Του Γιώργου Νέλλα
Τετραπλή πηγή επιδοτήσεων για ενεργειακές επενδύσεις προβλέπει το νέο ΕΣΠΑ 2021-27 με το πρώτο σχετικό πρόγραμμα για τις επιχειρήσεις να προκηρύσσεται στις αρχές Οκτωβρίου. Στην ενέργεια πρόκειται να διατεθεί ένα μεγάλο μέρος από τα 26,2 δις ευρώ του νέου ΕΣΠΑ καθώς δράσεις εξοικονόμησης, παραγωγής από ΑΠΕ και υιοθέτησης καινοτόμων ενεργειακών συστημάτων πρόκειται να επιδοτηθούν από τέσσερις πηγές:
- Το τομεακό πρόγραμμα για την ενέργεια και το περιβάλλον, προϋπολογισμού 3,6 δις ευρώ (δημόσια δαπάνη) το οποίο αναμένεται να εγκριθεί το επόμενο 15θήμερο ώστε τα αποκαλυπτήρια των νέων δράσεων να συμπέσουν με την 86η ΔΕΘ (ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε την έγκρισή του στα τέλη Ιουλίου, με ευθύνη όμως των υπηρεσιών της Ευρ. Επιτροπής η έγκριση μετατέθηκε για μετά τις διακοπές του Αυγούστου.
- Το τομεακό πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα», προϋπολογισμού 3,9 δις ευρώ (δημόσια δαπάνη), το οποίο προβλέπει ειδική δράση «Πράσινη Επιχειρηματικότητα» για την πράσινη μετάβαση των επιχειρήσεων με αιχμή την ενέργεια. Το πρόγραμμα ήταν το πρώτο από το ελληνικό ΕΣΠΑ που εγκρίθηκε και η δράση για την «Πράσινη Επιχειρηματικότητα» πρόκειται να προκηρυχθεί στις αρχές Οκτωβρίου ώστε οι πρώτες εκταμιεύσεις πόρων να γίνουν στις αρχές του 2023.
- Το τομεακό πρόγραμμα για την Δίκαιη Μετάβαση, προϋπολογισμού 1,6 δις ευρώ, το οποίο ξεκινά δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα σε ενεργειακές επιδοτήσεις όπως ενεργειακές αναβαθμίσεις, ενίσχυση της αυτοπαραγωγής μέσω ενεργειακών κοινοτήτων, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ηλεκτροκίνησης και συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας.
- Τα 13 προγράμματα των περιφερειών, συνολικού προϋπολογισμού 8,1 δις ευρώ, το πρώτο εκ των οποίων, της Κρήτης, προϋπολογισμού 565 εκατ. ευρώ εγκρίθηκε την περασμένη εβδομάδα.
Το ΠΕΠ Κρήτης 2021-27, προβλέπει, μεταξύ άλλων, 70 εκατ. ευρώ (δημόσια δαπάνη) για δράσεις «Εξοικονομώ» σε κατοικίες και δημόσια κτίρια, 10 εκατ. για ενεργειακή αναβάθμιση τουριστικών εγκαταστάσεων και 15 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη έξυπνων ενεργειακών συστημάτων, δικτύων και εξοπλισμού αποθήκευσης σε τοπικό επίπεδο
Τι προβλέπει το νέο τομεακό πρόγραμμα για την ενέργεια
Το νέο τομεακό πρόγραμμα για την ενέργεια που θα παρουσιασθεί στη ΔΕΘ προβλέπει δράσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων, κατοικιών και υποδομών επιχειρήσεων, τη βελτίωση της ενεργειακής έντασης σε όλους τους τομείς, την προώθηση της αυτονομίας με αξιοποίηση ΑΠΕ για αυτοπαραγωγή, την ανάπτυξη έξυπνων ενεργειακών συστημάτων, δικτύων και συστημάτων αποθήκευσης, τη χρήση ΑΠΕ για θέρμανση και ψύξη, την ενεργειακή μετάβαση, ιδίως, των νησιών σε «καθαρές» μορφές ενέργειας, την ηλεκτροκίνηση, την αξιοποίηση εγχωρίων ενεργειακών πηγών και ενίσχυση της διασύνδεσης μεταξύ τους ή και με το ηπειρωτικό ωσύστημα. Παράλληλα προβλέπεται να ενισχυθούν διασυνοριακά έργα διασύνδεσης, η διείσδυση των ΑΠΕ στην παραγωγή ενέργειας, η μείωση της χρήσης πετρελαίου και η προώθηση καινοτόμων τεχνολογικών εφαρμογών.
