Σε κορυφαίο θέμα για την αγροτική παραγωγή εξελίσσεται το ενεργειακό κόστος. Πολλοί αγρότες εμφανίζονται έτοιμοι να αφήσουν χιλιάδες στρέμματα ακαλλιέργητα λόγω της εκτόξευσης του κόστους παραγωγής που έχουν προκαλέσει άμεσα ή έμμεσα οι ενεργειακές ανατιμήσεις.
Μεγάλο δείχνει το πρόβλημα των χρεών των Τοπικών Οργανισμών Έγγειων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ) απειλώντας χιλιάδες αγρότες από την ομαλή πρόσβαση σε νερό, δηλαδή σε ποτίσματα, τους επόμενους μήνες, αλλά και σε ακριβότερο νερό.
Πρώτα μέτρα
Χθες το βράδυ η κυβέρνηση στο πλαίσιο περιορισμού του προβλήματος ανακοίνωσε μια σειρά από μέτρα πυο εντάχθηκαν στο πολυνομοσχέδιο του Υπ. Οικονομικών. Συγκεκριμένα:
-Καθορίζεται για το πετρέλαιο εσωτερικής καύσης (DIESEL) κινητήρων που χρησιμοποιείται αποκλειστικά στη γεωργία, μηδενικός συντελεστής ειδικού φόρου κατανάλωσης ανά χιλιόλιτρο, για το χρονικό διάστημα από την 1 η Ιανουαρίου 2022 έως και την 31η Δεκεμβρίου 2022
-Καθορίζεται συντελεστής Φ.Π.Α. έξι (6) τοις εκατό (αντί του 13% που ισχύει) στα λιπάσματα
-Παρέχεται η δυνατότητα καταβολής του φόρου εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2021 σε οκτώ (8) ισόποσες μηνιαίες δόσεις, για τα φυσικά πρόσωπα καθώς και για τα νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες
SOS για την αγροτική παραγωγή
Ήδη, χτες σε τηλεοπτική συνέντευξή του ο υπουργός Περιβάλλοντος κι Ενέργειας τόνισε ότι οι αγρότες θα τύχουν ισχυρής στήριξης ενώ και ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Γιώργος Γεωργαντάς μιλώντας την περασμένη Κυριακή στον Αντ1 και στους “Πρωινούς Τύπους” είχε προαναγγείλει μέτρα στήριξης για την ενεργειακή κρίση.
«Πριν από 15 ημέρες ανακοινώθηκε πακέτο 180 εκ. ευρώ για την ενίσχυση της παραγωγής. Δεν αρκεί. Τις επόμενες ημέρες ο Πρωθυπουργός θα ανακοινώσει μέτρα για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και για αγρότες», είπε ο κ. Γεωργαντάς, λέγοντας πως για την αύξηση του κόστους παραγωγής λόγω της ενεργειακής κρίσης και τονίζοντας ότι «Πρέπει να στηρίξουμε και τους ΤΟΕΒ - ΓΟΕΒ και τους παραγωγούς. Θα υπάρξει στήριξη του αγροτικού κόσμου, ιδίως τώρα που ξεκινά η καλλιεργητική περίοδος».
Εξήγησε πως βασικός λόγος των μέτρων ενίσχυσης και σε αγρότες είναι αφενός η επισιτιστική επάρκεια, αφ΄ ετέρου η «διατήρηση» του κόσμου στην ελληνική περιφέρεια, αναφέροντας πως υπάρχει και ένα «εξαιρετικό πρόγραμμα για νέους αγρότες, με μεγάλη ανταπόκριση» που υπερκάλυψε τους υπάρχοντες πόρους, συμπληρώνοντας πως είναι «αξιοθαύμαστη η εξαγωγική πορεία του αγροτικού τομέα».
Χρέη ΤΟΕΒ - ΓΟΕΒ
Αξίζει πάντως να σημειωθεί οι μεγάλες αυξήσεις στην ηλεκτρική ενέργεια έχουν φέρει σε εξαιρετικά δυσχερή θέση τους ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ που ήδη με σειρά επαφών τους ανά την Ελλάδα έχουν θέσει επί τάπητος το όλο ζήτημα.
