Σκόπια, του Bojan Stojkovski
Οι αυξανόμενες τιμές ενέργειας και η έλλειψη εγχώριας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ανάγκασαν πρόσφατα τη Βόρεια Μακεδονία να αναζητήσει λύσεις που θα μπορούσαν να αποδειχθούν επικίνδυνες για την υγεία των πολιτών της. Τον Νοέμβριο, οι αρχές κήρυξαν την χώρα σε «κατάσταση έκτακτης ενεργειακής ανάγκης» μέχρι τις αρχές Ιουνίου 2022..
Έως τότε η χώρα θα μπορεί να παρέμβει οικονομικά και να βοηθήσει τις εταιρείες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και να εισάγει ηλεκτρική ενέργεια από το εξωτερικό.
Για να συνεχίσει να λειτουργούν τα εργοστάσιά της με καύση άνθρακα, η χώρα σχεδιάζει να εισάγει τρία εκατομμύρια τόνους λιγνίτη υψηλής ρύπανσης από το γειτονικό Κοσσυφοπέδιο.
Μεγάλοι ρυπαντές
Ταυτόχρονα, ορισμένοι από αυτούς τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής είναι επίσης μερικοί από τους μεγαλύτερους ρυπαίνοντες στην περιοχή.
Ο μεγαλύτερος σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας με καύση άνθρακα, το REK Bitola, έχει ένα από τα υψηλότερα επίπεδα εκπομπών διοξειδίου του θείου στα Βαλκάνια.
Επιπλέον, η Βόρεια Μακεδονία είναι υπερβολικά εξαρτημένη από έναν θερμοηλεκτρικό σταθμό που εκτός από εξαιρετικά ρυπογόνος, τύχανε και κακοδιαχείρισης για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα προβλήματα της REK Bitola είναι ένας επιπλέον παράγοντας που οδηγεί στην αλλαγή στην ενεργειακή πολιτική της χώρας.
Μονάδες άνθρακα
Εκτός από το γεγονός ότι εξαρτάται από τις εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας, η χώρα παράγει περισσότερο από το 80% της ηλεκτρικής της ενέργειας στις μονάδες της με καύση άνθρακα. Τώρα, χρειάζεται απεγνωσμένα άνθρακα για να αντιμετωπίσει την επικείμενη ενεργειακή κρίση κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Μακροπρόθεσμα, ωστόσο, οι αρχές της Βόρειας Μακεδονίας προσπαθούν να μετατρέψουν τη χώρα σε ανανεώσιμο παράδεισο, όπως υποδηλώνουν νέα έργα και επενδύσεις.
Αιολικά και φωτοβολταικά πάρκα
Η εγκατεστημένη ισχύς για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στη Βόρεια Μακεδονία φτάνει περίπου το 29% της συνολικής δυναμικότητας, σύμφωνα με ετήσια έκθεση της Ρυθμιστικής Επιτροπής Ενέργειας της χώρας.
Η Βόρεια Μακεδονία στοχεύει να αυξήσει αυτό το ποσοστό έως και το 50% έως το 2024. Και οι πρόσφατες εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα υποδηλώνουν ότι αυτό θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα. Συγκεκριμένα:
- Τον Ιούνιο του 2021, ο αυστριακός όμιλος Erste ανακοίνωσε ότι μαζί με την αυστριακή τράπεζα ανάπτυξης OeEB, θα χρηματοδοτούσαν την κατασκευή του δεύτερου έργου αιολικού πάρκου της χώρας με το όνομα Bogoslovec, σε συμφωνία αξίας 61 εκατομμυρίων ευρώ. Το αιολικό πάρκο ισχύος 36 MW (μεγαβάτ) αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2023, παράγοντας καθαρή ενέργεια για περισσότερα από 20 χιλιάδες νοικοκυριά.
