Οι πρόσφατες εξελίξεις στην αγορά υπενθυμίζουν ότι οι τιμές της ενέργειας θα παραμείνουν υψηλότερες για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στην Ευρώπη, τουλάχιστον 50% πάνω από τα επίπεδα πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία, επισημαίνει η Allianz Research. Εάν η Ευρώπη θέλει να αναζωογονήσει τη βιομηχανία της, οι πολιτικές θα πρέπει να αντιμετωπίσουν αυτό το θέμα, σημειώνει χαρακτηριστικά.
Ειδικότερα, όπως αναφέρει σε νέα έκθεσή του ο οίκος, το τέλος των ροών αερίου μέσω της Ουκρανίας ήταν η κορυφή του παγόβουνου. Οι τιμές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν σταθερά από την αρχή της χειμερινής περιόδου στην Ευρώπη. Έφτασαν στο όριο των 50 ευρώ/MWh κατά τη διάρκεια του νέου έτους, ένα επίπεδο που δεν έχει παρατηρηθεί από τον Οκτώβριο του 2023.
Ένας σημαντικός και πολύ-σχολιασμένος καταλύτης για την άνοδο των τιμών ήταν το τέλος των ροών ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας και του αγωγού Brotherhood. Η διακοπή αυτού του διαδρόμου επηρέασε ιδιαίτερα χώρες όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία, οι οποίες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από αυτή τη διαδρομή για τον εφοδιασμό τους με φυσικό αέριο, καθώς επωφελήθηκαν από την εξαίρεση από τις κυρώσεις της ΕΕ και συνέχιζαν να εισάγουν ρωσικό αέριο.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει η Allianz, πρέπει να υπογραμμμιστεί ότι οι ροές ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Brotherhood ήταν οριακές ως προς τον όγκο. Ο κύριος παράγοντας πίσω από την άνοδο των τιμών είναι ο κρύος καιρός που βιώνει η Ευρώπη τους τελευταίους μήνες. Η κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ευρώπη ήταν υψηλή από τον Νοέμβριο και οι αποσύρσεις από την αποθήκευση ήταν πολύ υψηλότερες από ό,τι τα τελευταία δύο χρόνια, περισσότερο σύμφωνες με τις αποσύρσεις πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Με άλλα λόγια, όπως σημειώνει ο οίκος, μετά από δύο ήπιους χειμώνες, η Ευρώπη διανύει τώρα έναν κανονικό χειμώνα, καίει φυσικό αέριο σαν να μην είχε προβλήματα προμήθειας ή τιμής, και αυτό έχει προκαλέσει νευρικότητα στην αγορά.
Πράγματι, μέχρι τον φετινό χειμώνα, η ήπειρος κατάφερε να κλείσει το χάσμα προσφοράς μειώνοντας την κατανάλωση και προμηθεύοντας υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) από άλλους προμηθευτές (π.χ. ΗΠΑ, Κατάρ, Αλγερία κ.λπ.), αλλά το πρόσφατο πρότυπο κατανάλωσης αποκλίνει από αυτό των δύο τελευταίων ετών. Ως αποτέλεσμα, το πρώτο 10ήμερο του Ιανουαρίου 2025, τα επίπεδα αποθήκευσης ήταν 69% σε επίπεδο ΕΕ. Πριν από ένα χρόνο, η αποθήκευση ήταν σε πληρότητα 84% και στο 83% πριν από δύο χρόνια.
Κατά την Allianz, ο κίνδυνος για νέα εκτόξευση των τιμών του φυσικού αερίου και της ενέργειας στην Ευρώπη στο εγγύς μέλλον είναι υψηλός. Το 2023 και το 2024, το επίπεδο αποθήκευσης του μπλοκ διαμορφώθηκε στο 56% και 58%, αντίστοιχα, στα τέλη Μαρτίου. Εάν η Ευρώπη συνεχίσει να περνά έναν κρύο χειμώνα και να καταναλώνει φυσικό αέριο με τον τρέχοντα ρυθμό, η ήπειρος θα μπορούσε να τελειώσει τη σεζόν με επίπεδα αποθήκευσης πολύ χαμηλότερα, πιθανότατα μεταξύ 30% και 40%.
