Με στόχο την εμβάθυνση της πολιτικής και οικονομικής συνεργασίας, σε μια συγκυρία αναδιάταξης του χάρτη στη Μέση Ανατολή επισκέπτεται, επίσημα, σήμερα και αύριο ο Πρωθυπουργός τη Σαουδική Αραβία, όπου μεταξύ άλλων θα έχει συνάντηση με τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν Μπιν Αμπντουλαζίζ Αλ Σαούντ, σηματοδοτούν λοιπόν την περαιτέρω ενίσχυση και αναβάθμιση.
Συγκεκριμένα, ο πρωθυπουργός και ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας θα συμπροεδρεύσουν στην πρώτη συνεδρίαση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας- Σαουδικής Αραβίας στην Αλούλα και θα υπογράψουν σειρά κοινών πρωτοβουλιών.
Μάλιστα, είναι το πρώτο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας της Ελλάδας με χώρα της Μέσης Ανατολής. Πρόκειται για μια διαρκή δομή διμερούς συνεργασίας με επιτροπές ανά τομείς, των οποίων θα προεδρεύουν οι αρμόδιοι υπουργοί.
Τον κ.Μητσοτάκη συνοδεύουν στη Σαουδική Αραβία οι υπουργοί Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, Άμυνας Νίκος Δένδιας, Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος, Ενέργειας Θοδωρής Σκυλακάκης, Τουρισμού Όλγα Κεφαλογιάννη, Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, οι υφυπουργοί Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και Κώστας Φραγκογιάννης και ο αναπληρωτής υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Γιάννης Βρούτσης.
Ειδικά, πέρα από την αναζήτηση συμπλεύσεων για τα μεγάλα γεωπολιτικά ζητήματα της περιοχής, όπου η Τουρκία αναδύεται σε “παίκτη”, στο επίκεντρο είναι οι επενδύσεις, η ενέργεια και βέβαια ο τουρισμός, καθώς η Σαουδική Αραβία είναι μια από τις αναδυόμενες αγορές, μαζί με την Ινδία που ποντάρει η Ελλάδα.
Ο τουρισμός
Ο τουρισμός από τη Σαουδική Αραβία προς την Ευρώπη είναι ιδιαίτερα σημαντικός λόγω της υψηλής δαπάνης των Σαουδαράβων που σύμφωνα με τις υπάρχουσες ενδείξεις είναι υπερδιπλάσια της αντίστοιχης των Ευρωπαίων τουριστών. Ακόμη, σύμφωνα με ενδείξεις, οι νεότερες ηλικίες έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για παραθεριστικό τουρισμό. Ως εκ τούτου, η συγκεκριμένη αγορά κρίνεται ότι αποτελεί μια εν δυνάμει σημαντική αγορά για την Ελλάδα.
Να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της στη διεθνή έκθεση τουρισμού ITB 2024 στο Βερολίνο, η Υπουργός Τουρισμού κυρία Όλγα Κεφαλογιάννη συναντήθηκε με τον Υπουργό Τουρισμού της Σαουδικής Αραβίας Ahmed Al Khateeb και την Υφυπουργό Τουρισμού της χώρας Haifa bint Muhammad Al Saud.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, στο περίπτερο της Σαουδικής Αραβίας, οι δύο πλευρές συμφώνησαν στην ανανέωση και επικαιροποίηση της συμφωνίας που είχε υπογραφεί το 2014, κατά την πρώτη θητεία της κυρίας Όλγας Κεφαλογιάννη στο Υπουργείο Τουρισμού.
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις επενδύσεις στον τουριστικό τομέα, στην αύξηση των απευθείας πτήσεων ανάμεσα στις δύο χώρες, αλλά και στην εκπαίδευση εργαζομένων.
Ενέργεια
Σε σχέση με την ενέργεια, ήδη σε τροχιά βρίσκεται ο Saudi Greek Interconnection. Μάλιστα, μια κοινή εταιρεία, με ισόποση συμμετοχή, με 50%, του ΑΔΜΗΕ και του Διαχειριστή του δικτύου της Σαουδικής Αραβίας, τη National Grid S.A- Saudi Electricity Company, θα αποτελέσει το εταιρικό σχήμα, που θα “τρέξει” τις απαραίτητες μελέτες προκειμένου να διαπιστωθεί η βιωσιμότητα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας- Σαουδικής Αραβίας.
Σημειώνεται, ότι το κοινό σχήμα ΑΔΜΗΕ – National Grid έχει ήδη αναθέσει τις μελέτες σκοπιμότητας, οι οποίες αναμένεται να έχουν παραδοθεί μέχρι τον Αύγουστο 2025.
