Ένα στα τρία πρατήρια υγρών καυσίμων στην Ελλάδα βρίσκονται στα χέρια των παραβατικών. Την απίστευτη καταγγελία έκανε μιλώντας στο φόρουμ των Δελφών ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Γιάννης Αληγιζάκης, παρουσιάζοντας στοιχεία από την έρευνα του Εθνικού Μετσοβείου Πολυτεχνείου, εκτιμήσεις των εταιρειών και πρόσφατους υπολογισμούς της ΠΟΠΕΚ, του συνδικαλιστικού οργάνου των πρατηριούχων. Όπως είπε, το ποσοστό κλοπής στην αντλία από τον Μάιο που ψηφίστηκε ο νέος νόμος με τα πρώτα πρατήρια να σφραγίζονται, μειώθηκε στο 18%. Αυτό κράτησε λίγο, τα παραβατικά πρατήρια άρχισαν να αυξάνουν. Από το 2015 και το 15% τότε, φτάσαμε στο 29% το 2025, από 27% που ήταν το 2024.
Όπως ανέφερε ο κ. Αληγιζάκης, απαντώντας στο ερώτημα γιατί αυξήθηκαν τα παραβατικά πρατήρια, πριν από 4 χρόνια επιβλήθηκε στον κλάδο πλαφόν στο μικρό περιθώριο κέρδους. Αρχικά σαν ένα έκτακτο μέτρο για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας και στην συνέχεια της ενεργειακής κρίσης. Οι λίγοι που επιβλήθηκε το 2021, σήμερα έχουν εξαλειφθεί. Οι τιμές έχουν επιστρέψει στα παλιά επίπεδα. Ο ανταγωνισμός έχει επιστρέψει, αλλά λόγω πλαφόν και παραβατικότητας, το περιθώριο κέρδους είναι οριακά θετική ή μηδενικό.
Ο ίδιος ο πρόεδρος των εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών καταλήγει ότι το πλαφόν, το οποίο δεν ωφελεί ουσιαστικά τον καταναλωτή, διότι αφορά μόνο το 6% της τιμής της βενζίνης, δυστυχώς δημιούργησε ακουσίως, χώρο για την παραβατικότητα στην αγορά.
«Οι έντιμοι πρατηριούχοι εγκαταλείπουν τα πρατηριά τους, λόγω των συνεχόμενων ζημιών ή της αρνητικής προοπτικής που έχει ο κλάδος και οι μόνοι που έχουν ισχυρά κίνητρα να τα αποκτήσουν, είναι οι παραβατικοί» σημειώνει και προσθέτει, «και αυτό το κάνουν συνεχώς τα 3 τελευταία χρόνια. Και η παραβατικότητα επεκτείνεται και στην βόρεια ελλάδα, στην Θεσσαλονίκη και θα έχει συνέχεια».
«Ουσιαστικά, το οξυγόνο στην αύξηση των παραβατικών πρατηρίων είναι η διατήρηση από την πολιτεία, του πλαφόν, που αντί διαλόγου επέλεξε να παρατείνει 4 φορές τα τελευταία 2 χρόνια, το μέτρο αυτό που ισχύει μέχρι τον Απρίλιο». Ακόμα και τώρα αναφέρει ο κ. Αληγιζάκης, δεν υπάρχει καμία διαβεβαίωση ότι αυτό θα αλλάξει και αν συμβεί αυτό το πρόβλημα θα μεγαλώσει και θα είναι ανεξέλεγκτο.
Η απώλεια εσόδων
Οι απώλειες από την νοθεία και την κλοπή στην αντλία, το ποσό εκτιμάται ότι προσεγγίζει τα 300 εκατ. ευρώ.
Όμως εκτός από τις απώλειες εσόδων του Κράτους, πολύ μεγάλη απώλεια έχει ο ανυποψίαστος καταναλωτής στο διαθέσιμο εισοδημά του. Με πολύ μέτριους υπολογισμούς, οι καταναλωτές χάνουν περίπου 120 εκατ. ετησίως από τις ελλειμματικές παραδόσεις.
