Με δημοσιευμένη την κοινή υπουργική απόφαση για τον τρίτο διαγωνισμό για standalone μπαταρίες, συνολικής ισχύος 200 MW για την περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολη, κομβικό είναι το ερώτημα για το κόστος παραγωγής των μπαταριών.
Με βάση έρευνα που δημοσίευσε η Aquila Clean Energy τα κόστη των συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας έχουν μειωθεί σημαντικά σε παγκόσμιο επίπεδο, κυρίως λόγω της πρόσφατης προόδου στην τεχνολογία των μπαταριών, και συγκεκριμένα των ιόντων λιθίου.
Όπως αναφέρει οι μπαταρίες φωσφορικού σιδήρου λιθίου ή μπαταρίες LFP έχουν μειωμένο κόστος παραγωγής, καθώς αποφεύγεται η χρήση ακριβών πρώτων υλών όπως το κοβάλτιο και το νικέλιο. Δεδομένου ότι οι μπαταρίες LFP εκτιμάται ότι θα παραμείνουν η βασική μέθοδος αποθήκευσης ενέργειας μέχρι το τέλος της δεκαετίας, οι χαμηλότερες τιμές ιόντων λιθίου αποτελούν έναν βασικό παράγοντα που θα ενισχύσει την επέκταση των BESS.
Υπενθυμίζεται ότι οι εξελίξεις αυτές δημιουργούν ‘δυναμική” σε όλη την αλυσίδα αξίας και την ανάπτυξη της χώρας, μεταξύ των οποίων και ο κλάδος των ορυκτών πρώτων υλών, ο οποίος καλείται να παίξει ρόλο «κλειδί» στις εξελίξεις ένεκα της δίδυμης πράσινης και ψηφιακής μετάβασης, όπως επανειλημμένα έχει τονίσει και ο Σύνδεσμος ΜΕταλλευτικών Επιχειρήσεων. Άλλωστε, η σημασία των ορυκτών για την ενεργειακή μετάβαση αλλά και την οικονομική και γεωπολιτική σταθερότητα της Ευρώπης αναγνωρίστηκε έμπρακτα τον Μάρτιο του 2024 με την θέσπιση του Ευρωπαϊκού κανονισμού για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, του λεγόμενου CRMA.
Όπως αναφέρεται, χαρακτηριστικά, η ζήτηση για σπάνιες γαίες αναμένεται να αυξηθεί εκθετικά τα επόμενα έτη, καθώς η ΕΕ απομακρύνεται από τα ορυκτά καύσιμα και στρέφεται σε συστήματα καθαρής ενέργειας που χρειάζονται τέτοιου είδους πρώτες ύλες. Στο πλαίσιο αυτό, το CRMA αποτελεί την πρώτη ουσιαστική νομοθετική παρέμβαση προς την κατεύθυνση της εξασφάλισης στοιχειώδους αυτονομίας σε ορυκτές ύλες και μείωσης της υπερ-εξάρτησης της Ευρώπης από τρίτες χώρες.
Η αυξημένη ζήτηση για ορυκτά και μέταλλα, η οποία τροφοδοτήθηκε από την οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία, την αυξανόμενη ζήτηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και την ανάγκη περαιτέρω ανάπτυξης των δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, έχει οδηγήσει σε σημαντική ανάπτυξη του μεταλλευτικού κλάδου.
Ανάπτυξη της κατανάλωσης και εξαγωγές
Στην ελληνική αγορά το 2023, οι εξαγωγές των μεταλλευτικών προϊόντων από τη χώρα μας προς τρίτες χώρες συμβάλλουν στη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου, αυξάνοντας τα σχετικά έσοδα. Να σημειωθεί ότι ,συνολικά, σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδας (ΣΒΕ) η αξία των εξαγωγών για το 2023 ανήλθε στο ποσό των 50,9 δισ. ευρώ.
Παράλληλα, τρέχουν σημαντικές επενδύσεις στον κλάδο. Για παράδειγμα, έως σήμερα, στην περιοχή της Β.Α. Χαλκιδικής και συγκεκριμένα στα Μεταλλεία Κασσάνδρας που αποτελούν μια από τις μεγαλύτερες άμεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα έχουν επενδυθεί 1,3 δισ. δολ. και πρόκειται να επενδυθούν επιπλέον 1,9 δισ. δολάρια, ενώ η αξία των εξαγωγών αναμένεται να ξεπεράσει τα 11 δισ. δολάρια τα επόμενα χρόνια, 755 εκατ. δολάρια σε ετήσια βάση σε ορίζοντα 20ετίας. Μάλιστα, όπως αναφέρεται με αιχμή τη Χαλκιδική, η Ελλάδα μπορεί να γίνει βασικός παίκτης στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια αγορά σε διάφορα ορυκτά, όπως χαλκό και χρυσό κτλ.
Οι μπαταρίες
Στο φόντο αυτό, όπως αναφέρεται από την έκθεση της Aquila Clean Energy , καθώς η παραγωγική ικανότητα των μπαταριών προβλέπεται να τετραπλασιαστεί έως το 2030, οι χαμηλότερες τιμές της αλυσίδας εφοδιασμού μπαταριών, οι συνεχείς βελτιώσεις και ο ανταγωνισμός, θα οδηγήσουν σε περαιτέρω μείωση του κόστους των έργων BESS.