- Τον Οκτώβριο του 2021, η γερμανική εταιρεία ανάπτυξης αιολικών και ηλιακών πάρκων wpd δήλωσε ότι θα συμμετάσχει στη μεγαλύτερη άμεση επένδυση πράσινου πεδίου της Βόρειας Μακεδονίας. Το έργο είναι ένα αιολικό πάρκο 400 MW με το όνομα «Βίροβη», αξίας 500 εκατ. ευρώ και αναμένεται να ολοκληρωθεί σε έξι χρόνια. Η χώρα υπέγραψε επίσης στρατηγική συνεργασία με το wpd για 45 χρόνια.
- Στα τέλη Νοεμβρίου, η γαλλική εταιρεία παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας Akuo Energy ανακοίνωσε ότι θα επενδύσει 270 εκατομμύρια ευρώ σε ένα φωτοβολταϊκό πάρκο ισχύος έως 400 MW στη χώρα. Η κατασκευή του εργοστασίου αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2024.
Μετατροπή παλαιών εγκαταστάσεων
Προς το τέλος του έτους, η Βόρεια Μακεδονία έκανε επίσης τα πρώτα της βήματα προς μια μετάβαση στην καθαρή ενέργεια. Οι αρχές της χώρας κατασκεύασαν μια μονάδα φωτοβολταϊκών ισχύος 10 MW σε μια εξαντλημένη τοποθεσία θερμικής μονάδας.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, η οποία χρηματοδότησε το έργο, ο νέος φωτοβολταικός σταθμός ηλεκτροπαραγωγής στο Oslomej θα βοηθήσει στην μείωση περισσότερων από 12 χιλιάδων τόνων εκπομπών CO2.
Τα υδροηλεκτρικά
Όσον αφορά τη χρήση της υδροηλεκτρικής ενέργειας, η Βόρεια Μακεδονία έχει οκτώ μεγάλους υδροηλεκτρικούς σταθμούς, 96 μικρούς υδροηλεκτρικούς σταθμούς και τρεις σταθμούς συνδυασμένης θερμότητας και ηλεκτρικής ενέργειας (CHP).
Στη συνολική δυναμικότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, η υδροηλεκτρική ενέργεια συμμετέχει με ποσοστό 33,52%.
Το 2020, οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί της χώρας συμμετείχαν με 25% στη συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ένα μέρος της τρέχουσας έκτακτης ανάγκης τώρα οφείλεται σε λιγότερες βροχοπτώσεις πρόσφατα, οι οποίες έχουν αφήσει χαμηλά τις δεξαμενές.
Ενώ υπάρχει τεράστιες δυνατότητες για υδροηλεκτρική ενέργεια στη χώρα, υπάρχουν επίσης πολλές αποτυχημένες προσπάθειες για μεγάλα έργα σε αυτόν τον τομέα τις τελευταίες δεκαετίες. Ο προβλεπόμενος υδροηλεκτρικός σταθμός Cebren είναι ένα από αυτά τα έργα.
Με προβλεπόμενη εγκατεστημένη ισχύ μεταξύ 333 και 458 MW και προβλεπόμενη ετήσια παραγωγή 1000 έως 1200 GWh ηλεκτρικής ενέργειας, το έργο Cebren έχει δει 11 αποτυχημένες δημόσιες κλήσεις τις τελευταίες τρεις δεκαετίες.
Ωστόσο, το 2020, εννέα διεθνείς εταιρείες πληρούσαν τις προϋποθέσεις προεπιλογής στην τελευταία δημόσια πρόσκληση, γεγονός που κάνει τις αρχές της Βόρειας Μακεδονίας να αισιοδοξούν ότι το έργο αξίας 600 εκατομμυρίων ευρώ θα γίνει επιτέλους πραγματικότητα.
Η ενεργειακή μετάβαση
Ως υποψήφια χώρα για περισσότερα από 16 χρόνια, η προσπάθεια της Βόρειας Μακεδονίας να ενταχθεί στην ΕΕ θα μπορούσε να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στη μετάβασή της στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Καθώς η χώρα επιδιώκει να ξεκινήσει τις πολυαναμενόμενες ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, ορισμένες από τις απαιτήσεις περιλαμβάνουν επίσης την αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των καθαρών
