Έντονες αντιφάσεις στα θέματα που έχουν να κάνουν με την προώθηση της ενεργειακής μετάβασης, την πράσινη ενέργεια και την αποθήκευση και την ανάπτυξη πρακτικών βιώσιμης κινητικότητας καταγράφουν παράγοντες του μεταλλευτικού κλάδου.
Στο περιθώριο ενημερωτικής εκδήλωσης που διοργάνωσε την εβδομάδα που πέρασε ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, τονίστηκε με έμφαση η ανάγκη άρσης των αντιφάσεων αυτών ώστε να “πληρωθούν” οι στόχοι για ευρωπαϊκή παραγωγή κρίσιμων πρώτων υλών για την ενεργειακή μετάβαση. “Δε γίνεται από τη μια να προωθούμε την ηλεκτροκίνηση κι από την άλλη να βασιζόμαστε στην Κίνα π.χ. για το λίθιο ή το κάδμιο ή άλλα ευγενή μέταλλα ή το πυρίτιο που είναι απαραίτητα για αυτό που ονομάζουμε πράσινη μετάβαση”. ανέφεραν χαρακτηριστικά μέλη του ΣΜΕ συνομιλώντας με δημοσιογράφους σημειώνοντας ότι από τη μια η ΕΕ αναδεικνύει πολιτικές “πράσινης” μετάβασης ως προτεραιότητες κι από την άλλη ενοχοποιεί τις εξορύξεις, για σπάνιες γαίες (που αποδεδειγμένα υπάρχουν και στην Ελλάδα) ή ευγενή μέταλλα και άλλα πολύτιμα όπως το λίθιο, που αξιοποιείται στις μπαταρίες.
Οι κρίσιμες πρώτες ύλες
Να σημειωθεί ότι οι σπάνιες γαίες έχουν ονομασθεί έτσι διότι πρόκειται για μια ομάδα 17 μετάλλων τα οποία είναι εξαιρετικά σπάνια και βρίσκονται σε ελάχιστα σημεία ανά τον πλανήτη. Αυτά είναι τα εξής: Νεοδύμιο (Nd), Πρασεοδύμιο (Pr), Σαμάριο (Sm), Δυσπρόσιο (Dy), Τέρβιο (Tb), Λανθάνιο (La), Λουτέτιο (Lu), Κέριο(Ce), Ύττριο (Y), Eυρώπιο (Eu), Γαδολίνιο (Gd), Χόλμιο (Ho), Σκάνδιο (Sc), Θούλιο (Tm), Υτέρβιο (Yb), Προμέθιο (Pm) και Έρβιο(Er). Κάτι περισσότερο από το 85% της παγκόσμιας παραγωγής προέρχεται από την Κίνα,
Υπενθυμίζεται ότι με βάση τη νέα νομοθεσία που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αφορά οκτώ πράσινες τεχνολογίες, δηλαδή φωτοβολταϊκά και ηλιοθερμικά, χερσαία και υπεράκτια αιολικά, μπαταρίες και αποθήκευση, αντλίες θερμότητας και γεωθερμία, ηλεκτρολύτες και κυψέλες καυσίμου, βιοαέριο/βιομεθάνιο, δέσμευση CO2 και δίκτυα, θα πρέπει να υπάρχει μέχρι το 2030 εγχώρια παραγωγή σχετικού εξοπλισμού (στην Ευρώπη δηλαδή) σε ποσοστό 40%. Π..χ το πυρίτιο που κατά κόρον παράγεται στην Κίνα είναι βασικό για τα πάνελ στα φωτοβολταϊκά, Ωστόσο η εξόρυξή του είναι απαιτητική από άποψη περιβαλλοντικής συμμόρφωσης, κάτι που ουσιαστικά έχει φέρει την Κίνα, λόγω απουσία αυστηρών περιβαλλοντικών στην πρωτοκαθεδρία.