Η εταιρεία θα ονομάζεται Saudi Greek Interconnection SA και θα έχει μετοχικό κεφάλαιο 500.000 ευρώ. Διευθύνων σύμβουλος είναι ο επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ, Μανούσος Μανουσάκης, πρόεδρος ο Alsaadi Walleed και μέλη οι Παναγιώτης Μιχαλόπουλος και Προκόπης Μαυρωνάς εκ μέρους του ΑΔΜΗΕ και εκ μέρους της Σαουδαραβικής εταιρίας οι Almuhaiza Abdulaziz, ο οποίος είναι και οικονομικός διευθυντής της νέας εταιρείας.
Όπως προβλέπεται στο καταστατικό της εταιρείας που αναρτήθηκε πριν λίγους μήνες στο ΓΕΜΗ σκοπός της είναι η εκπόνηση της συνολικής μελέτης αλλά και επί μέρους μελετών εμπορικής βιωσιμότητας της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Σαουδικής Αραβίας με καλωδίου HVDC. Επίσης στο καταστατικό της εταιρείας προβλέπεται ότι σκοπός της είναι «η διενέργεια οποιασδήποτε άλλης δραστηριότητας και συναφούς πράξης και ενέργειας για την εκτέλεση του έργου».
Με βάση το καταστατικό για την επίτευξη του σκοπού της η εταιρεία δύναται να συνεργάζεται με οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο στην Ελλάδα ή / και το εξωτερικό και να συνάπτει συμφωνίες ή συμβάσεις κάθε είδους. Η διάρκεια ζωής της εταιρίας έχει οριστεί πενταετής δηλαδή έως τον Φεβρουάριο του 2029.
Επίσης, όπως προβλέπεται, η Γενική Συνέλευση συνέρχεται υποχρεωτικά στην έδρα της εταιρείας ή στην περιφέρεια άλλου δήμου εντός της περιφέρειας της έδρας της Saudi Greek Interconnection SA. Η Γενική Συνέλευση, ωστόσο, μπορεί να συνεδριάζει οπουδήποτε στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένου του Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, εφόσον στη Συνέλευση παρίστανται ή αντιπροσωπεύονται μέτοχοι που εκπροσωπούν το σύνολο του μετοχικού κεφαλαίου με δικαίωμα ψήφου και δεν αντιλέγει κανείς στην πραγματοποίηση της συνεδρίασης και τη λήψη αποφάσεων.
Υπενθυμίζεται ότι η σύμπραξη του ΑΔΜΗΕ και της σαουδαραβικής National Grid S.A είναι συνέχεια της συμφωνίας μετόχων που είχε υπογραφεί μεταξύ των δυο, το 2023 με απώτερο στόχο για την ωρίμανση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Σαουδικής Αραβίας.
Η συμφωνία των μετόχων είχε υπογραφεί στο περιθώριο των συζητήσεων που είχε η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, με τον βοηθό υπουργό Ενέργειας του Βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας, υπεύθυνο για θέματα Ηλεκτρισμού, Nasser Hadi Al- Qahtani.
Ουσιαστικά το σχήμα εμπεδώνει την απόφαση των εμπλεκομένων πλευρών να προχωρήσουν στο φιλόδοξο σχέδιο, για τη δημιουργία ενός νέου οικονομικού διαδρόμου μεταξύ Ινδίας, Μέσης Ανατολής και Ευρώπης που θα περιλαμβάνει αγωγούς και δίκτυα για ηλεκτρική ενέργεια και υδρογόνο. Στο διάδρομο αυτό η Σαουδική Αραβία έχει πρωταγωνιστικό ρόλο και η χώρα μας, επιδιώκει να αποτελέσει το συνδετικό κρίκο.
Η σύμπραξη των Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς Ελλάδας και Σαουδικής Αραβίας έρχεται σε συνέχεια της επίσημης επίσκεψης του πρίγκιπα διαδόχου του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας, Mohammed bin Salman bin Abdulaziz Al Saud, στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 2022 και των συνομιλιών που είχε με τον Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη. Το Συμφωνητικό (MoU) που είχε υπογραφεί τότε για την ενεργειακή συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών σε διάφορα πεδία έθεσε τις βάσεις για τη δημιουργία της Saudi Greek Interconnection, που αποτελεί, ουσιαστικά, το πρώτο πεδίο εξειδίκευσης της συνεργασίας αυτής.
Η συμφωνία με τη National Grid εντάσσεται στη στρατηγική του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και του ΑΔΜΗΕ να συμμετάσχουν, ενεργά, στην υλοποίηση των μεγάλων ενεργειακών διαδρόμων για τη μεταφορά προς την Ευρώπη καθαρής ενέργειας από τη Βόρειο Αφρική και τη Μέση Ανατολή.
Προετοιμασία
‘Ήδη, πάντως, έχει γίνει σχετική προετοιμασία με τηλεδιάσκεψη τις μεταξύ του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρου Σκυλακάκη, και του Σαουδάραβα ομολόγου του, Αμπντουλαζίζ μπιν Σαλμάν αλ Σαούντ.