Ωστόσο με βάση πληροφορίες δεν υπάρχει αξιόπιστη καταγραφή για τα χρέη προς τη ΔΕΗ, που εξελίσσεται σε βασικό ζήτημα για την αγροτική παραγωγή.
Υπενθυμίζεται ότι όπως αναφέρει πρόσφατη σχετική μελέτης της διαΝΕΟσις τα αρκτικόλεξα ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ, δηλαδή Τοπικοί Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων και Γενικοί Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων.
Όμως σήμερα στη χώρα, χωρίς να υπάρχει ακριβής εικόνα, υπολογίζεται ότι λειτουργούν συνολικά περισσότεροι από 450 ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ.
Οι οργανισμοί αυτοί διαχειρίζονται ένα μεγάλο μέρος των εγγειοβελτιωτικών έργων, δηλαδή των συλλογικών έργων άρδευσης. Πρόκειται για έργα -π.χ. αντλιοστάσια, διώρυγες, δίκτυα αγωγών υπό πίεση, ταμιευτήρες, δεξαμενές- τα οποία είναι απαραίτητα για να καλυφθούν οι ανάγκες άρδευσης εκατομμυρίων στρεμμάτων αγροτικής γης. Τα έργα αυτά είναι τόσο σημαντικά, ώστε η κατάσταση στην οποία βρίσκονται φτάνει να επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της κατανάλωσης του νερού συνολικά στη χώρα και όχι μόνο στη γεωργία.
Οι ΤΟΕΒ είναι συνεταιρισμοί αγροτών, με μέλη αγρότες που εκπροσωπούν τουλάχιστον τα 5/9 της ωφελούμενης από τα έργα τους έκτασης. Διοικούνται από άμισθο διοικητικό συμβούλιο το οποίο εκλέγει η Γενική Συνέλευσή τους.
Επαφές για το ενεργειακό
Έτσι πριν λίγες εβδομάδες σε συνάντηση στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας το όλο “μπουκέτο” θεμάτων ετέθη ενώ εκπρόσωποι των ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν για την πορεία των Ενεργειακών Κοινοτήτων που έχουν συσταθεί και τη δουλειά που έχει γίνει, ώστε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να έχουν ολοκληρωθεί οι απαιτούμενες μελέτες, προκειμένου να κατατεθεί αίτημα αδειοδότησης στη ΡΑΕ.
«Από την στιγμή που βάλαμε μπροστά το σχέδιο των Ενεργειακών Κοινοτήτων, δεν έχουμε σταματήσει ούτε λεπτό και έχουμε διανύσει πολλή μεγάλη απόσταση σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Ασφαλώς, ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς. Όμως, με συντονισμένο τρόπο, διεκδικούμε και είμαι πολύ αισιόδοξος ότι θα πετύχουμε ένα μέλλον που θα είναι πολύ καλύτερο από το παρόν, με τους αγρότες της Δυτικής Ελλάδας να έχουν απαλλαχθεί πλέον από το δυσβάστακτο ενεργειακό κόστος και μάλιστα, μέσω της παραγωγής πράσινης ενέργειας. Αυτό το δυσβάστακτο ενεργειακό κόστος, γίνεται ακόμα πιο δυσβάστακτο – σχεδόν ασήκωτο – ιδιαίτερα στις μέρες μας. Και συνιστά ένα άλλο πολύ σοβαρό ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα. Για τον λόγο αυτό, η Περιφέρεια μαζί με τους ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ όλης της Δυτικής Ελλάδας θα διεκδικήσει τη λήψη μέτρων προστασίας και ενίσχυσης από την Πολιτεία, αφού διακυβεύεται ακόμα και η συνέχιση λειτουργίας των ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ από την αύξηση του ενεργειακού κόστους που έρχεται να προστεθεί στα ήδη συσσωρευμένα χρέη του παρελθόντος, δημιουργώντας μία… χιονοστιβάδα προβλημάτων» δήλωσε ο Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας κ. Νεκτάριος Φαρμάκης μετά το τέλος της σύσκεψης σύμφωνα με τον ιστότοπο του Αγρινίου www.e-ea.gr.