Δεδομένου ότι οι μπαταρίες ιόντων λιθίου απαιτούν σημαντική προμήθεια πρώτων υλών στη φάση της κατασκευής τους, καθίσταται απαραίτητη η μείωση του αποτυπώματος άνθρακα, η ανακύκλωση πρώτων υλών ή η χρήση ανανεώσιμης ενέργειας στην διαδικασία της παραγωγής τους. Έχει αποδειχθεί ότι τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας μέσω μπαταριών προσφέρουν θετικό ισοζύγιο εκπομπών αερίων ρύπων στην διάρκεια του κύκλου ζωής τους, ύστερα από μια ορισμένη χρονική περίοδο, λόγω της συσχέτισης μεταξύ των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας, της έντασης των εκπομπών του δικτύου και των κύκλων φορτίου με βελτιστοποιημένη τιμή.
Με την εξάρτηση των ΑΠΕ από τις καιρικές συνθήκες να δημιουργεί αστάθεια και να θέτει προκλήσεις για την ενεργειακή ασφάλεια, οι μπαταρίε, με βάση την έκθεση, έχουν γίνει όλο και πιο ανταγωνιστικές λόγω του κόστους αλλά και της ευελιξίας που προσφέρουν, καθώς και της δυνατότητας ενίσχυσης της αποδοτικότητας του ενεργειακού συστήματος. Ταυτόχρονα, η αυξημένη αστάθεια της αγοράς ωφελεί τους διαχειριστές συστημάτων BESS, καθώς μπορούν να αγοράζουν ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ σε χαμηλές τιμές και να την πωλούν σε υψηλές τιμές όταν η παραγωγή ΑΠΕ είναι χαμηλή.
Όπως τονίζει η έκθεση, οι διαγωνισμοί μακράς διάρκειας εξασφαλίζουν συμβάσεις για παράδοση ενέργειας σε μελλοντικό χρόνο, οι οποίες στην Ελλάδα υποστηρίζονται από μια λειτουργική επιδότηση μέσω ενός μηχανισμού συμβολαίου έναντι διαφοράς (CfD). Ο συνδυασμός των ΑΠΕ με BESS σε ένα χαρτοφυλάκιο προσφέρει σημαντικά οφέλη, αλληλοσυμπληρώνοντας τα assets ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και βελτιώνοντας την αξία των έργων μέσω αυξημένων τιμών ενέργειας. Η συνεγκατάσταση μπαταριών και φωτοβολταϊκών μονάδων είναι η πιο συνήθης λύση, δεδομένης της ταχείας ανάπτυξης του δυναμικού ΑΠΕ που επιτρέπει την αποτελεσματική αποθήκευση και εκφόρτιση ενέργειας, στηρίζοντας τη σταθερότητα του δικτύου. Τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας με μπαταρίες (BESS) συμβάλλουν επίσης στην αποφυγή της συμφόρησης του δικτύου, παρέχουν την δυνατότητα ελέγχου της τάσης, αποκαθιστούν την ισχύ μετά από διακοπές ρεύματος, μειώνουν τις απώλειες ενέργειας και βελτιώνουν την ποιότητα της ισχύος, καθυστερώντας την ανάγκη για δαπανηρές αναβαθμίσεις του δικτύου.
Παρά την πρόοδο στην προσαρμογή των κανονισμών στις χώρες της Ε.Ε., η κανονιστική ταξινόμηση των συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας με μπαταρίες (BESS) παραμένει ασαφής, οδηγώντας σε προκλήσεις όπως διπλές χρεώσεις και ζητήματα σύνδεσης με το δίκτυο. Όπως αναφέρει η έκθεση, σε γενικές γραμμές, ένα υποστηρικτικό ρυθμιστικό πλαίσιο θα επέτρεπε στα συστήματα BESS να συμμετέχουν σε διαφορετικές πηγές εσόδων και να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους έναντι των σταθμών παραγωγής ενέργειας με ορυκτά καύσιμα. Για πρώτη φορά, η παγκόσμια σωρευτική χωρητικότητα αποθήκευσης μπαταριών αναμένεται να ξεπεράσει την αντλησιοταμίευση το 2025. Η αύξηση αυτή οφείλεται στην ανάγκη για βελτιωμένη αποδοτικότητα του συστήματος, καλύτερη ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, χαμηλότερο κόστος παροχής ενέργειας και μείωση των εκπομπών αερίων ρύπων. Ο συνδυασμός των BESS με τις ΑΠΕ, σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στην τεχνολογία των μπαταριών, τοποθετεί τα BESS ως μια οικονομικά αποδοτική και βιώσιμη εναλλακτική λύση έναντι της ενέργειας που προέρχεται από ορυκτά καύσιμα, καθιστώντας τα μια ελκυστική επενδυτική ευκαιρία στο ταχέως εξελισσόμενο ενεργειακό τοπίο.
Σημειώνεται ότι η Aquila Clean Energy επενδύει σε έργα BESS στην περιοχή EMEA από το 2020-2021.Το χαρτοφυλάκιο ανάπτυξης BESS της εταιρείας περιλαμβάνει μια σειρά έργων που υπερβαίνουν τα 4 GW σε δυναμικότητα, στη Γερμανία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιταλία, την Ελλάδα, το Βέλγιο, τις χώρες της Βαλτικής και τις Σκανδιναβικές χώρες.
