυτή την ιδέα ότι πρέπει να προσπαθήσουμε για να σταματήσουμε τη χρήση ορυκτών καυσίμων εάν αυτά δεν έχουν σύστημα μείωσης εκπομπών, ενώ ο μακροπρόθεσμος στόχος μα [θα πρέπει] να είναι η σταδιακή εξαφάνισή τους από το ενεργειακό μας μείγμα, στην προσπάθειά μας για απαλλαγή από τον άνθρακα», εξήγησε ο Ribera.
«Η συμφωνία στα συμπεράσματα του Συμβουλίου είναι ότι αυτές [οι τεχνολογίες μείωσης] είναι τεχνολογίες που θα πρέπει να συνδεθούν με τους τομείς οι οποίοι δύσκολα θα μπορούν να απαλλαγούν από τον άνθρακα και να απεξαρτηθούν από τα ορυκτά καύσιμα», πρόσθεσε.
Και εδώ έγκειται το σημείο όπου βρέθηκε μια συμβιβαστική λύση προκειμένου να επιτευχθεί ομόφωνη απόφαση μεταξύ των 27 κρατών μελών.
«Ο όρος ‘αμείωτος’ εμφανίστηκε δύο φορές. Υπήρξε ένας συμβιβασμός: τον κρατήσαμε μία φορά στη δεύτερη γραμμή της παραγράφου 14 και τον διαγράψαμε τη δεύτερη φορά», δήλωσε η γαλλική πηγή.
Ένα άλλο περίπλοκο ζήτημα αφορούσε τις επιδοτήσεις για τα ορυκτά καύσιμα, το οποίο είναι ευαίσθητο για τα ανατολικά κράτη μέλη της ΕΕ, όπως η Πολωνία, όπου ο άνθρακας αποτελεί το 70% του μείγματος ηλεκτρικής ενέργειας.
«Εκεί, βρήκαμε μια πρόταση που λέει: ‘ζητά τη σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων για ορυκτά καύσιμα’», εξήγησε η γαλλική πηγή. «Αφαιρέσαμε τη λέξη ‘αναποτελεσματική’, επειδή πιστεύουμε ότι όλες οι επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων είναι αναποτελεσματικές», πρόσθεσε.
Ομοίως, το κείμενο της ΕΕ προσδιορίζει μια ακριβή ημερομηνία για το πότε θα πρέπει να καταργηθεί σταδιακά η ηλεκτροπαραγωγή από άνθρακα. «Αλλά είπαμε ότι υπάρχει στόχος να επιτευχθεί ένα πλήρως ή κατά κύριο λόγο απαλλαγμένο από τις εκπομπές άνθρακα ενεργειακό σύστημα κατά τη δεκαετία του 2030, ‘χωρίς να αφήνει χώρο για νέα ενέργεια από άνθρακα’», δήλωσε η γαλλική πηγή.
«Πρόκειται για μια συμβιβαστική διατύπωση – δεν υπάρχει ημερομηνία στην ΕΕ για την πλήρη κατάργηση του άνθρακα. Αλλά δεδομένου ότι πολλές χώρες χρησιμοποιούν πολύ άνθρακα, εξακολουθεί να είναι ένα σημαντικό αποτέλεσμα».
Σύμφωνα με τον Ribera, οι επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων που δεν αντιμετωπίζουν την ενεργειακή φτώχεια ή τη δίκαιη μετάβαση θα πρέπει επίσης να καταργηθούν σταδιακά «το συντομότερο δυνατό».
Οι Πράσινοι καταγγέλλουν την «αναγκαστική προσγείωση» του επιτρόπου της ΕΕ για το κλίμα
Οι περιβαλλοντικοί ακτιβιστές και οι Πράσινοι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έσπευσαν να επικρίνουν τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της COP28, με τον Γερμανό Ευρωβουλευτή των Πρασίνων Michael Bloss να σχολιάζει πως πρόκειται για «αναγκαστική προσγείωση» για τον νέο Επίτροπο για το κλίμα Wopke Hoekstra, ο οποίος διατρέχει μόλις τη δεύτερη εβδομάδα της θητείας του.
«Ο νέος επίτροπος για το κλίμα υποσχέθηκε πολλά και δεν τα τήρησε» δήλωσε ο Bloss, αναφερόμενος στο τελικό αποτέλεσμα για τον τον στόχο της ΕΕ και τις αναφορές στα αμείωτα ορυκτά καύσιμα.
«Η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων θα χρησιμοποιήσει αυτό το παραθυράκι για να συνεχίσει να καίει άνθρακα, πετρέλαιο και φυσικό αέριο χωρίς να λαμβάνει υπόψη της την προστασία του κλίματος. Αλλά η προστασία του κλίματος είναι δυνατή μόνο χωρίς ορυκτές μορφές ενέργειας!», είπε, προσθέτοντας ότι ο Hoekstra θα πρέπει να είναι πιο διεκδικητικός στο Ντουμπάι.
Η ομάδα ΜΚΟ Climate Action Network Europe κάλεσε επίσης την ΕΕ να ενισχύσει τη στάση της.
«Η ΕΕ έχει χάσει συλλογικά το στόχο, ζητώντας μόνο την παγκόσμια σταδιακή κατάργηση των ‘αμείωτων’ ορυκτών καυσίμων», δήλωσε η διευθύντρια της ομάδας Chiara Martinelli.
«Αντί να ρίχνουμε μια σανίδα σωτηρίας στη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων και να ποντάρουμε ένα ριψοκίνδυνο στοίχημα σε μια αναπόδεικτη, εξαιρετικά δαπανηρή μέθοδο δέσμευσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, είναι πολύ πιο αποδοτικό να καταργήσουμε γρήγορα τα ορυκτά καύσιμα και να εντείνουμε τις προσπάθειες για την οικοδόμηση ενός πλήρως ανανεώσιμου ενεργειακού συστήματος», πρόσθεσε η ίδια.
Πηγή: euractiv.gr