Επίσης επί τάπητος αναμένεται να βρεθεί το μεγαλεπήβολο σχέδιο της Σαουδικής Αραβίας για εξαγωγή καθαρού υδρογόνου προς την Ελλάδα μέσω ελληνικών πλοίων και στη συνέχεια μέσω αγωγών στη βόρεια Ευρώπη.
Άλλωστε η Σαουδική Αραβία επιδιώκει να μετασχηματίσει τον ενεργειακό της κλάδο και το 2030 να έχει τουλάχιστον το 50% της ενέργειας που θα καταναλώνεται στη χώρα από ΑΠΕ.
Οπτικές ίνες
Ακόμη ένα project που συνδέει τις δύο χώρες είναι κι ένας “ψηφιακός” διάδρομος, το East to Med data Coridor. Είναι έργο για την κατασκευή ενός καλωδίου οπτικής ίνας μεταφοράς δεδομένων που θα συνδέσει την Ευρώπη με την Σαουδική Αραβία κάνει η ΔΕΗ. Υπενθυμίζεται ότι η ΔΕΗ από κοινού με τις εταιρείες TTSA CY και Centers συνέστησαν το κοινοπρακτικό σχήμα με την επωνυμία EMC Subsea Cable Company Ltd, το οποίο αποτελεί φορέα υλοποίησης του έργου διασύνδεσης δεδομένων μεταξύ της Ευρώπης και της Σαουδικής Αραβίας.
Μάλιστα, η ΔΕΗ έχει ανακοινώσει στο ΓΕΜΗ ότι δεσμεύεται να καλύψει με ίδια κεφάλαια τη συμμετοχή της κατά 25% στην EMC Subsea Cable Company Ltd παραχωρώντας στη συνδεδεμένη με αυτήν εταιρεία εμπράγματες εξασφαλίσεις περιουσιακών της στοιχείων. Ήδη έχουν γίνει επαφές για την χρηματοδότηση του έργου με τις ελληνικές τράπεζες, Εθνική, Πειραιώς , Alpha bank, αλλά και και την σαουδαραβική Bank Aljazira, οι οποίες θα αναλάβουν το 60% της χρηματοδότησης της ΕΜC με το υπόλοιπο 40% να αποτελεί το μετοχικό κεφάλαιο. Πέρα από τις δικές της υποχρεώσεις η ΔΕΗ θα καλύψει και τις αντίστοιχες της TTSA CY που συμμετέχει στην κοινοπραξία κατά 2,841%.
Η TTSA CY συμμετέχει μετοχικά στην εγγεγραμμένη στην Κύπρο εταιρεία ειδικού σκοπού (SPV) που συστάθηκε για την επίβλεψη του έργου, και στην οποία έπειτα από την αποχώρηση της Cyta, συμμετέχουν επίσης η Saudi Telecom ( θυγατρική της center3) με 72% και η ΔΕΗ με 25%. ΔΕΗ, TTSA CY και Centers συνέστησαν EMC Subsea Cable Company Ltd, φορέα υλοποίησης του έργου διασύνδεσης δεδομένων μεταξύ της Ευρώπης και της Σαουδικής Αραβίας. Οι ιδρυτές συμμετέχουν ως εξής: η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού Α.Ε. με ποσοστό 25,0%, η Centers ( θυγατρική της STC Σαουδικής Αραβίας) με ποσοστό 72,159% και η TTSA CY με ποσοστό 2,841%. Το έργο Το "East to Med data Corridor", ένα υποθαλάσσιο και επίγειο καλωδιακό σύστημα μεταφοράς δεδομένων.
Το έργο EMC δίνει τη δυνατότητα στο Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας, στην Ελλάδα και την Κύπρο να αξιοποιήσουν τη γεωγραφική τους θέση, δημιουργώντας τον τόσο απαραίτητο για την παγκόσμια οικονομία νέο διάδρομο μεταφοράς δεδομένων, τοποθετώντας τις χώρες στο επίκεντρο μεταφοράς, αποθήκευσης και δημιουργίας δεδομένων στην Ευρασία, μέσω της δημιουργίας μια υποδομή ψηφιακής συνδεσιμότητας ανάμεσα στις χώρες, που αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της εποχής του ψηφιακού μετασχηματισμού, όπως είχε ανακοινωθεί όταν έπεσαν οι σχετικές υπογραφές.
Σημειώνεται ότι η αρχική υπογραφή Συμφωνίας Μετόχων είχε γίνει το 2022 και αφορούσε τη δημιουργία κοινοπρακτικού σχήματος με σκοπό την κατασκευή, λειτουργία, διαχείριση, ιδιοκτησία και πώληση χωρητικότητας μέσω ενός νέου υποβρύχιου καλωδιακού συστήματος και επικουρικών υποδομών και δικτύου (το “East Med Corridor System” ή το έργο EMC”), το οποίο θα συνδέει την Ευρώπη με την Ασία.
