Αποστολή Βελιγράδι,
Μεγάλα έργα ΑΠΕ που θα συνδυάζουν εκσυγχρονισμό παλαιότερων υδροηλεκτρικών με ανάπτυξη τεχνολογιών αντλησιοταμίευσης και αιολικού πάρκου, βρέθηκαν στο επίκεντρο του ελληνικού επενδυτικού ενδιαφέροντος εταιρειών χτες στο Βελιγράδι. Η επίσκεψη κλιμακίου υπουργών με επικεφαλή τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, που συντονίστηκε από τον Υφυπουργό Εξωτερικών για την οικονομική διπλωματία Κώστα Φραγκογιάννη και με τη συμμετοχή 35 εταιρειών, από διάφορους κλάδους, έστρωσε το έδαφος σε σημαντικές συνεργασίες.
Μεταξύ των «κλειδωμένων» συνεργασιών περιλαμβάνεται η πώληση ποσοτήτων φυσικού αερίου στην Σερβία από την ΔΕΠΑ Εμπορίας μέσω Ρεβυθούσας και Αλεξανδρούπολης, με αντάλλαγμα παραχώρηση χώρων υπόγειας αποθήκευσης των ελληνικών στρατηγικών αποθεμάτων. Μόνο τυχαίο δεν ήταν ότι στις βασικές διμερείς συνομιλίες συμμετείχε και ο πρόεδρος της ΔΕΠΑ Εμπορίας Κώστας Ξιφαράς.
Σημειωτέον πως η Σερβία, η οποία έχει ετήσιες ανάγκες 3 εκατ. κυβ. μέτρα σε φυσικό αέριο, επιθυμεί να εμφανιστεί στη Δύση ότι δεν εισάγει αποκλειστικά ρωσικό αέριο. Αλλά και από ελληνικής πλευράς ένα τέτοιο deal προβάλλεται ως win win καθώς αναζητάμε χώρους αποθήκευσης φυσικού αερίου, τους οποίους η Ελλάδα δεν διαθέτει.
Ο ίδιος ο πρωθυπουργός, εξέφρασε την υποστήριξη της Ελλάδας «στον κάθετο διάδρομο μεταφοράς αερίου από τον νότο στον βορρά και αντίστροφα», αναφερόμενος στους αγωγούς Σερβία με Βόρεια Μακεδονία και Σερβία με Ρουμανία, από τους οποίους αναμένεται να ωφεληθεί και η Ελλάδα, μέσω του αγωγού με την Βόρεια Μακεδονία που δρομολογείται.
Στις ΑΠΕ
Οι Σέρβοι αναζητούν συνεργασία σε έργα ανακατασκευής και εκμοντερνισμού υδροηλεκτρικών έργων, όπως οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί στη Βλάσινα, Μπίστριτσα και Τζέρνταμπ, για τα οποία σύμφωνα με πληροφορίες υπάρχει ενδιαφέρον από την ΓΕΚ Τέρνα, σε συνδυασμό με πιθανή ανάπτυξη τεχνολογίας αποθήκευσης ενέργειας με την μέθοδο της αντλησιοταμίευσης, όπου η εταιρεία κατέχει ισχυρή τεχνογνωσία. Υπενθυμίζεται ότι η ΓΕΚ Τέρνα είναι η ελληνική εταιρεία με την πιο έντονη παρουσία στην Σερβία, καθώς ολοκληρώνει την κατασκευή του διεθνούς αεροδρομίου Νίκολα Τέσλα.
Επίσης, στο πλαίσιο Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Κλίμα και την Ενέργεια της της Σερβίας , διερευνήθηκε συνεργασία στην ανάπτυξη τόσο αιολικών (Kostolac Wind Farm) όσο και υβριδικών φωτοβολταϊκών-υδροηλεκτρικών πάρκων. Για τα τελευταία υπήρχε ενδιαφέρον και από τις υπόλοιπες ενεργειακές εταιρείες που εκπροσωπήθηκαν στην Σερβική πρωτεύουσα, όπως η Mytilineos η ΔΕΗ Ανανεώσιμες και η AVAX, ενώ φαίνεται να εξετάζει παρόμοιο εγχείρημα και η ΔΕΠΑ Εμπορίας.
