«Μεγάλη ημέρα για την ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας- και μια εξέλιξη που δίνει σημαντική ώθηση στον κλάδο δέσμευσης και αποθήκευσης CΟ2 στην Ελλάδα (CCS)» Με αυτή την ανάρτηση στο LinkedIn, o σύμβουλος του Πρωθυπουργού Νίκος Τσάφος χαιρέτισε την προεπιλογή δυο ελληνικών έργων, του project IRIS της Motor Oil και του project IFESTOS της τσιμεντοβιομηχανίας ΤΙΤΑΝ για χρηματοδότηση από το Ταμείο Καινοτομίας της ΕΕ (Innovation Fund). Aμφότερα τα projects έχουν «κλειδώσει» πόρους από το Ταμείο (127 εκατ. ευρώ η Motor Oil, ενώ ο Τιτάνας δεν γνωστοποίησε το ποσό), υπό την αίρεση της επιτυχούς ολοκλήρωσης της διαδικασίας προετοιμασίας φακέλου επιχορήγησης.
Στη φετινή τρίτη πρόσκληση υποβολής προτάσεων για έργα μεγάλης κλίμακας, στα οποία η ΕΕ θα επενδύσει πάνω από 3,6 δισεκατομμύρια ευρώ, το IRIS και το IFESTOS ήταν μεταξύ των 8 επιλεγέντων έργων από 98 αιτήσεις στην κατηγορία τους σε όλη την Ευρώπη και 239 αιτήσεις συνολικά, προϋπολογισμού 18 δις. Ευρώ. Τα δυο ελληνικά έργα «κλείδωσαν» ευρωπαϊκή χρηματοδότηση στην κατηγορία «απανθρακοποίηση» μαζί άλλα 6 έργα από το Βέλγιο, την Κροατία, την Γερμανία, την Ολλανδία, την Πορτογαλία και τη Σουηδία.
IRIS
To έργο IRIS αφορά στη δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα από τη μονάδα παραγωγής υδρογόνου του διυλιστηρίου της εταιρείας στους Αγίους Θεοδώρους. Με τον τρόπο αυτό δίνεται στη Motor Oil η δυνατότητα να μειώσει ουσιαστικά το ανθρακικό της αποτύπωμα, να παράγει 56,000 τόνους ετησίως μπλε υδρογόνο και να θέσει τις βάσεις για την παραγωγή e-fuels μέσω της κατασκευής και λειτουργίας νέας παραγωγής συνθετικής μεθανόλης χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος.
Οι δυνατότητες κλιμάκωσης του IRIS είναι σημαντικές καθώς η Motor Oil μπορεί να επεκτείνει τη δέσμευση άνθρακα σε πρόσθετα σημεία εκπομπής εντός του διυλιστηρίου, με δυνατότητα αύξησης του ποσοστού δέσμευσης έως και 50% των συνολικών εκπομπών,
IFESTOS
O IFESTOS του ομίλου ΤΙΤΑΝ συνίσταται σε μεγάλης κλίμακας δέσμευση CO2. Το μεγαλύτερο έργο του είδους του στην Ευρώπη -σύμφωνα με την τσιμεντοβιομηχανία- προβλέπει την κατασκευή μονάδας δέσμευσης άνθρακα μεγάλης κλίμακας στο εργοστάσιο του Τιτάνα στο Καμάρι Βοιωτίας.
Η εγκατάσταση αυτή θα επιτρέψει τη μείωση των εκπομπών CO2 κατά την παραγωγή τσιμέντου και την προσφορά καινοτόμων, πράσινων δομικών υλικών στις αγορές όπου δραστηριοποιείται ο όμιλος. Ο ΤΙΤΑΝ θα παράγει περίπου 3 εκατομμύρια τόνους τσιμέντου μηδενικού άνθρακα ετησίως για να εξυπηρετήσει τις αυξανόμενες ανάγκες για πράσινες κατασκευές στη μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας και πέραν αυτής.
Το εργοστάσιο Καμαρίου θα εξοπλιστεί με τεχνολογίες αιχμής για τη δέσμευση άνθρακα. Ανάλογα με το σχετικό ρυθμιστικό και αδειοδοτικό πλαίσιο, η λειτουργία αυτών των τεχνολογιών μπορεί να οδηγήσει σε ετήσια αποφυγή εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου άνω των 1,9 εκατομμυρίων τόνων CO2. Ο ΤΙΤΑΝ έχει ήδη υπογράψει μνημόνια συνεργασίας με δυνητικούς εταίρους και θα συνεχίσει την ωρίμανση του έργου.
Η εξέλιξη αυτή δείχνει πώς ανεβαίνει ο «πυρετός» για την δέσμευση και αποθήκευση εκπομπών CO2 στην Ελλάδα (CCS), καθώς αναδεικνύεται σε τεχνολογία-κλειδί για την απανθρακοποίηση των βιομηχανιών και την επίτευξη του φιλόδοξου στόχου για μείωση των εκπομπών του θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030 και για επίτευξη μηδενικού ανθρακικού αποτυπώματος έως το 2050.