Το θέμα, συνωπώς, όπως τονίζεται είναι να διαμορφωθεί μια φόρμουλα, που θα συνδυαστεί και με χρηματοδοτήσεις, μια και προστασία του περιβάλλοντος σημαίνει και αυξημένα κόστη, ώστε να γίνει εφικτός ο ο στόχος δέσμευση CO2 στους 50 εκατ. τόνους ετησίως.
Σήμα κινδύνου
Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση όσα αναφέρουν η Lilly Yejin Lee και ο James Glynn από το Κέντρο Παγκόσμιας Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Κολούμπια και δημοσιεύει το energypost.eu, εάν η παραγωγή και η επεξεργασία κρίσιμων ορυκτών δεν συμβαδίσει με την επιταχυνόμενη υιοθέτηση μπαταριών, ηλεκτρικών οχημάτων, ανεμογεννητριών και ηλιακών φωτοβολταϊκών τεχνολογιών, ο ρυθμός και η επιτυχία του παγκόσμιου μετασχηματισμού του ενεργειακού συστήματος ως το 2050, θα τεθούν σε κίνδυνο.
Όπως σημειώνει αξιολόγηση των αναλυτών θα μπορούσε να υπάρξει κενό στην παραγωγική ικανότητα –ιδίως για χαλκό, λίθιο και κοβάλτιο– έως το 2025. Ως εκ τούτου, η ικανότητα παραγωγής ορυχείων απαιτεί τώρα επενδύσεις και επέκταση για την κάλυψη της κρίσιμης αύξησης της ζήτησης ορυκτών που απαιτείται για να φτάσει το 2050 στόχους NZE.
Ποιες τεχνολογίες θα οδηγήσουν στην κρίσιμη αύξηση της ζήτησης ορυκτών;
Ο πιο σημαντικός μοχλός της αύξησης της ζήτησης κρίσιμων ορυκτών σύμφωνα με το σενάριο για τις Καθαρές Μηδενικές Εκπομπές (NZE) είναι τα Ηλεκτρικά Οχήματα (EVs). Μάλιστα η ζήτηση κρίσιμων ορυκτών μόνο για ηλεκτρικά οχήματα αναμένεται να αυξηθεί σχεδόν 300 φορές μεταξύ 2020 και 2050.
Όπως έχει τονίσει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ) Αθανάσιος Κεφάλας, “η πράσινη Συμφωνία και η καθαρή ενέργεια απαιτούν έναν ανταγωνιστικό και αναπτυσσόμενο κλάδο εξόρυξης που θα υποστηρίξει τη σταδιακή απανθρακοποίηση της οικονομίας και τη στρατηγική της ενεργειακής αυτονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι νέες μορφές ενέργειας και οι τεχνολογίες που τις υποστηρίζουν είναι εντάσεως μετάλλων και βιομηχανικών ορυκτών και σύμφωνα με πολλές μελέτες «η σημερινή εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα θα αντικατασταθεί από αυτή από τα ορυκτά», πολλά από τα οποία δεν παράγονται στην Ευρώπη και ο διεθνής ανταγωνισμός για αυτά εντείνεται. Η παραγωγή αυτών των ορυκτών χρειάζεται επάρκεια ενέργειας σε τιμές που θα υποστηρίζουν τη διεθνή ανταγωνιστικότητα των παραγωγών. Όμως στην Ευρώπη και στη χώρα μας αυτό δεν έχει γίνει πλήρως κατανοητό και η εξορυκτική βιομηχανία γίνεται συνεχώς αντικείμενο επιβαρύνσεων και περιορισμών που δεν συνάδουν με τη σημασία της και τα αποδεδειγμένα πεπραγμένα της υπεύθυνης εξόρυξης.
Βρισκόμαστε σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Είναι πιεστικό και επείγον να στηριχθούν οι εξορυκτικές επιχειρήσεις ώστε να διατηρήσουν την παραγωγή τους και την ανταγωνιστικότητα στις παγκόσμιες αγορές και να διασφαλίσουν τον εφοδιασμό της Ευρώπης με τα απαραίτητα για την ανάπτυξή της ορυκτά και μεταλλεύματα.”
