Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει ταρακουνήσει την παγκόσμια αγορά νικελίου, καθώς το μέταλλο αυτό είναι σημαντικό ως «συστατικό» στις μπαταρίες των ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Υπάρχει έντονη ανησυχία ότι οι υψηλές τιμές του νικελίου θα επιβραδύνουν τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα.
Η τιμή του νικελίου διπλασιάστηκε στις 8 Μαρτίου, με το Χρηματιστήριο Μετάλλων του Λονδίνου να διακόπτει τις συναλλαγές, «παγώνοντας» έτσι την παγκόσμια αγορά νικελίου. Μετά από δύο χρόνια χάους στην εφοδιαστική αλυσίδα λόγω της πανδημίας, το περιστατικό αυτό απέδειξε ακόμα περισσότερο πώς οι γεωπολιτικές εντάσεις καταστρέφουν τις εμπορικές σχέσεις που κάποτε οι εταιρείες θεωρούσαν δεδομένες.
Εταιρείες που χρειάζονται νικέλιο, καθώς και άλλα υλικά για μπαταρίες όπως το λίθιο ή το κοβάλτιο, έχουν αρχίσει να ψάχνουν τρόπους να προστατευτούν από μελλοντικά σοκ. Η Volkswagen αναζητεί τρόπο να αγοράζει νικέλιο απευθείας από τις εταιρείες εξόρυξης, ανέφερε ο Markus Duesmann, επικεφαλής της Audi.
Είναι πιθανό ότι η γεωπολιτική ένταση θα κρατήσει καιρό, επιταχύνοντας έτσι τις προσπάθειες από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη να αναπτύξουν εγχώρια αποθέματα εμπορευμάτων που συνήθως προέρχονται από τη Ρωσία. Υπάρχουν κοιτάσματα νικελίου στον Καναδά, τη Γροιλανδία, ακόμα και στη Μινεσότα.
«Το νικέλιο, το κοβάλτιο, το παλλάδιο, ακόμα και ο χαλκός – είχαμε ήδη συνειδητοποιήσει ότι χρειαζόμαστε αυτά τα μέταλλα για την πράσινη μετάβαση, για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή», είπε ο Bo Stensgaard, επικεφαλής της Bluejay Mining, η οποία εξορύσσει νικέλιο από μια περιοχή στη δυτική Γροιλανδία, μαζί με την KoBold Metals, την οποία υποστηρίζουν μεταξύ άλλων οι Τζεφ Μπέζος και Μπιλ Γκέιτς. «Όταν βλέπεις γεωπολιτικές εξελίξεις με την Ουκρανία και τη Ρωσία, είναι όλο και πιο φανερό ότι υπάρχουν κίνδυνοι με την προμήθεια αυτών των μετάλλων».
Ωστόσο, τα νέα projects εξορύξεων μετάλλων χρειάζονται χρόνια ή δεκαετίες, εξαιτίας του χρόνου που χρειάζεται για την αδειοδότηση και τη χρηματοδότηση. Την ίδια ώρα, οι εταιρείες που χρησιμοποιούν νικέλιο – ανάμεσά τους και οι χαλυβουργοί – θα πρέπει να αντιμετωπίσουν υψηλότερες τιμές, που τελικά θα έχουν αντίκτυπο στους καταναλωτές. Μια μπαταρία ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου περιέχει περίπου 36 κιλά νικέλιο. Η αύξηση στις τιμές τον Μάρτιο ενδέχεται να διπλασιάσει το κόστος του νικελίου σε περίπου 1.750 δολάρια για ένα αυτοκίνητο, σύμφωνα με την εταιρεία Cantor Fitzgerald.
Η Ρωσία αντιπροσωπεύει ένα μικρό ποσοστό της παγκόσμιας παραγωγής νικελίου και το περισσότερο από αυτό χρησιμοποιείται για την παραγωγή ανοξείδωτου ατσαλιού. Ωστόσο, η Ρωσία παίζει μεγάλο ρόλο στις αγορές νικελίου. Η Norilsk Nickel είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός νικελίου στον κόσμο, με δραστηριότητες στη Σιβηρία.
Ο ιδιοκτήτης της, ο Βλαντίμιρ Ποτάνιν, είναι ένας από τους πιο πλούσιους ανθρώπους της Ρωσίας. Η Norilsk είναι ανάμεσα στις εταιρείες που μπορούν να πωλούν μια ειδική μορφή νικελίου στο Χρηματιστήριο Μετάλλων του Λονδίνου, το οποίο ασχολείται με το εμπόριο νικελίου. Ο κ. Ποτάνιν δεν έχει υπάρξει στόχος κυρώσεων, ενώ ΗΠΑ και Ευρώπη δεν έχουν προσπαθήσει να μπλοκάρουν τις εξαγωγές νικελίου. Ωστόσο, το σενάριο το ρωσικό νικέλιο να αποκλειστεί από τις παγκόσμιες αγορές είναι αρκετό για να δημιουργήσει πανικό. Οι αναλυτές περιμένουν ότι οι τιμές θα κατεβούν μετά τα ρεκόρ που χτύπησαν.
«Η τάση θα ήταν να κατέβουμε σε ένα επίπεδο κοντά στο σημείο που ήταν την τελευταία φορά, δηλαδή στα 25.000 δολάρια ο τόνος», λέει ο Adrian Gardner της Wood Mackenzie, μιας ερευνητικής εταιρείας.
Το νικέλιο ήταν ήδη στα ύψη πριν τη ρωσική εισβολή καθώς οι επενδυτές στοιχημάτιζαν σε αυξημένη ζήτηση για τα ηλεκτρικά οχήματα. Η τιμή του έφτασε τα 20.000 δολάρια ανά τόνο φέτος, ενώ βρισκόταν μεταξύ 10.000 και 15.000 δολαρίων ανά τόνο τα τελευταία πέντε χρόνια. Ταυτόχρονα, η παραγωγή νικελίου είχε συρρικνωθεί λόγω της πανδημίας. Αφού η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία στα τέλη Φεβρουαρίου, η τιμή ξεπέρασε τα 30.000 δολάρια. Έπειτα, εκτοξεύτηκε πάνω από τα 100.000 δολάρια στις 8 Μαρτίου, πριν πέσει πάλι γύρω στα 30.000 δολάρια στις 23 Μαρτίου.
Δεν υπάρχει κάποια ένδειξη ότι οι τιμές του νικελίου θα οδηγήσουν σε κλεισίματα εργοστασίων. Για τώρα, οι αυτοκινητοβιομηχανίες μπορούν να βρουν άλλους προμηθευτές, να χρησιμοποιήσουν περισσότερο ανακυκλωμένο υλικό ή να γυρίσουν σε μπαταρίες που χρειάζονται λιγότερο νικέλιο.
«Υπάρχει αρκετό νικέλιο», λέει ο Ola Källenius, επικεφαλής της Mercedes-Benz. Ωστόσο, ο ίδιος αναφέρει ότι οι αυτοκινητοβιομηχανίες ίσως χρειαστεί να πληρώνουν περισσότερο, προσθέτοντας ότι: «Δεν είναι απίθανο ότι θα έχουμε δευτερεύουσες συνέπειες από αυτή τη σύγκρουση».