Αυτό θα σήμαινε ότι η Ευρώπη θα χρειαστεί να αγοράσει τεράστιους όγκους φυσικού αερίου και ειδικά LNG για να αποκαταστήσει τα επίπεδα αποθήκευσης πριν από το χειμώνα 2025-2026. Με υψηλότερο επίπεδο αβεβαιότητας σχετικά με τη στάση της κυβέρνησης Τραμπ στις εξαγωγές LNG και τον ανταγωνισμό από Ασιάτες αγοραστές, η Ευρώπη θα μπορούσε να χρειαστεί να πληρώσει υψηλότερη τιμή για το φυσικό αέριο από ό,τι το 2023 και το 2024.
Οι τιμές είναι απίθανο να αυξηθούν πάνω από τα 100 ευρώ/MWh, δηλαδή στα επίπεδα που παρατηρήθηκαν το 2022, αλλά μια αύξηση σε τιμές κοντά στα 40 ευρώ/MWh θα συνεπαγόταν αύξηση +30% σε ετήσια βάση, καθώς οι τιμές κυμαίνονταν γύρω στα 30 ευρώ/MWh την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2024, όπως επισημαίνει ο οίκος. Αυτό συγκρίνεται με την πρόβλεψή του για 30 ευρώ/MWh και 32 ευρώ/MWh κατά μέσο όρο για το δεύτερο τρίμηνο του 2025 και το τρίτο τρίμηνο του 2025, αντίστοιχα.
Επιπλέον, οι τελευταίοι δύο χειμώνες ήταν ήπιοι και θυελλώδεις, επιτρέποντας στην παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας να παρέχει φθηνή ηλεκτρική ενέργεια, ενώ επί του παρόντος η παραγωγή μέσω αιολικής και ηλιακής ενέργειας είναι ασταθής και ασκεί ελάχιστη, αυξάνοντας τη συνολική πίεση στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας.
Τιμές ενέργειας: υψηλότερες (και πιο ασταθείς) για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα
Οι συνεχιζόμενες εξελίξεις είναι μια ζωντανή υπενθύμιση ότι η Ευρώπη δεν έχει τελειώσει με την ενεργειακή της κρίση, όπως επισημαίνει η Allianz Research. Τα επιτεύγματα της Ευρώπης τα τελευταία δύο χρόνια όσον αφορά την κατανάλωση και τη διαφοροποίηση της προσφοράς είναι εύθραυστα και οι συμμετέχοντες στην αγορά παραμένουν στα άκρα και κάθε μικρό γεγονός από ένα κύμα σφοδρής κακοκαιρίας έως μια απεργία σε μια εγκατάσταση LNG οπουδήποτε στον κόσμο μπορεί να στείλει τις τιμές στα ύψη. Καθώς πολλοί ήλπιζαν ότι οι τιμές της ενέργειας και του φυσικού αερίου θα ομαλοποιηθούν στην Ευρώπη τους επόμενους μήνες και χρόνια, η Ευρώπη θα πρέπει να αντιμετωπίσει υψηλότερες τιμές για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και με αυξημένη αστάθεια, τονίζει ο οίκος.
Αυτό σημαίνει επίσης αυξημένη αστάθεια στο μέτωπο του πληθωρισμού: Καθώς οι τιμές λιανικής της ηλεκτρικής ενέργειας στις περισσότερες χώρες πρόκειται να μειωθούν το 2025, οι πρόσφατες εξελίξεις στις αγορές χονδρικής ενδέχεται να οδηγήσουν σε αύξηση των τιμών ξανά στα τέλη του 2025 ή το 2026 για τους καταναλωτές. Ομοίως, οι επιχειρήσεις παραμένουν ευάλωτες σε σκαμπανεβάσματα.
Η ουσία είναι, όπως καταλήγει η Allianz, ότι οι τιμές είναι πιθανό να παραμείνουν υψηλότερες στην Ευρώπη από ό,τι σε άλλα μέρη του κόσμου τα επόμενα δύο χρόνια και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να βρουν μια λύση εάν θέλουν να ενισχύσουν τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.
Αυτό είναι ένα ακόμη πιο πιεστικό ζήτημα, καθώς οδηγεί επίσης σε εντάσεις και αποκλίσεις εντός της ΕΕ, όπως φαίνεται από την πρόσφατη απειλή της Σλοβακίας να σταματήσει την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ουκρανία εάν δεν ξαναρχίσει τη διαμετακόμιση φυσικού αερίου.