Σχέδια για μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος των διυλιστηρίων της σε Ελευσίνα, Ασπρόπυργο και Θεσσαλονίκη μέσω CCS φέρεται να εξετάζει και η Helleniq Energy ενώ ενδεικτικό του ενδιαφέροντος είναι ότι η στήριξη συγκεκριμένων projects CCS αλλά και η εκπόνηση του ρυθμιστικού πλαισίου που θα «ξεκλειδώσει» τις σχετικές επενδύσεις περιλαμβάνονται στο «μενού» των δράσεων που θα χρηματοδοτηθούν από τα ύψους 800 εκατ. ευρώ περίπου κονδύλια του REPower EU που προορίζονται για την Ελλάδα.
Προτεραιότητες
Σε πρόσφατο συνέδριο για το «πρασίνισμα» της τσιμεντοβιομηχανίας, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ) Άρης Στεφάτος επεσήμανε ότι βασική προτεραιότητα της ΕΔΕΥΕΠ είναι η ανάπτυξη των κατευθυντηρίων γραμμών για την αδειοδότηση των έργων CCS, η διερεύνηση των γεωλογικών συνθηκών και η αξιολόγηση δυνητικών χώρων για τη δημιουργία ενός δεύτερου αποθηκευτικού χώρου (μετά τον Πρίνο που έχει ήδη αδειοδοτηθεί από την ΕΔΕΥΕΠ, του αρμόδιου φορέα για την προώθηση του CCS στην Ελλάδα), στη βάση των εθνικών γεωλογικών δεδομένων. «Καθώς η βιομηχανία δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα αντιμετωπίζει μια μεγάλη επενδυτική πρόκληση αναφορικά με την ετοιμότητα ολόκληρης της αλυσίδας αξίας, πρέπει να ξεπεράσουμε το δίλημμα «Η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα» προκειμένου να άρουμε τις αβεβαιότητες και τους κινδύνους», υπογράμμισε ο κ. Στεφάτος, επίσης σε ανάρτηση στο LinkedIn.
Όπως είχε τονιστεί σε ειδική εκδήλωση της ΕΔΕΥΕΠ για το CCS,το όφελος από την αποθήκευση CΟ2 λόγω της αποφυγής της υποχρέωσης αγοράς δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα από τις επιχειρήσεις μπορεί να ανέλθει σε πάνω από αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ σε βάθος χρόνου, με βάση τα σημερινά δεδομένα των τιμών των δικαιωμάτων εκπομπής CO2 (περί τα 85 ευρώ ανά τόνο) και τη χωρητικότητα της υπόγειας αποθήκης (60 εκατ. τόνοι) στον Πρίνο που είναι το πιο ώριμο project στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή.
Πρίνος
Το έργο του Πρίνου με φορέα υλοποίησης την Energean –επένδυση που μπορεί να ανέλθει στα 1 δις. ευρώ σε πλήρη ανάπτυξη- αφορά σε πρώτη φάση αποθήκευση 0,5-1 εκατ. τόνων CO2 ετησίως, ενώ σε δεύτερη φάση -προς το τέλος της δεκαετίας- η αποθηκευτική ικανότητα θα μπορούσε να αυξηθεί στα 2,5-3 εκατ. CO2 ετησίως.
Το project έχει ενταχθεί στα έργα που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ αποτελεί μέρος και ενός ευρύτερου project στο οποίο συμπράττει ο ΔΕΣΦΑ και εξασφάλισε την είσοδό του στην short list των έργων PCI (Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος) που μπορούν να χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Connecting Europe Facility της ΕΕ.
Το σκέλος του έργου που αφορά στον ΔΕΣΦΑ αφορά στη διασύνδεση με σύστημα αγωγών όλων των βιομηχανιών που είναι συγκεντρωμένες στην περιοχή της Αττικής, ώστε οι εκπομπές CO2 να μεταφέρονται σε μια Μονάδα Υγροποίησης και από εκεί να μεταφέρονται δια θαλάσσης με πλοία στον Πρίνο. Τα δυο έργα έχουν μεγάλες συνέργειες και μπορούν να δημιουργήσουν μια ολοκληρωμένη αλυσίδα αξίας για το CCS στην Ελλάδα.
Παράγοντες της αγοράς πάντως τονίζουν ότι θα απαιτηθεί σημαντική κρατική ενίσχυση για να «μπει στην πρίζα» η αγορά CCS στην Ελλάδα, καθώς τα σχετικά projects είναι μεγάλης πολυπλοκότητας και υψηλής έντασης κεφαλαίου και ενέργειας. Είναι ενδεικτικό ότι σε χώρες όπως η Δανία και η Ολλανδία υπάρχουν σχέδια για κρατικές ενισχύσεις της τάξης των 7 δις. ευρώ, ενώ και η Νορβηγία έχει επιδοτήσει σε πολύ μεγάλο ποσοστό το Longship που θεωρείται η «ναυαρχίδα» των project CCS στην Ευρώπη.