Την ίδια ώρα Βουλευτής Λασιθίου του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ Μανόλης Θραψανιώτης συναντήθηκε την Τετάρτη 9-3-2022 με τον πρόεδρο του ΤΟΕΒ Μεραμπέλλου Κ. Κασωτάκη και τον ταμία Γ. Τραντά μετά από αίτημα τους.
Οι ΤΟΕΒ
Στην αγωνία, τον προβληματισμό και τη ανησυχία τους για το μέλλον του ΤΟΕΒ Μεραμβέλλου αλλά και όλων των ΤΟΕΒ, που βρίσκονται σε τροχιά κατάρρευσης από την κακή κατάσταση σε πολλές υποδομές, ήρθε να προστεθεί η συνεχής αύξηση της τιμής του ρεύματος, η ρήτρα αναπροσαρμογής στα τιμολόγια της ΔΕΗ, η οποία υπερδιπλασίασε τους λογαριασμούς .
Η αύξηση αυτή οδηγεί τους ΤΟΕΒ σε αδιέξοδο αφού δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις τρέχουσες υποχρεώσεις. Για να καλύψει μέρος των υποχρεώσεων του ο ΤΟΕΒ, θα προχωρήσει σε αυξήσεις που θα επωμισθούν οι καταναλωτές.
Παρά τις διαβεβαιώσεις από την κυβέρνηση για την κάλυψη του 80% της «ρήτρας αναπροσαρμογής» και στους ΤΟΕΒ, καθώς αποτελούν μεγάλους καταναλωτές αγροτικού ρεύματος, οι ΤΟΕΒ δεν περιλαμβάνονται στο μέτρο.
Οι εκπρόσωποι του ΤΟΕΒ αναφέρθηκαν επίσης στην ανάγκη αξιοποίησης των νερών του βιολογικού με την τριτοβάθμια επεξεργασία, την ανάγκη επέκτασης του δικτύου άρδευσης, καθώς και την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Ο Βουλευτής αναφέρθηκε στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η χώρα μας με την αύξηση της τιμής των καυσίμων. Επεσήμανε τις ευθύνες της Κυβέρνησης για την εσπευσμένη απολιγνιτοποίηση της χώρας και την αντικατάσταση του από το φυσικό αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος και την ρήτρα αναπροσαρμογής στην οποία οφείλεται ο διπλασιασμός της τιμής του ρεύματος.
Υπενθυμίζεται ότι στις 21 Φεβρουαρίου σε ενημέρωση που έκανε ο υπουργός Περιβάλλοντος κι Ενέργειας Κώστας Σκρέκας στη Βουλή στην Επιτροπή ΠΑραγωγής αντιμετώπισε και κριτική για το θέμα των ΤΟΕΒ από “ομόσταβλους” βουλευτές. Συγκεκριμένα βουλευτής της ΝΔ, αναρωτήθηκε τι προβλέπεται να γίνει με τις ΤΟΕΒ που έχουν υψηλό ενεργειακό κόστος, πως θα καθοριστούν τα αρδευτικά τέλη στους αγρότες, ενόψει της νέας καλλιεργητικής περιόδου. Και εάν θα πάρξει ανάληψη από την κυβέρνηση ή επιχορήγηση από το Υπουργείο Εσωτερικών στο ενεργειακό κόστος στις ΔΕΥΑ.