Οι προτάσεις
«Τα τελευταία χρόνια παρακολουθούμε μία κινητοποίηση από την πλευρά της Πολιτείας (ΑΑΔΕ) τόσο για την νομοθέτηση, όσο και την εφαρμογή των απαιτούμενων δράσεων.
Όμως, παρά την υλοποίηση της εγκατάστασης των συστημάτων εισροών/εκροών τόσο στα πρατήρια, όσο και στις εγκαταστάσεις των Εταιριών Εμπορίας και των Διυλιστηρίων με επενδύσεις εκατοντάδων εκατ. ευρώ, θεωρούμε ότι καθυστερεί η διασταύρωση του πλήθους των στοιχείων διακίνησης που αποστέλλονται με ηλεκτρονικό τρόπο, έτσι ώστε να πιστοποιηθεί η παράβαση και να επιβληθούν οι προβλεπόμενες από την Νομοθεσία κυρώσεις» αναφέρει ο κ. Αληγιζάκης.
«Η πρότασή μας είναι η ολιστική ποσοτική παρακολούθηση της διακίνησης καυσίμων από το Διυλιστήριο έως τον τελικό καταναλωτή».
Πρακτικά, τί σημαίνει ολιστική ποσοτική παρακολούθηση της διακίνησης καυσίμων;
Όλες οι ποσότητες που φεύγουν από την αντλία, θα πρέπει να διασταυρώνονται ψηφιακά, με την ποσότητα που αναγράφεται στον φορολογικό μηχανισμό και την μεταβολή της ποσότητας στην δεξαμενή του πρατηρίου.
Αλλά και κάθε νέα ποσότητα που μπαίνει στην δεξαμενή του πρατηρίου, θα πρέπει να διασταυρώνεται ψηφιακά με την ποσότητα του προϊόντος που απέστειλε η εταιρία εμπορίας στο πρατήριο.
Και είναι σημαντικό και θα έλεγα καθοριστικό, ότι αυτοί οι έλεγχοι για πολύ ευνόητους και πρακτικούς λόγους πρέπει να γίνεται με ψηφιακό τρόπο, σε πραγματικό χρόνο, απομακρυσμένα. Από τα γραφεία της ΑΑΔΕ, και όχι επί τόπου στο πρατήριο και θα πρέπει να υπάρχει στην συνέχεια, ο έλεγχος από πλευράς Πολιτείας ότι εφόσον διαπιστώθηκαν παραβάσεις, επιβλήθησαν οι ποινές που προβλέπονται από τον Νόμο.
Θα πρέπει να ενταθούν οι ποιοτικοί έλεγχοι των καυσίμων στα πρατήρια, μέσω των ιχνηθετών με φορητές συσκευές (όπως προβλέπεται στην Νομοθεσία) για άμεσο ενδεικτικό αποτέλεσμα του ελέγχου και μεγαλύτερο πλήθος ελέγχων σε όλη την επικράτεια.
Καθοριστικό επίσης, είναι οι ποινές οι οποίες επιβάλλονται για παραβάσεις οι οποίες δεν επιδέχονται αμφισβήτησης (π.χ. νοθεία προϊόντος) να τηρούνται και να μην αναστέλλονται μέσω προσωρινής ανακοπής έως την οριστική δικαστική απόφαση ή έστω η εκδίκαση να γίνεται σε σύντομο χρόνο.
Κλείνοντας, εκτιμώ ότι είναι σκόπιμο το Κράτος να λειτουργεί όπως μια αποτελεσματική ιδιωτική επιχείρηση.
Σήμερα, οι αρμοδιότητες για τους ελέγχους είναι διεσπαρμένες σε διαφορετικά Υπουργεία και στην Περιφέρεια.
Επιβάλλεται να ορισθεί ένας project manager που να έχει την συνολική εποπτεία, τον συντονισμό και την ευθύνη, ώστε και να μην αναζητούμε υπευθύνους και να μην κατασπαταλάται το δημόσιο χρήμα.