Όπως σημείωσε ο κ. Μητσοτάκης, «οι ΑΠΕ αποτελούν ένα παράδειγμα μόνο της συνεργασίας που μπορούμε να αναπτύξουμε στον ενεργειακό τομέα». «Φιλοδοξούμε να γίνουμε και ένας κόμβος εξαγωγής πράσινης ενέργειας προς τον βορρά. Και θέλουμε να βοηθήσουμε τη Σερβία στη δική της πράσινη μετάβαση, καθώς σταδιακά θα υπάρχει απεξάρτηση από τις πιο ρυπογόνες πηγές παραγωγής ενέργειας προς την πράσινη ενέργεια, μεταφέροντας και τεχνογνωσία αλλά και επενδυτικά κεφάλαια».
Σημειώνεται ότι η χώρα υιοθέτησε σχέδιο δημοπρασιών χορήγησης premium για αιολικά και φωτοβολταικά πάρκα συνολικής ισχύς 1,3 GW για την περίοδο 2023-2025. Οι πρώτες δημοπρασίες διενεργήθηκαν το καλοκαίρι του 2023, η δεύτερη φάση προγραμματίζεται για αρχές του 2024 και η τρίτη αρχές του 2025.
Επίσης οι επενδυτικές ανάγκες της Σερβίας αφορούν έργα στο δίκτυο μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας (Διαβαλκανικός διάδρομος-έξυπνοι μετρητές στο δίκτυο διανομής και ελαχιστοποίηση απωλειών).
Και σιδηρόδρομος
Από τις χθεσινές επαφές σε διακυβερνητικό επίπεδο πρέπει να σημειωθεί επίσης η συμφωνία των δύο πλευρών για αναβάθμιση του οδικού άξονα Πειραιά – Θεσσαλονίκη – Βελιγράδι με κατάληξη το Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας αλλά και της σιδηροδρομικής γραμμής που θα ενώνει τα λιμάνια του Πειραιά και – κυρίως – της Θεσσαλονίκης με το Βελιγράδι με κατάληξη την Βουδαπέστη της Ουγγαρίας με ένα μπαράζ επενδύσεων τόσο από ελληνικής πλευράς όσο και από σερβικής. Στόχος είναι η δημιουργία μίας βασικής ευρωπαϊκής αρτηρίας, οδικής και σιδηροδρομικής, για την πιο γρήγορη μετακίνηση των ταξιδιωτών αλλά και τη μεταφορά αγαθών προς πάσα κατεύθυνση, είτε προς την κεντρική Ευρώπη από τα λιμάνια του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης, είτε αντίστροφα προς τα ελληνικά λιμάνια. Μάλιστα ο ίδιος τόνισε πως η Σερβία στο στόχο εξωστρέφειας που έχει θέσει συμπεριλαμβάνεται η μεγαλύτερη χρήση του λιμανιού της Θεσσαλονίκης, προτείνοντας η Σερβία να νοικιάσει μακροχρόνια χώρους στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης.
Στα έργα για την EXPO 2027 που παρουσιάστηκαν απ’ τον υπουργό Οικονομικών της Σερβίας κ. Σίνισα Μάλι στις 35 ελληνικές και 120 σερβικές εταιρείες που συμμετείχαν χθες στο Φόρουμ περιλαμβάνονται όλες οι απαραίτητες υποδομές για την Εκθεσης, όπως περίπτερα για τις συμμετέχουσες χώρες, εγκαταστάσεις φιλοξενίας για τους συμμετέχοντες, εμπορικό κέντρο, αθλητικό κέντρο, εγκατάσταση μονάδων θέρμανσης και ψύξης, πράσινης ενέργειας, σε ολόκληρο το συγκρότημα της Expo, κατασκευή νέου οδικού δικτύου πρόσβασης και αναβάθμιση υπάρχοντος δικτύου. Επίσης συνοδευτικά έργα αποχέτευσης και διαχείρισης και επεξεργασίας λυμάτων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε ο υπ. Οικονονικών της Σερβίας οι επισκέπτες της EXPO αναμένεται να ξεπεράσουν τα 3 εκατ. μόνο το 2027 αποφέροντας έσοδα άνω του 1 δισ ευρώ στη Σερβία. Το Βελιγράδι μάλιστα εμφανίζεται σήμερα να έχει διαθέσιμες 11.400 κλίνες οι οποίες πρέπει να διπλασιαστούν ως το 2027, κάτι που καθιστώ απαραίτητη την κατασκευή νέων ξενοδοχείων (άνω των 100, σύμφωνα με την Ένωση Ξενοδόχων).
