Εάν η Μόσχα συνεχίσει τις επιθέσεις κατά αμάχων στην Ουκρανία, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν θα έχουν άλλη επιλογή παρά να απαγορεύσουν όλες τις ενεργειακές εισαγωγές από τη Ρωσία, καθώς οι αντιστάσεις -κυρίως από τη Γερμανία- στο εμπάργκο θα καμφθούν, προβλέπει το Institute of International Finance (IIF) σε νέα ανάλυσή του.
Ήδη, οι ΗΠΑ έχουν απαγορεύσει τις εισαγωγές ρωσικού αερίου και πετρελαίου και το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ανακοινώσει ότι θα τις καταργήσει σταδιακά έως τα τέλη του έτους. Όμως, αυτές οι αποφάσεις δεν θα έχουν ουσιαστικές επιπτώσεις παρά μόνο εάν ακολουθήσει η Ευρώπη, η οποία δέχεται πιέσεις να σταματήσει να στέλνει μεγάλες ποσότητες συναλλάγματος στη Ρωσία, ως αντάλλαγμα για τις ενεργειακές εξαγωγές της.
Επιχειρώντας να υπολογίσει τις επιπτώσεις ενός τέτοιου εμπάργκο, το IIF εξηγεί ότι οι ευρωπαϊκές χώρες εμφανίζουν μεγαλύτερη εξάρτηση από το πετρέλαιο και τα προϊόντα πετρελαίου παρά από το φυσικό αέριο, με την Τσεχία, τη Γερμανία, την Ουγγαρία και την Ιταλία να αποτελούν εξαιρέσεις. Συνολικά, οι ρωσικές πηγές ενέργειας παίζουν μεγαλύτερο ρόλο στην Ολλανδία, την Ουγγαρία και τη Σλοβακία (περίπου 55-60%).
Το IIF εξέτασε επίσης την ικανότητα των ευρωπαϊκών χωρών να αντικαταστήσουν τη Ρωσία ως προμηθευτή στην περίπτωση του εμπάργκο και διαπίστωσε ότι οι ρωσικές εισαγωγές είναι πολύ μεγαλύτερο μερίδιο των συνολικών εισαγωγών στο φυσικό αέριο από ό,τι στο πετρέλαιο.
Αυτό συμβαίνει γιατί για το πετρέλαιο υπάρχουν περισσότεροι προμηθευτές και οι διαδρομές των προμηθειών είναι πιο ευέλικτες. Ενώ ο ρόλος του LNG αυξάνεται με γοργούς ρυθμούς, το φυσικό αέριο μεταφέρεται σε μεγάλο βαθμό μέσω αγωγών, άρα το δίκτυο αυτό δεν μπορεί να αλλάξει γρήγορα.
Λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας, ο ρόλος της Ρωσίας στην προμήθεια φυσικού αερίου της Ευρώπης έχει καθιερωθεί εδώ και δεκαετίες, με την εξάρτηση από το ρωσικό αέριο να είναι υψηλότερη στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και σε χώρες όπως η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Ρουμανία και η Σλοβακία.
«Με την ευρωπαϊκή εξάρτηση από το ρωσικό πετρέλαιο στο 10% και από το φυσικό αέριο κοντά στο 35%, ένα εμπάργκο στο αέριο θα ήταν πολύ πιο δύσκολο», εξηγεί το IIF.
Τι θα σήμαινε για τη Ρωσία
Για τη Ρωσία, ένα εμπάργκο θα είχε δραματικές επιπτώσεις, καθώς η Ε.Ε., το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ παραλαμβάνουν το 55% των ρωσικών εξαγωγών πετρελαίου και πάνω από το 60% των εξαγωγών φυσικού αερίου.
Το IIF υπολογίζει ότι ένα συνολικό εμπάργκο και από τις τρεις αυτές οικονομίες θα σήμαινε για τη Ρωσία απώλεια εσόδων περίπου 120 δισ. δολαρίων από το πετρέλαιο και περίπου 145 δισ. δολαρίων από το φυσικό αέριο. Ένα εμπάργκο στον άνθρακα θα είχε κόστος περίπου 15 δισ. δολαρίων. Άρα το συνολικό κόστος υπολογίζεται στα 250-300 δισ. δολάρια.
Βέβαια, μέρος των πωλήσεων αυτών θα ανακατευθυνθεί σε άλλες αγορές, όπως στην Κίνα και την Ινδία, όμως η κατάσταση θα είναι πολύ διαφορετική για το φυσικό αέριο, λόγω της απουσίας αγωγών.
Ο οργανισμός υπολογίζει -χωρίς να λαμβάνει υπόψη τη στροφή της Ρωσίας σε άλλες αγορές- ότι ένα εμπάργκο από Ε.Ε., Ην. Βασίλειο και ΗΠΑ θα προκαλέσει συρρίκνωση του ρωσικού ΑΕΠ πάνω από 20% καθώς και μεγάλη διεύρυνση του ελλείμματος και/ή δραστικές περικοπές δαπανών.
Τι σημαίνουν οι πληρωμές σε ρούβλια
Αναφορικά με την απόφαση της Ρωσίας να απαιτήσει τις πληρωμές για το φυσικό αέριο σε ρούβλια, το IIF δεν θεωρεί ότι αυτό αλλάζει θεμελιωδώς τη δυναμική των νομισμάτων.
Σήμερα, οι εξαγωγείς αλλάζουν τα δολάρια που παίρνουν από τις πωλήσεις φυσικού αερίου σε ρούβλια στην κεντρική τράπεζα, δίνοντας σε αυτήν επιπλέον συνάλλαγμα. Εάν οι αγοραστές πληρώνουν σε ρούβλια, θα πρέπει εκείνοι να αλλάξουν τα δολάρια σε ρούβλια στην κεντρική τράπεζα, κάτι που σημαίνει ότι το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο.
Όμως, εάν αυτό εφαρμοστεί, οι οργανισμοί από τις χώρες που έχουν επιβάλει κυρώσεις θα αναγκαστούν να συνδιαλλαγούν με την κεντρική τράπεζα -η οποία είναι στη λίστα των κυρώσεων- και άρα θα βρεθούν σε δύσκολη θέση.
Τελικά, καθώς τα συμβόλαια προμήθειας αναφέρουν το νόμισμα της συναλλαγής, το IIF δίνει μικρές πιθανότητες οι ευρωπαίοι εισαγωγείς να πληρώσουν το φυσικό αέριο σε ρούβλια.