Βασική εξάλλου επιδίωξη αποτελεί επίσης η προσαρμογή των επιχειρήσεων στον πράσινο μετασχηματισμό, ιδίως σε τομείς όπου υφίσταται ουσιαστικό δυναμικό για την δραστηριοποίηση ελληνικών επιχειρήσεων, όπως η εξοικονόμηση ενέργειας, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε όλους τους τομείς κατανάλωσης και η περαιτέρω αξιοποίηση των ΑΠΕ, με αποτέλεσμα την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.
Στο νέο τομεακό πρόγραμμα θα υπάρχουν και έργα – «γέφυρες» ή αλλιώς οι «ουρές» του προηγούμενου ΕΣΠΑ 2014-20. Τέτοια είναι η ολοκλήρωση έργων Ενεργειακών Αναβαθμίσεων σε Νοσοκομεία και Αθλητικές Εγκαταστάσεις και έργων υποδομών δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.
Φωτοβολταϊκά σε διατηρητέα, κίνητρα σε μικρομεσαίες
Σημαντικές παρεμβάσεις που περιλαμβάνονται στο νέο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ για την ενέργεια είναι:
- Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων καθώς και βελτίωση της ενεργειακής έντασης σε όλους τους τομείς.
- Προώθηση της αυτονομίας με αξιοποίηση ΑΠΕ για αυτοπαραγωγή και συστημάτων αποθήκευσης,
- Προώθηση της χρήσης συστημάτων ΑΠΕ για θέρμανση και ψύξη,
- Ενσωμάτωση ΑΠΕ σε κτίρια (π.χ. φωτοβολταϊκά σε στέγες) και προώθηση βιοκλιματικού σχεδιασμού (δυνατότητα ενσωμάτωσης και σε διατηρητέα κτίρια και περιοχές ειδικής προστασίας)
- Παροχή κινήτρων σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις για σχεδιασμό, ανάπτυξη και προσαρμογή συστημάτων παραγωγής ηλεκτρικής, θερμικής και ψυκτικής ενέργειας από ΑΠΕ
- Στήριξη εφαρμογής καινοτόμων μεθόδων που αφορούν νέα, εξελιγμένα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, νέα υλικά και τεχνολογίες
- Παροχή κινήτρων σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις αγια σχεδιασμό, ανάπτυξη και προσαρμογή έξυπνων ενεργειακών συστημάτων, δικτύων και εξοπλισμού αποθήκευσης
- Ενεργειακή αυτονομία κτιριακού δυναμικού μέσω παθητικών συστημάτων ενέργειας
- Ανάπτυξη «έξυπνων» ενεργειακών συστημάτων, δικτύων και εξοπλισμού αποθήκευσης σε τοπικό επίπεδο
- Υποστήριξη ενεργειακής μετάβασης των νησιών σε «καθαρές» μορφές ενέργειας, αξιοποίησης εγχωρίων ενεργειακών πηγών και ενίσχυση της μεταξύ τους διασυνδεσιμότητας τους ή με το ηπειρωτικό σύστημα.
- Ενίσχυση διασυνοριακών έργων διασύνδεσης, αναβάθμιση υφιστάμενων δικτύων μεταφοράς και διανομής, ανάπτυξη ολοκληρωμένων κέντρων ενεργειακού ελέγχου.
Εμβληματικά έργα στρατηγικής σημασίας
Εμβληματικά έργα στρατηγικής σημασίας του νέου ΕΣΠΑ είναι:
- Ενεργειακή Αναβάθμιση σημαντικών Δημόσιων και Ιδιωτικών κτιρίων καθώς και Νοσοκομειακών Μονάδων σε μεγάλες Πόλεις.
- Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κτιρίων, υποδομών και διεργασιών σε επιχειρήσεις.
- Ενεργειακές υποδομές, ανάπτυξη έξυπνων ενεργειακών συστημάτων, δικτύων και εξοπλισμού αποθήκευσης
- Αύξηση της συνολικής παραγόμενης ενέργειας από ΑΠΕ και της συμμετοχής τους σε θέρμανση και ψύξη
- Ενεργειακή μετάβαση των νησιών σε «καθαρές» μορφές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης και της ηλεκτροκίνησης, αξιοποίηση εγχωρίων ενεργειακών πηγών και ενίσχυση της διασύνδεσης μεταξύ τους ή με το ηπειρωτικό σύστημα.
- Παράκτια ηλεκτρική διασύνδεση πλοίων σε μεγάλα λιμάνια (cold ironing).
- Παροχή κινήτρων σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις για σχεδιασμό, ανάπτυξη και προσαρμογή επιχειρήσεων στον πράσινο μετασχηματισμό.