Πριν λίγες μέρες πάντως, συνάντηση με εκπροσώπους του ΤΟΕΒ Πηνειού είχε ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Γιώργος Γεωργαντάς. Στη συνάντηση, στην οποία μετείχε και ο βουλευτής Λάρισας κ. Μάξιμος Χαρακόπουλος, συζητήθηκαν οι επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης, καθώς και οι παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν και οι οποίες θα οδηγήσουν στην ενεργειακή αυτονομία των ΤΟΕΒ. Όπως επεσήμανε ο πρόεδρος του ΤΟΕΒ Πηνειού κ. Δημήτρης Τσουρής στο χώρο εποπτείας του συγκεκριμένου ΤΟΕΒ καλλιεργούνται 150.000 στρέμματα.
Η δομή των ΤΟΕΒ και η έλλειψη στοιχείων
Με βάση τη μελέτη πάντως της διαΝΕΟσις “ένα βασικό πρόβλημα με τη λειτουργία των ΟΕΒ είναι η συχνά απόλυτη έλλειψη αξιόπιστων δεδομένων για τη λειτουργία τους. Σήμερα, δεν γνωρίζουμε καν πόσοι ακριβώς είναι! Υπάρχουν ΟΕΒ για τους οποίους δεν είναι γνωστά βασικά οικονομικά μεγέθη και επομένως, παραμένει άγνωστο το πόσο αποτελεσματική είναι η διαχείριση του νερού στις αντίστοιχες εκτάσεις. Επιπλέον, η μη καταγραφή δεδομένων είναι αρκετά εκτεταμένη ώστε να μην υπάρχει ικανοποιητική εικόνα ούτε για τη συνολική λειτουργία όλων των ΟΕΒ στη χώρα. Οι ερευνητές υπολογίζουν τον αριθμό των ΟΕΒ σε ολόκληρη τη χώρα σε άνω των 450 και βασίζουν την ανάλυσή τους σε οικονομικά στοιχεία μόνο από τους 118, τα μόνα διαθέσιμα που βρήκαν.
Τι συμπεραίνουν αναλύοντας αυτά τα οικονομικά στοιχεία; Αρχικά, διαπιστώνουν το προφανές, ότι δηλαδή δεν υπάρχει ενιαίο λογιστικό σύστημα με το οποίο να καταγράφονται τα δεδομένα τους, κάτι το οποίο εμποδίζει ακόμα περισσότερο την προσπάθεια για μια συνολική εικόνα.
Τα λογιστικά έσοδα αποτυπώνουν βεβαιωμένες οφειλές και όχι απαραίτητα εισπράξεις, ενώ για τα μέλη πολλών ΤΟΕΒ εκκρεμούν σημαντικά χρέη. Επιπλέον, οι τιμές τις οποίες οι ΤΟΕΒ χρεώνουν στα μέλη τους δεν λαμβάνουν υπόψη τις κρατικές επενδύσεις που έχουν γίνει στις υποδομές της εκάστοτε έκτασης, αλλά ούτε και υπάρχει πρόβλεψη για τη δημιουργία αποθεματικού, το οποίο θα μπορούσε να προσφέρει μια σχετική ασφάλεια στην οικονομική διαχείρισή τους.
Οι παραπάνω είναι μόνο μερικές από τις παθογένειες δεκαετιών, τις οποίες καταγράφουν οι ερευνητές στη μελέτη της διαΝΕΟσις. Διαβάζοντας την καταγραφή τους αναλυτικά, συνειδητοποιεί κάποιος τόσο την κρισιμότητα της διαχείρισης των αρδευτικών έργων ως ένα σημαντικό μέρος της συνολικής κατανάλωσης νερού στη χώρα, όσο και τα πολύ μεγάλα περιθώρια βελτίωσης των υποδομών και των θεσμών που τις συντηρούν. Στο τέταρτο Κεφάλαιο της μελέτης μπορείτε να διαβάσετε καλές πρακτικές από άλλες ευρωπαϊκές χώρες αλλά και από το Ισραήλ, τόσο σχετικές με μεταρρυθμίσεις που έγιναν πρόσφατα όσο και με διαφορετικά σχήματα διακυβέρνησης του αρδευτικού νερού” τονίζει η μελέτη που ουσιαστικά εστιάζει στην απόλυτα ασαφή εικόνα που υπάρχει για τους φορείς αυτούς.
